Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۵
ویرایش
ناصرالدین شاه قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
===سفر به اروپا=== | ===سفر به اروپا=== | ||
ناصرالدین شاه اولین پادشاه ایران بود که به [[اروپا]] سفر کرد.<ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | ناصرالدین شاه اولین پادشاه ایران بود که به [[اروپا]] سفر کرد.<ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | ||
او در سال‌های ۱۲۹۰ق، ۱۲۹۵ق و ۱۳۰۶ق به اروپا رفت. سفر اول او بیش از پنج ماه، سفر دوم بیش از چهار ماه و سفر سوم بیش از شش ماه طول کشید | او در سال‌های ۱۲۹۰ق، ۱۲۹۵ق و ۱۳۰۶ق به اروپا رفت. سفر اول او بیش از پنج ماه، سفر دوم بیش از چهار ماه و سفر سوم بیش از شش ماه طول کشید.<ref>[http://tarikhirani.ir/Modules/News/Phtml/News.PrintVersion.Html.php?Lang=fa&TypeId=33&NewsId=2129 پاسخ ناصرالدین شاه به درخواست جوانان برای تاسیس دانشگاه].</ref> | ||
این سفرها، هزینه‌ها و انتقادات بسیار زیادی را به همراه داشت.<ref>تیموری، عصر بی‌خبری یا تاریخ امتیازات در ایران، ۱۳۳۲ش، ص ۸-۱۳.</ref> با این وجود اثرات مثبتی نیز داشت.<ref>برای اطلاعات بیشتر ر.ک: عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶-۱۷.</ref> | این سفرها، هزینه‌ها و انتقادات بسیار زیادی را به همراه داشت.<ref>تیموری، عصر بی‌خبری یا تاریخ امتیازات در ایران، ۱۳۳۲ش، ص ۸-۱۳.</ref> با این وجود اثرات مثبتی نیز در پی داشت.<ref>برای اطلاعات بیشتر ر.ک: عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶-۱۷.</ref> | ||
==آغاز مدرنیته ایران== | ==آغاز مدرنیته ایران== | ||
دوران ناصرالدین شاه عصر تحولات جهانی و کشمکش میان [[سنت]] و مدرنیته بود. شاه خود نیز مشتاق تمدن جدید غربی بود. اما یکی از اصلی‌ترین موانع، کاهش اقتدار شاه در صورت اصلاحات بود.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> | دوران ناصرالدین شاه عصر تحولات جهانی و کشمکش میان [[سنت]] و مدرنیته بود. شاه خود نیز مشتاق تمدن جدید غربی بود. اما یکی از اصلی‌ترین موانع، کاهش اقتدار شاه در صورت اصلاحات بود.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> | ||
شاه در حدود سال ۱۲۷۳ق نظر ناپلئون سوم؛ امپراتور [[فرانسه]] را در مورد تغییر و تحول خواسته بود. توصیه ناپلئون سوم این بود که | شاه در حدود سال ۱۲۷۳ق نظر ناپلئون سوم؛ امپراتور [[فرانسه]] را در مورد تغییر و تحول خواسته بود. توصیه ناپلئون سوم این بود که شاه، بین نو و کهنه را نگه دارد. او پیشنهاد داد ایران رسوم و عادات قدیمی خود را محکم نگاه بدارد و مثل [[عثمانی|عثمانی‌ها]] در جزئیات مقلد اروپا نشود.<ref>امانت، قبله عالم: ناصرالدین شاه قاجار و پادشاهی ایران، ۱۳۸۳ش، ص۴۶۴.</ref> | ||
اطرافیان شاه را نیز دو گروه تجددگرا و سنت‌گرا تشکیل داده بود. تجددطلبان همه صریحا یا ضمنا برتری غرب را جز در حیطه دین می‌پذیرفتند. این امر، موضعی دفاعی در پی داشت که بر برتری معنوی مسلمانان تأکید می‌کرد. آنان [[اسلام]] را به منزله هویتی اجتماعی در برابر ایدئولوژی‌های غربی قرار می‌دادند.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۲۳۹.</ref> | اطرافیان شاه را نیز دو گروه تجددگرا و سنت‌گرا تشکیل داده بود. تجددطلبان همه صریحا یا ضمنا برتری غرب را جز در حیطه دین می‌پذیرفتند. این امر، موضعی دفاعی در پی داشت که بر برتری معنوی مسلمانان تأکید می‌کرد. آنان [[اسلام]] را به منزله هویتی اجتماعی در برابر ایدئولوژی‌های غربی قرار می‌دادند.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۲۳۹.</ref> | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
شاه پس از سفر اول به اروپا دستور ساخت راه‌آهن که در میان مردم عامه، ماشین دودی خوانده می‌شد را داد. مسیر این قطار از [[تهران]] تا [[شهرری]] بود. بعدها میان [[آمل]] تا [[محمودآباد]] و همچنین جلفا تا [[تبریز]] نیز ریل قطار ساخته شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | شاه پس از سفر اول به اروپا دستور ساخت راه‌آهن که در میان مردم عامه، ماشین دودی خوانده می‌شد را داد. مسیر این قطار از [[تهران]] تا [[شهرری]] بود. بعدها میان [[آمل]] تا [[محمودآباد]] و همچنین جلفا تا [[تبریز]] نیز ریل قطار ساخته شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | ||
در دوره ناصرالدین شاه چهار مدرسه بزرگ | در دوره ناصرالدین شاه چهار مدرسه بزرگ [[دارالفنون]]، مدرسه نظام ناصری تهران، مدرسه ظل السلطان در اصفهان | ||
و مدرسه تبریز | و مدرسه تبریز ساخته شد<ref>محبوبی اردکانی، چهل سال تاریخ ایران، ۱۳۶۸ش، ص۶۶۱.</ref> و ضرابخانه، اداره پست و تلگراف نیز تأسیس گردید.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | ||
همچنین | همچنین اولین بانک در ایران از طریق امتیازی که شاه به انگلیسی‌ها داد، تأسیس شد.<ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | ||
در این دوران، قوانین قضائی جدیدی وضع شود که براساس آن، دستگاه‌های اجرایی حق دخالت در نظام قضاء را نداشتند.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۱۸۵.</ref> | در این دوران، قوانین قضائی جدیدی وضع شود که براساس آن، دستگاه‌های اجرایی حق دخالت در نظام قضاء را نداشتند.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۱۸۵.</ref> | ||
ناصرالدین شاه به تقلید از کشورهای اروپایی درصدد برآمد تا کابینه‌ای تشکیل دهد. شاه در دوره‌ای، شورایی از وزیران را تشکیل داد که همواره شکل و تعداد آن‌ها را تغییر می‌داد.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> البته پس از گذشت چند سال و عدم کارائی، شاه مجدد به سنت انتصاب صدراعظم روی آورد.<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص ۶۲.</ref> | ناصرالدین شاه به تقلید از کشورهای اروپایی درصدد برآمد تا کابینه‌ای تشکیل دهد. شاه در دوره‌ای، شورایی از وزیران را تشکیل داد که همواره شکل و تعداد آن‌ها را تغییر می‌داد.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> البته پس از گذشت چند سال و عدم کارائی، شاه مجدد به سنت انتصاب صدراعظم روی آورد.<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص ۶۲.</ref> | ||
شاه به تبعیت از آنچه در غرب دیده بود تصمیم به ایجاد موزه ملی گرفته و برخی از دارایی‌های خود را در آنجا قرار داد. <ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | شاه به تبعیت از آنچه در غرب دیده بود تصمیم به ایجاد موزه ملی گرفته و برخی از دارایی‌های خود را در آنجا قرار داد. <ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | ||
در دوران او، کتابخانه سلطنتی اوج شکوفایی را تجربه کرد.<ref> [http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/2776/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%8C.%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1.%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87.%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%DB%8C.%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C.%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C.%DA%A9%D9%87.%D8%AF%D8%B1.%D8%AD%D9%88%D8%B6.%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86%D8%AF.%D9%88.%D8%A7%D8%B2.%D8%A8%DB%8C%D9%86.%D8%B1%D9%81%D8%AA.html ناصرالدین شاه، بنیانگذار کتابخانه سلطنتی ایران.].</ref> | |||
در کنار این‌ها، شاه تلاش کرد نوع پوشش همسران خود را نیز تغییر دهد. تغییری که با گذشت زمان به زنان دیگر نیز سرایت کرد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | در کنار این‌ها، شاه تلاش کرد نوع پوشش همسران خود را نیز تغییر دهد. تغییری که با گذشت زمان به زنان دیگر نیز سرایت کرد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | ||
برخی محققان معتقدند موج اصلاحاتی که در دوران ناصرالدین شاه واقع شد سبب شکل‌گیری بنیان‌های [[انقلاب مشروطه]] گردید.<ref>الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۴.</ref> | برخی محققان معتقدند موج اصلاحاتی که در دوران ناصرالدین شاه واقع شد سبب شکل‌گیری بنیان‌های [[انقلاب مشروطه]] گردید.<ref>الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۴.</ref> | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۱: | ||
===شعر=== | ===شعر=== | ||
ناصرالدین شاه شعر نیز می‌سروده است که بخشی از آن‌ها، مذهبی بود. او درباره ولادت [[امام علی(ع) چنین سروده: | ناصرالدین شاه شعر نیز می‌سروده است که بخشی از آن‌ها، مذهبی بود. او درباره ولادت [[امام علی(ع)]] چنین سروده: | ||
{{شعر۲|عید مولود امیر المومنین شد|عالم دنیا و عقبی عنبرین شد|از برای مژده میلاد حیدر |جبرئیل در آسمان سوی زمین شد. <ref>اعتضادی، دیوان اشعار ناصرالدین شاه، ۱۳۲۴ش، ص۱۰.</ref>}} | {{شعر۲|عید مولود امیر المومنین شد|عالم دنیا و عقبی عنبرین شد|از برای مژده میلاد حیدر |جبرئیل در آسمان سوی زمین شد. <ref>اعتضادی، دیوان اشعار ناصرالدین شاه، ۱۳۲۴ش، ص۱۰.</ref>}} | ||
همچنین در مورد [[امام حسین(ع)]] آورده: | همچنین در مورد [[امام حسین(ع)]] آورده: | ||