خوجه‌های اثناعشری: تفاوت میان نسخه‌ها

| مذهبی            = [[سید سعیداختر رضوی]]، [[دوجی جمال]]

| سیاسی            = [[محمدعلی جناح]]

'''شیعیان خوجه اثناعشری'''، گروهی از [[خوجه|خوجه‌ها]] که به مذهب شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] اعتقاد دارند.  خوجه‌ها طایفه‌ای هندو در منطقه سِند [[هندوستان]] بودند که پس از گرایش به [[اسلام]] خوجه خوانده شدند. خوجه‌های اثناعشری به جهت سخت‌گیری آقاخان محلاتی، امام اول خوجه‌ها و ارتباط با عالمان شیعه دوزاده‌امامی از خوجه‌های [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] جدا و شیعه امامی شدند.

[[ملا قادر حسین]] و [[دوجی جمال]] را از رهبران نخستین شیعیان خوجه به شمار می‌آورند. برخی از شخصیت‌های به‌نام سیاسی و مذهبی، خوجه اثناعشری بوده‌اند. از میان آنها می‌توان [[سید سعیداختر رضوی]]، بنیانگذار [[سازمان بلال مسلم میشن]] در [[تانزانیا]] و [[محمدعلی جناح]] بنیانگذار کشور [[پاکستان]] را نام برد.

آیین خوجه‌ها در ابتدا تلفیقی از باورهای هندو و اسلام بود؛<ref>روغنی،  شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> اما بعدها بر اثر تبلیغات آقاخان اول، نخستین امام خوجه‌ها که شیعه [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] بود، احکام اسلامی چون [[نماز]]، [[روزه]] و [[زیارت]] هم آشنا شده و به آنها عمل می‌کردند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref>  

به جهت اختلافاتی که میان خوجه‌ها به وجود آمد، گروهی از آنها از [[مذهب شیعه]] اسماعیلی جدا شده، به مذهب [[اهل سنت]] و گروهی دیگر به شیعه [[شیعه امامی|دوزاده‌امامی]] پیوستند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۸و۱۹.</ref>

در اوایل دهه ۱۸۷۰م، جمعی از خوجه‌ها در راه [[زیارت امام حسین(ع)]] به [[نجف]] رفتند و با [[زین‌العابدین مازندرانی]] از [[مجتهدان]] بزرگ آن زمان دیدار کردند. در این ملاقات آنها خود را شیعه معرفی کردند؛ اما گفتند که به [[احکام]] اسلامی عمل نمی کنند و [[زیارت]] امامان را بر زیارت [[کعبه]] مقدم می‌شمارند. ازآنجاکه این مسئله سبب ناراحتی آیت‌الله مازندرانی شد، آنها از او خواستند تا کسی را برای آموزش معارف دینی به [[هند]] بفرستد. به سفارش مازندارنی، یکی از شاگردان هندی‌اش به نام [[ملا قادر حسین]]، به [[بمبئی]] رفت. او در منزل یکی از خوجه‌ها ساکن شد و به آموزش مذهب شیعه مشغول شد. این‌گونه در میان گروه خوجه‌ها که شیعه اسماعیلی بودند، اقلیتی به نام خوجه‌های اثناعشری شکل گرفت.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۹.</ref>

در اوایل دهه ۱۸۸۰م، [[ابوالقاسم نجفی|آیت‌الله ابوالقاسم نجفی]]، به‌منظور ترویج شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]]، به هند رفت.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۰.</ref> او نخستین [[نماز جمعه]] شیعیان را در بمبئی برگزار کرد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۰.</ref> خوجه‌های اثناعشری از بیم خوجه‌های اسماعیلی، تا مدت‌ها فعالیت‌های مذهبی‌شان را به صورت مخفیانه انجام می‌دادند؛ اما در سال ۱۸۹۹م جماعت خود را به‌طور رسمی تأسیس کردند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۰.</ref> از این زمان به بعد به نحو قابل‌توجهی شمارشان افزایش یافت.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۱.</ref>

خوجه‌های اثناعشری از [[مراجع تقلید]] شیعه [[تقلید]] می‌کنند. آنها پس از [[سید ابوالقاسم خویی]]، مقلد [[سید محمدرضا گلپایگانی]] و پس از وی مقلد آیت‌الله [[سید علی سیستانی]]  شدند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۵.</ref> امروزه بیشتر آنها از آیت‌الله سیستانی تقلید می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۵.</ref>

شیعیان خوجه، [[وجوهات شرعی]] خود را به مراجع تقلید شیعه پرداخت می‌کنند. مراجع تقلید نیز به آنها اجازه استفاده از [[سهم امام]] را  برای امور مذهبی می‌دهند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> تاریخ این اجازه‌ها به زمان مراجع تقلیدی چون [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و [[سید حسین بروجردی]] برمی گردد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> [[فدراسیون جهانی شیعیان خوجه اثناعشری]] هم نخستین بار در سال ۱۹۶۰م، از [[سید محسن حکیم]] مرجع تقلید وقت شیعه، اجازه استفاده از سهم امام را دریافت کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref>

خوجه‌های اثناعشری به حفظ انسجام خود اهمیت می‌دهند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۹.</ref> آنها در هر شهر یا کشوری به‌منظور هماهنگی در انجام فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی، گروهی تشکیل می‌دهند که به آن جماعت می‌گویند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۸.</ref> جماعت‌ها غالبا تحت نظارت فدراسیون‌های خوجه فعالیت می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۲۵.</ref>  

سازمان بلال مسلم میشن، از مهم‌ترین تشکیلات شیعیان خوجه اثناعشری است.<ref>رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا، ۱۳۹۳ش، ص۷۷.</ref>  این سازمان را [[سید سعیداختر رضوی|سید اختر رضوی]] و جمعی دیگری از رهبران شیعه در [[تانزانیا]] در سال ۱۹۶۸م با هدف ترویج مذهب شیعه اثناعشری<ref>امینی، تانزانیا، ۱۳۷۵ش، ص۲۳.</ref> را‌ه‌اندازی کرده‌اند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۵و۱۶.</ref> بلال مسلم میشن در بیشتر شهرهای تازنانیا مراکز فعال دارد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۴.</ref> در دیگر کشورها چون [[کنیا]]، ماداگاسکار، بوروندی و آمریکا هم شعبه دارد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۵.</ref>

ویپاز (سازمان تبلیغات جهانی اسلامی و انسان‌دوستانه)، از مهم‌ترین سازمان‌های تبلیغی خوجه‌های اثناعشری در تانزانیا است که در سال ۱۹۸۰م به صورت رسمی تشکیل شده است.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۷.</ref>

== مناطق خوجه‌نشین==

ازآنجا که اکثر مردم [[ایران]]، شیعیه دوازده‌امامی هستند، شیعیان خوجه خود را در پیوند با این کشور می‌بینند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۳.</ref> رهبران آنها در مناسبت‌های مختلف با مسئولان [[جمهوری اسلامی ایران]] دیدار می‌کنند. نمونه آن دیدار ملااصغر با [[امام خمینی]] است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref> همچنین در سال ۱۹۹۶م، [[هاشمی رفسنجانی]] رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، در سفر به تانزانیا و کنیا مورد استقبال محمد دیرانی رئیس فدراسیون آفریقا قرار گرفت.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref>

فدراسیون جهانی، در جریان زلزله‌های رودبار و بم به مردم زلزله‌زده کمک مالی کرد. دفتر [[آیت‌الله خامنه‌ای]] هم بورسیه‌هایی را برای تحصیل جوانان آفریقایی در دانشگاه‌های ایرن در اختیار فدراسیون جهانی گذاشته است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref>

  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد