|
|
| خط ۶: |
خط ۶: |
|
| |
|
| ==جایگاه و اهمیت== | | ==جایگاه و اهمیت== |
| ابلیس شخصیتی مشترک در همه کتاب‌های آسمانی است. در قٰرآن و احادیث اسلامی نکات فراوانی درباره ماهیت، علت خلقت، سرنوشت، تمرد از سجده بر آدم و سایر مباحث مرتبط با ابلیس نقل شده است. | | ابلیس شخصیتی مشترک در همه کتاب‌های آسمانی است. در قٰرآن و احادیث اسلامی نکات فراوانی درباره ماهیت، علت خلقت، سرنوشت، تمرد از سجده بر آدم و سایر مباحث مرتبط با ابلیس نقل شده است. ابلیس عامل فریب آدم و حوا و هبوط ایشان معرفی شده است.در سفر پیدایش، عامل فریب [[حضرت آدم|آدم]] و حوّا و [[هبوط]] آنان از [[بهشت]]، «مار» معرّفی شده است؛<ref>کتاب پیدایش، باب ۳، آیه ۱-۱۴.</ref> و عهد جدید مار را همان ابلیس شناسانده است.<ref>کتاب مقدس، کتاب مکاشفه، باب ۱۲، آیه ۹.</ref> در کتاب مقدّس، ابلیس مترادف با [[شیطان]]، <ref>کتاب مقدس، کتاب مکاشفه، باب ۱۲، آیه ۹؛ باب ۲۰، آیه ۲.</ref> و فرشته چاه بی‌انتها دانسته شده که به زبان عبری، او را «ابدون» و به یونانی «اپولیون» به معنای نابود کننده<ref>کتاب مقدس، مکاشفه، باب ۹، آیه ۱۱.</ref> می‌خوانند. |
| ===واژه شناسی=== | | ===واژه شناسی=== |
| بیش‌تر لغت‌دانان، واژه ابلیس را برگرفته از زبان‌های غیر عربی می‌دانند.<ref>دائرة المعارف الاسلامیه، ۱۹۳۳م، ج۱۴، ص۵۱؛ هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۵۴۵.</ref> وی پس از [[عجب|عُجب]]، ابلیس نامیده شد و پس از امتناع از سجده و رانده‌شدن از درگاه الهی، شیطان نام گرفت.<ref>حائری، دائرة المعارف الشیعیه العامه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۹۹.</ref> | | بیش‌تر لغت‌دانان، واژه ابلیس را برگرفته از زبان‌های غیر عربی می‌دانند.<ref>دائرة المعارف الاسلامیه، ۱۹۳۳م، ج۱۴، ص۵۱؛ هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۵۴۵.</ref> وی پس از [[عجب|عُجب]]، ابلیس نامیده شد و پس از امتناع از سجده و رانده‌شدن از درگاه الهی، شیطان نام گرفت.<ref>حائری، دائرة المعارف الشیعیه العامه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۹۹.</ref> |
| خط ۶۳: |
خط ۶۳: |
| ==ابلیس در سایر ادیان== | | ==ابلیس در سایر ادیان== |
| از دیرباز اعتقاد به وجود شیطان و نیروهای شرور در میان [[دین|ادیان]] و [[مذهب|مذاهب]] وجود داشته است؛ به همین جهت در متون مقدّس ادیان و مذاهب پیشین، از [[ابلیس]]، ماهیت، گستره کوشش و راه‌های مقابله با او، کنام و فرجام وی سخن گفته شده است که در بسیاری از موارد، مشابه، بلکه هم سان و در برخی موارد متفاوت است.<ref>محمدی، ابلیس شیطان قسم خورده، ص ۳۶.</ref> | | از دیرباز اعتقاد به وجود شیطان و نیروهای شرور در میان [[دین|ادیان]] و [[مذهب|مذاهب]] وجود داشته است؛ به همین جهت در متون مقدّس ادیان و مذاهب پیشین، از [[ابلیس]]، ماهیت، گستره کوشش و راه‌های مقابله با او، کنام و فرجام وی سخن گفته شده است که در بسیاری از موارد، مشابه، بلکه هم سان و در برخی موارد متفاوت است.<ref>محمدی، ابلیس شیطان قسم خورده، ص ۳۶.</ref> |
|
| |
| ===شیطان در آئین زرتشت===
| |
| [[زرتشتیان]] در اوستا از وی با نام انگْرَمَینیو angra maienyo می‌خوانند. و در پَهْلوی، اَهرِمَن یا اهریمن یا آهِرْمَن به معنای «مینوی ستیهنده و دشمن» و در ادبیات پارسی، گنامینو به معنای «مینوی از میان برنده و نابود کننده» و با وصف «مایل به از میان بردن و نابود کردن» یاد شده است.
| |
|
| |
| ===شیطان در یهودیت و مسیحیت===
| |
| در میان یهودیان و مسیحیان نیز ابلیس، موجودی منفی و منفور شناخته می‌شود؛ اگرچه در سفر پیدایش، عامل فریب [[حضرت آدم|آدم]] و حوّا و [[هبوط]] آنان از [[بهشت]]، «مار» معرّفی شده است؛<ref>کتاب پیدایش، باب ۳، آیه ۱-۱۴.</ref> البتّه عهد جدید به صراحت، ضمن گزارش ماجرای اخراج وی از آسمان‌ها که به گونه‌ای متفاوت آمده، مار را همان ابلیس شناسانده است.<ref>کتاب مقدس، کتاب مکاشفه، باب ۱۲، آیه ۹.</ref>
| |
|
| |
| در کتاب مقدّس، ابلیس مترادف با شیطان، <ref>کتاب مقدس، کتاب مکاشفه، باب ۱۲، آیه ۹؛ باب ۲۰، آیه ۲.</ref> و [[فرشته]] چاه بی‌انتها دانسته شده که به زبان عبری، او را «ابدون» و به یونانی «اپولیون» به معنای نابود کننده<ref>کتاب مقدس، مکاشفه، باب ۹، آیه ۱۱.</ref> می‌خوانند؛ هم چنین مکرّر درباره [[وسوسه]] و فریب‌های وی هشدار داده<ref>کتاب مقدس، افسسیان، باب ۴، آیه ۲۷؛ باب ۶، آیه ۱۱.</ref> و از ویژگی‌های وی با این تعابیر یاد شده است:رئیس دیوها، <ref>کتاب مقدس، متّی، باب ۹، آیه ۳۴.</ref> رئیس ارواح ناپاک، <ref>کتاب مقدس، افسیسان، باب ۲، آیه ۲.</ref> رئیس نیروهای پلید، <ref>. کتاب مقدس، یوحنا، باب ۸، آیه ۴۵.</ref> از همان اوّل قاتل بود و از حقیقت نفرت داشت و در وجود او ذره‌ای حقیقت پیدا نمی‌شود، ذاتاً دروغگو، پدر تمام دروغگوها، <ref>کتاب مقدس، یوحنا، باب ۸، آیه ۴۴.</ref> و دشمن شما که چون شیری گرسنه، غرّان به هر سو می‌گردد تا طعمه‌ای بیابد و آن را ببلعد.<ref>کتاب مقدس، پطرس اول، باب ۵، آیه ۸.</ref> در کتاب مقدّس، ابلیس از فرشتگان دانسته شده<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدّس، ۱۳۷۷ش، ص ۵۴۵.</ref> و دامنه قدرت وی به گونه‌ای گسترده است که از او با عنوان فرمانروای این دنیا، <ref>کتاب مقدّس، یوحنا، باب ۱۲، آیه ۳۱.</ref> حاکم این دنیای پر از [[گناه]]<ref>کتاب مقدس، نامه دوم قرنتیان، باب ۴، آیه ۳-۵.</ref> و موجب جنون<ref>کتاب مقدس، مرقس، باب ۵، آیه ۱-۲۰.</ref> و صرع<ref>کتاب مقدس، مرقس، باب ۹، آیه ۱۷-۲۷.</ref> یاد شده و به توانایی او از این که به شکلی حتّی به هیأت فرشتگان نور درآید تا مردم را بفریبد، اشاره شده است.<ref>کتاب مقدس، نامه دوم قرنتیان، باب ۱۱، آیه ۱۴-۱۶.</ref> کتاب مقدّس، [[قساوت قلب]] را موجب سلطه وی معرفی<ref>همان، مرقس، باب ۴، آیه ۱۵.</ref> و به آدمیان چنین سفارش کرده است:خودرا با تمام سلاح‌های خدا مجهز کنید تا بتوانید در برابر وسوسه‌ها و نیرنگ‌های شیطان بایستید؛<ref>کتاب مقدس، افسیسان، باب ۶، آیه ۱۱.</ref> هم چنین از بخشش دیگران برای جلوگیری از بهره برداری شیطان، <ref>کتاب مقدس، نامه دوم قرنتیان، باب ۲، آیه ۱۱.</ref> و [[ازدواج]] جهت رهایی از وسوسه شیطان<ref>کتاب مقدّس، نامه اول قرنتیان، باب ۷، آیه ۵.</ref>و عدم پیوند با بی‌ایمانان<ref>کتاب مقدس، نامه دوم قرنتیان، باب ۶، آیه ۱۲-۱۵.</ref> و تکیه برخداوند و استواری<ref>کتاب مقدّس، نامه اول پطرس، باب ۵، آیه ۸.</ref> به صورت راه‌های مقابله با وی سخن به میان آمده است و آتش ابدی را سرای شیطان و ارواح شریر و فرجام وی دانسته است.<ref>کتاب مقدّس، متی، باب ۲۵، آیه ۴۱؛ و نامه دوم قرنتیان، باب ۱۱، آیه ۱۴.</ref>
| |
|
| |
|
| ===شیطان معرفی شده در فیلم‌های هالیوود=== | | ===شیطان معرفی شده در فیلم‌های هالیوود=== |
