ثقلین

این مقاله دربارهٔ واژه ثقلین است. برای آشنایی با حدیث ثقلین، مدخل حدیث ثقلین را ببینید.

ثَقَلین یا ثِقْلین، به معنای دو شیء گران‌بها است. پیامبر اکرم در حدیثی قرآن و اهل بیت خود را ثقلین خوانده و امتش را به تمسک از آنان سفارش کرده است، این حدیث به‌جهت دربرداشتن واژه ثقلین، به حدیث ثقلین مشهور شده است.

ثِقْل در لغت به معنای بار، ثِقَل به معنای سنگینی، و ثَقَل به معنای شیء ارزشمند است. از این‌رو ثَقَلین را دو شیء گران‌بها و باارزش معنا می‌کنند.

پیامبراسلام(ص) در حدیثی، امت خود را به دستاویز قراردادنِ دو شیء گران‌بها که در میان آنها باقی می‌گذارد، سفارش کرده است. پیامبر، قرآن را ثقل اکبر، و اهل بیتش را ثقل اصغر معرفی کرده است. حدیث مذکور به‌سبب دربرداشتن واژه ثقلین، به حدیث ثَقَلَین یا حدیث ثِقْلَین مشهور شده است.

گفتنی است در آیه ۳۱ سوره الرحمن کلمه «ثَقَلان» به کار رفته که گرچه بیشتر مفسران مراد از آن را دو گروه جن و انس دانسته‌اند، شماری از آنها هم مراد از ثقلان را قرآن و عترت (اهل بیت پیامبر) دانسته‌اند.

همچنین ببینید: ثقل اکبر و ثقل اصغر

منابع

• قرآن کریم
• ابن کثیر، تفسیرالقرآن العظیم، چاپ علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۵ق.
• ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تصحیح: احمد فارس، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، ۱۴۱۴ق.
• ابوالفتوح رازی، تفسیر روض الجنان و روح الجنان، تصحیح و تعلیق ابوالحسن شعرانی و علی اکبر غفاری، تهران، بی نا، ۱۳۸۷ش.
• بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیرالقرآن، تصحیح محمود بن جعفر موسوی زرندی، تهران، چاپخانه آفتاب، ۱۳۳۴ش.
• عیاشی،محمّد بن مسعود، تفسیرالعیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، چاپخانه علمیه، تهران، ۱۳۸۰ق.
• قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.
• قمی، علی بن ابراهیم، تفسیرالقمی، تصحیح طیب موسوی جزائری، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۴ق.
• کلینی، محمد بن‌ یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا.
• نسائی، احمد بن‌شعیب، السنن الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.