پرش به محتوا

باب حطه: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۳۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۶ اوت ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (اضافه کردن پیوند به بیرون)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
'''باب حطه''' نام دری است که [[بنی‌اسرائیل]] پس از ماجرای سرگردانی در سرزمین تیه باید از آن عبور می‌کردند. آنان هنگام ورود به [[ارض موعود|سرزمین مقدس]] به امر خداوند برای آمرزش گناهان خود با گفتن کلمه «حطه» باید از این در می‌گذشتند. در روایات [[شیعه]] و سنی [[امام علی(ع)]] و [[اهل بیت(ع)]] به این درب تشبیه شده‌اند.
'''باب حطه''' نام دری است که [[بنی‌اسرائیل]] پس از ماجرای سرگردانی در سرزمین تیه باید از آن عبور می‌کردند. آنان هنگام ورود به [[ارض موعود|سرزمین مقدس]] به امر خداوند برای آمرزش [[گناهان]] خود با گفتن کلمه «حطه» باید از این در می‌گذشتند. در روایات [[شیعه]] و سنی [[امام علی(ع)]] و [[اهل بیت(ع)]] به این درب تشبیه شده‌اند.


== دستور به بنی‌اسرائیل==
== دستور به بنی‌اسرائیل==
براساس نقل [[قرآن]] در دو سوره بقره و اعراف هنگامی که بنی اسرائیل قصد ورود به یکی از شهرهای [[ارض موعود|سرزمین مقدس]] را داشتند به امر خداوند باید از دروازه‌ای مشخص وارد می‌شدند و کلمه «حطه» را بر زبان جاری می‌کردند.<ref> سوره بقره، آیه ۵۸ .</ref>
براساس آیات [[قرآن]] هنگامی که بنی‌اسرائیل قصد ورود به یکی از شهرهای [[ارض موعود|سرزمین مقدس]] را داشتند به امر خدا باید از دروازه‌ای مشخص وارد می‌شدند و کلمه «حطه» را بر زبان جاری می‌کردند.<ref> سوره بقره، آیه ۵۸ .</ref> در روایات نام این دروازه «باب حطه» خوانده شده است.<ref> نگاه کنید به: صدوق، الامالی، ۱۳۷۶، ص۷۴، ح۶.</ref> بیشتر مفسّران <ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبری، جامع‌البیان، دار المعرفة، ج‌۱، ص۴۲۶؛طَبرِِسی، مجمع‌البیان، ۱۳۸۳، ج‌۱، ص‌۲۴۷؛ ابن عادل، اللباب فی علوم الکتاب، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص‌۹۵.</ref> حتى مفسرانى كه قریه را شهر «أریحا» گفته‌اند <ref> طبری، جامع‌البیان، دار المعرفة، ج‌۱، ص‌۴۲۶؛ ابن عادل، اللباب فی علوم الکتاب، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص‌۹۳.</ref> «الباب» را اشاره به یكى از درهاى [[بیت المقدس]] مى‌دانند.<ref> طبری، جامع‌البیان، دار المعرفة، ج‌۱، ص‌۴۲۷؛ ابن عادل، اللباب فی علوم الکتاب، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص‌۹۵.</ref>
 
ترکیب دو واژه «باب حطه» در قرآن نیامده است اما در روایات نام این دروازه «باب حطه» خوانده شده است.<ref> رک ابن بابویه محمد بن علی، أمالی الصدوق، ۱۳۷۶، ص۷۴ ح۶ .</ref>
بیشتر مفسّران <ref>رک طبری، جامع‌البیان، دار المعرفة، ج‌۱، ص۴۲۶؛طَبرِِسی، مجمع‌البیان، ۱۳۸۳، ج‌۱، ص‌۲۴۷؛ ابن عادل، اللباب فی علوم الکتاب، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص‌۹۵.</ref> حتى مفسرانى كه قریه را شهر «أریحا» گفته‌اند <ref> طبری، جامع‌البیان، دار المعرفة، ج‌۱، ص‌۴۲۶؛ ابن عادل، اللباب فی علوم الکتاب، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص‌۹۳.</ref> «الباب» را اشاره به یكى از درهاى بیت المقدس مى‌دانند<ref> طبری، جامع‌البیان، دار المعرفة، ج‌۱، ص‌۴۲۷؛ ابن عادل، اللباب فی علوم الکتاب، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص‌۹۵.</ref>
 
کلمه حطه که به احتمال زیاد از واژگان عربى است <ref>فخر رازی، التفسیر الكبیر، ج‌۳، ص‌۹۰؛ ابوحیان، البحر المحیط، ج‌۱، ص۳۶۰ ؛ صادقی تهرانی، الفرقان، ج‌۱، ص۴۲۹.</ref> به معنای تنزل مقام، برداشتن بار و سنگینى تكلیف یا گناه از دوش انسان است. <ref>مجدالدین الفیروزآبادی، القاموس المحیط، دارالکتب العلمیه، ج‌۲، ص ۸۹۴و ۸۹۵، «حط»؛ زب‍ی‍دی‌، تاج‌العروس، ج‌۱۰، ص‌۲۱۶و۲۱۷، «حطط».</ref>


کلمه حطه به معنای تنزل مقام، برداشتن بار و سنگینى [[تکلیف|تكلیف]] یا [[گناه]] از دوش انسان است.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، دارالکتب العلمیه، ج‌۲، ص۸۹۴و ۸۹۵، ذیل «حط»؛ زب‍ی‍دی‌، تاج‌العروس، ج‌۱۰، ص‌۲۱۶و۲۱۷، ذیل «حطط».</ref>
==باب حطه و اهل‌بیت==
==باب حطه و اهل‌بیت==
در منابع [[شیعی]] [[اهل بیت (ع)]] به باب حطه تشبیه شده‌اند. از جمله در روایتی از [[پیامبر(ص)]] آمده است:  
در منابع [[شیعی]] [[اهل بیت (ع)]] به باب حطه تشبیه شده‌اند. از جمله در روایتی از [[پیامبر(ص)]] آمده است:  
:::هر كه دین مرا در پیش گرفت و روش مرا پیمود و از سنّت من پیروى كرد باید برترى امامان اهل بیت مرا بر همه امّت، باور داشته باشد. مَثَل آنها در میان این امّت همچون «باب حطّة» در میان بنى اسرائیل است.<ref>ابن بابویه محمد بن علی، أمالی الصدوق، ۱۳۷۶ش، ص۷۴، ح۶ .</ref>
:::هر كه دین مرا در پیش گرفت و روش مرا پیمود و از سنّت من پیروى كرد باید برترى امامان اهل بیت مرا بر همه امّت، باور داشته باشد. مَثَل آنها در میان این امّت همچون «باب حطّة» در میان بنى‌اسرائیل است.<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۷۴، ح۶ .</ref>
 
در منابع اهل سنت نیز روایتی از پیامبر  به نقل [[ابوسعید خدری]] آمده است:
:::مَثَل اهل بیت من در بین شما همچون مَثَل باب حطه در بنی اسراییل است هر کس از آن داخل شود بخشیده می‌شود.<ref>هیثمی، الصواعق المحرقة، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص ۱۷۹؛ السیوطی -المناوی، جامع الأحادیث، ۱۴۱۴، ۱۰ق، ج۸، ح ۸۹۵۶؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴، ج۹، ص۱۶۸؛ الطبرانی، المعجم الصغیر، ۱۴۰۵، ج۲، ص۸۲.</ref>


دلیل این شباهت از نگاه بعضی این است که همانطوری که باب حطه برای بنی‌اسرائیل به عنوان میزان سنجش اعتقاد و ایمان بوده است امیرالمومنین(ع) و اهل بیت(ع) نیز میزان سنجش ایمان امت پیامبر هستند. <ref> سیدعلی حسینی میلانی، جواهر الکلام فی معرفة الإمامة والإمام، ۱۳۹۲، ج۲، ص۱۶۷.</ref> از نظر بعضی دیگر مراد این است که اهل بیت(ع) به منزله آن درگاهند که هر که از بنی‌اسرائیل، به آن پناه آورد، گناهان او آمرزیده شد، به همین طریق، هر کس به اهل بیت پیامبر(ع) پناه آورد، نجات خواهد یافت.<ref>آقا جمال خوانساری، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، ۱۳۶۶ش، ج۶، ص ۱۸۶.</ref>
دلیل این شباهت از نگاه بعضی این است که همان‌گونه که باب حطه برای بنی‌اسرائیل به عنوان میزان سنجش اعتقاد و ایمان بوده است امیرالمومنین(ع) و اهل بیت(ع) نیز میزان سنجش ایمان امت پیامبر هستند. <ref> حسینی میلانی، جواهر الکلام فی معرفة الإمامة والإمام، ۱۳۹۲، ج۲، ص۱۶۷.</ref> از نظر وجه تشبیه در این است که اهل بیت(ع) به منزله آن درگاهند که هر که از بنی‌اسرائیل، به آن پناه آورد، گناهان او آمرزیده شد و هر کس به اهل بیت پیامبر(ع) پناه آورد، نجات خواهد یافت.<ref>آقا جمال خوانساری، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، ۱۳۶۶ش، ج۶، ص ۱۸۶.</ref>
   
   
همچنین در منابع اهل سنت نیز روایتی به همین مضمون نقل شده است از جمله روایت ابی‌سعید خدری:
 
:::مَثَل اهل بیت من در بین شما همچون مَثَل باب حطه در بنی اسراییل است هر کس از آن داخل شود بخشیده می‌شود.<ref>هیثمی، الصواعق المحرقة، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص ۱۷۹؛ السیوطی -المناوی، جامع الأحادیث، ۱۴۱۴، ۱۰ق، ج۸، ح ۸۹۵۶؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴، ج۹، ص۱۶۸؛ الطبرانی، المعجم الصغیر، ۱۴۰۵، ج۲، ص۸۲.</ref>
== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==
* [[طور سیناء]]
* [[طور سیناء]]
خط ۲۵: خط ۲۳:


==منابع==
==منابع==
* ابن بابویه، محمد بن علی، أمالی، به تحقیق محمدباقر کمره‌ای، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
* صدوق، محمد بن علی، الامالی، تحقیق محمدباقر کمره‌ای، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
* طبری، احمدبن جریر، جامع‌البیان، بیروت، دار المعرفة، بی تا.
* طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
* ابن عادل، عمربن‌علی، اللباب فی علوم الکتاب، بیروت، دارالكتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
* ابن عادل، عمر بن‌ علی، اللباب فی علوم الکتاب، بیروت، دارالكتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الكبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ ق.
* أبو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط، به تحقیق صدقی محمد جمیل، بیروت، دار الفكر، ۱۴۲۰ ق.
* صادقی تهرانی، محمد، الفرقان، قم، فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۶ش.
* صادقی تهرانی، محمد، الفرقان، قم، فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۶ش.
* الفیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا.
* فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
* زبیدی، مرتضی و محمد بن محمد، تاج‌العروس، به تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق.
* زبیدی، مرتضی و محمد بن محمد، تاج‌العروس، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق.
* حسینی میلانی، سیدعلی، جواهر الکلام فی معرفة الإمامة والإمام، قم، مرکز الحقایق الاسلامیه، ۱۳۹۲ش.
* حسینی میلانی، سیدعلی، جواهر الکلام فی معرفة الإمامة والإمام، قم، مرکز الحقایق الاسلامیه، ۱۳۹۲ش.
* آم‍دی‌، ع‍ب‍دال‍واح‍دب‍ن‌ م‍ح‍م‍د، ش‍رح‌ م‍ح‍ق‍ق‌ ب‍ارع‌ ج‍م‍ال‌ال‍دی‍ن‌‌م‍ح‍م‍د خ‍وان‍س‍اری‌ ب‍ر غ‍رر‌ال‍ح‍ک‍م‌ و دررال‍ک‍ل‍م‌، به تعلیقه میرجلال الدین حسینی ارموی«محدث»، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۶ش.
* آم‍دی‌، ع‍ب‍دال‍واح‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د، ش‍رح‌ م‍ح‍ق‍ق‌ ب‍ارع‌ ج‍م‍ال‌ال‍دی‍ن م‍ح‍م‍د خ‍وان‍س‍اری‌ ب‍ر غ‍رر‌ال‍ح‍ک‍م‌ و دررال‍ک‍ل‍م‌، به تعلیقه میرجلال الدین حسینی ارموی«محدث»، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۶ش.
* ابن حجر هیثمی، احمد، الصواعق المحرقة، به تحقیق عبد الرحمن بن عبد الله التركی و كامل محمد الخراط، لبنان، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* ابن حجر هیثمی، احمد، الصواعق المحرقة، به تحقیق عبد الرحمن بن عبد الله التركی و كامل محمد الخراط، لبنان، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* السیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر و عبد الرؤرف بن محمد المناوی، جامع الأحادیث، ۱۴۱۴ق.
* سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر و عبد الرؤرف بن محمد المناوی، جامع الأحادیث، ۱۴۱۴ق.
* هیثمی، علی‌بن‌ابوبکر، مجمع الزوائد، به تحقیق حسین سلیم أسد الدّارانی، دمشق، دَارُ المَأْمُون لِلتُّرَاثِ، ۱۴۱۴ق.
* هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد، تحقیق حسین سلیم أسد الدّارانی، دمشق، دَارُ المَأْمُون لِلتُّرَاثِ، ۱۴۱۴ق.
* الطبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الصغیر، به تحقیق محمد شكور محمود الحاج أمریر، بیروت-عمان، دار عمار، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
* طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الصغیر، تحقیق محمد شكور محمود الحاج أمریر، بیروت-عمان، دار عمار، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* مقاله باب در [http://rch.ac.ir/article/Details?id=5416 دانشنامه جهان اسلام]
* مقاله باب در [http://rch.ac.ir/article/Details?id=5416 دانشنامه جهان اسلام]