کاربر ناشناس
تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==جغرافیای سیاسی== | ==جغرافیای سیاسی== | ||
تاجیکستان در جنوب شرقی آسیای مرکزی قرار دارد و داشتن مرز مشترک با [[چین]] و [[افغانستان]] و نزدیکی آن به [[پاکستان]] و [[هندوستان]]، این جمهوری را دروازه آسیای مرکزی با کشورهای چین و هند و افغانستان و پاکستان قرار داده است. وجود یخچال‌های طبیعی متعدد در کوه‌های تاجیکستان که منبع اصلی آب دو رود آمودریا یا جیهون و سیر دریا سیحون می‌باشند به این کشور کوهستانی اهمیتی استراتژیک داده است. رودخانه‌های تاجیکستان به علت گذشتن از مناطق کوهستانی در زمینه تولید انرژی برق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و یکی از منابع عمده تولید برق اتحاد شوروی سابق بوده است. وجود معادن طلا و مخصوصا اورانیوم که برای مصارف نیروگاه‌های اتمی [[روسیه]] و کشورهای منطقه اهمیت زیادی دارد و همچنین وجود تعدادی کارخانه تولید سلاح‌های هسته‌ای در خاک تاجیکستان که توسط روس‌ها اداره می‌شوند، اهمیت ویژه‌ای به این جمهوری می‌دهد. تاجیکستان عمده‌ترین تولید کننده پنبه الیاف در شوری سابق بوده و کماکان پنبه تولید اصلی کشاورزی را تشکیل می‌دهد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | |||
===قانون اساسی تاجیکستان=== | ===قانون اساسی تاجیکستان=== | ||
تا سال | تا سال ۱۹۹۱ م تاجیکستان یکی از جمهوری‌های اتحادیه جماهیر شوروی سوسیالیستی بود و از سیاست‌های ارائه شده از مسکو پیروی می‌نمود. | ||
قانون اساسی جدید تاجیکستان بعد از فروپاشی شوروی در | قانون اساسی جدید تاجیکستان بعد از فروپاشی شوروی در ۱۹۹۳ م به همه پرسی گذاشته شد و به تصویب رسید در این قانون اساسی، تاجیکستان جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون است و زبان رسمی کشور، تاجیکی (فارسی) است و به همه خلق‌ها امکان استفاده از زبان مادری خود، داده شده است. در ماده هشتم قانون اساسی، هیچ باوری حتی باورهای دینی جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند. حاکمیت دولتی در میان سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه تفکیک شده است. سیاست کشور صلح جویانه و برابر با هنجارهای بین المللی نشان داده شده است. <ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۳ ـ ۱۱۲ </ref> | ||
تغییر و اصلاح قانو اساسی از راه همه پرسی صورت | تغییر و اصلاح قانو اساسی از راه همه پرسی صورت می‌گیرد. همه پرسی باید به رأی سه چهارم کل نمایندگان مجلس ملی برگزار شود. تغییر و اصلاح قانون اساسی را رئیس جمهور با پیشنهاد یک سوم از نمایندگان مجلس ملی اعلام می‌کند. <ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۷ </ref> | ||
===ساختار حکومتی=== | ===ساختار حکومتی=== | ||
نظام سیاسی تاجیکستان ، جمهوری است<ref>[http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=2974 اصول قانون اساسی جمهوری تاجیکستان]</ref> و از قوای سه گانه ذیل تشکیل شده است: | نظام سیاسی تاجیکستان ، جمهوری است<ref>[http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=2974 اصول قانون اساسی جمهوری تاجیکستان]</ref> و از قوای سه گانه ذیل تشکیل شده است: | ||
*قوه مقننه: از دو مجلس تشکیل شده است: | * قوه مقننه: از دو مجلس تشکیل شده است: | ||
# مجلس نمایندگان: در تاریخ | # مجلس نمایندگان: در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۰۰ میلادی انتخابات مجلس نمایندگان برگزار شد. این مجلس دارای ۶۳ نماینده است و انتخابات به صورت مستقیم انجام می‌شود و دوره نمایندگی ۵ سال است. | ||
# مجلس ملی(عالی): دارای | # مجلس ملی (عالی): دارای ۳۳ نماینده است که به صورت غیر مستقیم انتخاب می‌شوند. ۲۵ نفر توسط شوراهای محلی شهرها و ولایت‌ها و ۸ نفر توسط رئیس جمهور منصوب می‌شوند.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | ||
* قوه مجریه: بر پایه اصل | * قوه مجریه: بر پایه اصل ۶۵ قانون اساسی تاجیکستان رئیس جمهور رئیس دولت و رئیس قوه مجریه است. رئیس جمهور، فرمانده کل نیروهای مسلح کشور است و سران نیروهای سه گانه را انتخاب می‌کند. رئیس جمهور را شهروندان تاجیکستان به آراء عمومی به طور مستقیم و با رأی پنهان برای ۵ سال انتخاب می‌نمایند. | ||
* قوه قضائیه: قوه قضائیه مستقل است و حقوق و آزادی شهروندان، | * قوه قضائیه: قوه قضائیه مستقل است و حقوق و آزادی شهروندان، سازمان‌ها و نهادها را محترم می‌شمرد و عدالت اجتماعی را تضمین می‌نماید. این قوه از دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی، دادگاه عالی اقتصادی، دادگاه ولایت خودمختار کوهستانی بدخشان، دادگاههای ولایت و شهر دوشنبه به وجود آمده است. دادگاه قانون اساسی دارای هفت قاضی است که سن آنها نباید از سی سال کمتر و از شصت سال بیشتر باشد. <ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۶ ـ ۱۱۵</ref> نظارت بر اجرای دقیق قانون در سراسر کشور بر عهده دادستان کل است، دادستان‌های شهر و نواحی زیر نظردادستان کل عمل می‌کنند. دادستان کل در نزد مجلس ملی و رئیس جمهور مسئول است. دادستان کل تاجیکستان به مدت ۵ سال انتخاب می‌شود.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | ||
===احزاب سیاسی تاجیکستان=== | ===احزاب سیاسی تاجیکستان=== | ||
# '''حزب کمونیست''': از نخستین روزهایی که تاجیکستان زیر سیطره حکومت کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قرار گرفت، حزب کمونیست در این جمهوری تشکیل یافت و در تمامی دوران حاکمیت، حزب کمونیست تنها حزب در تاجیکستان بوده است. پس از کودتای اوت | # '''حزب کمونیست''': از نخستین روزهایی که تاجیکستان زیر سیطره حکومت کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قرار گرفت، حزب کمونیست در این جمهوری تشکیل یافت و در تمامی دوران حاکمیت، حزب کمونیست تنها حزب در تاجیکستان بوده است. پس از کودتای اوت ۱۹۹۱م، به اتهام همکاری با کودتاچیان، فعالیت حزب کمونیست متوقف گردید. پس از بررسی به اتهامات حزب کمونیست در یکی از کمیسیون‌های پارلمان و اعلام بی‌گناهی آن در جریانات مربوط به کودتا، از دسامبر ۱۹۹۱م، حزب کمونیست تاجیکستان بار دیگر با همان نام رسمیت یافت وفعالیت خود را با برنامه‌ای جدید آغاز کرد. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۲ ـ ۶۱ </ref> | ||
# '''حزب دموکرات تاجیکستان''': این حزب در سال | # '''حزب دموکرات تاجیکستان''': این حزب در سال ۱۹۹۰م، تأسیس شد و بیشتر اعضای آن در ابتدا تحصیل کرده‌های شهری بودند. حزب دموکرات از تمامی ملیت‌ها عضو دارد و در میان جوامع دانشگاهی نیز دارای نفوذ و اهمیت می‌باشد. پس از جنگ‌های داخلی سال ۱۹۹۳-۱۹۹۲م، فعالیت سیاسی حزب دموکرات در تاجیکستان ممنوع اعلام گردید، ولی با حزب‌های نهضت اسلامی و رستاخیز تاجیکستان ائتلاف نمود و تا سپتامبر ۱۹۹۴م، با آنها همکاری می‌کرد، سپس یک چرخش سیاسی به دولت تاجیکستان نزدیک شد و با تأیید انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی و کار همه پرسی قانون اساسی، در ژوئیه ۱۹۹۵م، از دولت اجازه فعالیت گرفت.<ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۳ ـ ۶۲ </ref> | ||
# '''حزب نهضت اسلامی تاجيکستان''': حزب نهضت اسلامی تاجيکستان در سال 1973 تأسيس شد و مؤسس آن «سيد عبدالله نوري» بود که بلافاصله پس از تأسيس اين حزب به جرم تبليغات اسلامي دستگير و زندان شد و اين حزب تنها حزب اسلامي در آسياي مرکزي است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920207001197 مراسم چهلمين سالگرد تاسيس «حزب نهضت اسلامي تاجيکستان» برگزار شد]</ref> حزب نهضت اسلامی که از مدت ها پیش به صورت زیرزمینی و مخفیانه مشغول فعالیت بوده در تاریخ 26 اکتبر 1991 پس از آزادی تشکیل احزاب به صورت مخفیانه فعالیت خود را آغاز کرد. رسمیت یافتن حزب نهضت اسلامی نتیجه تظاهرات ماه های سپتامبر و اکتبر 1991 بود که تظاهرکنندگان یکی از شرایط خود برای پایان دادن به تظاهرات را به رسمیت شناختن حزب نهضت اسلامی عنوان کرده بودند و تنها شرطی که دولت به آن عمل کرد همین بود. حزب نهضت اسلامی ابتدا وابسته به حزب نهضت اسلامی شوروی بود پس از بروز تمایلات پان ترکیسم از طرف نهضت اسلامی شاخه تاجیکستان از این حزب جدا شد و نهضت اسلامی تاجیکستان را تشکیل داد. حزب نهضت اسلامی از بین روحانیت و روستائیان حامیان زیادی دارد و حدود شصت درصد از حامیان این حزب در روستاها زندگی می کنند. فعالیت حزب نهضت اسلامی در دوره ای ممنوع شد و طرفداران این حزب در مناطق مرزی افغانستان و بدخشان به سمت مبارزه با رژیم رفتند. در شمال تاجیکستان ناحیه ای است به نام مسچاه که مردم آنجا را مسچایی می نامند و جمعیت آن حدود 150 هزار نفر می باشند که به عصیان و تمرد در مقابل حکومت کمونیستی در آسیای مرکزی شهرت دارند. مردم این منطقه حنفی مذهب هستند اما از نظر افکار و اصول عقاید شباهت زیادی به شیعیان دارند. برنامه این حزب پاسداری از استقلال و برقراری سیستم پارلمانی برای توسعه اسلام می باشد. اسلام به عنوان عامل منسجم کننده اقوام مختلف نیز مد نظر است. و رهبران این نهضت معتقد به برقراری ارتباطات نزدیک با کشورهای اسلامی هستند. <ref>منتظمی، تاجیکستان، ص 65</ref> امروزه حزب نهضت اسلامی از احزاب مخالف دولت است<ref>[http://www.irna.ir/fa/News/81526878/ انتخابات پارلمانی و توسعه سیاسی در تاجیکستان]</ref> و محی الدین کبیری رئیس آن می باشد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900702000376 انتخاب مجدد کبیری به ریاست حزب نهضت اسلامی تاجیکستان]</ref> | # '''حزب نهضت اسلامی تاجيکستان''': حزب نهضت اسلامی تاجيکستان در سال 1973 تأسيس شد و مؤسس آن «سيد عبدالله نوري» بود که بلافاصله پس از تأسيس اين حزب به جرم تبليغات اسلامي دستگير و زندان شد و اين حزب تنها حزب اسلامي در آسياي مرکزي است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920207001197 مراسم چهلمين سالگرد تاسيس «حزب نهضت اسلامي تاجيکستان» برگزار شد]</ref> حزب نهضت اسلامی که از مدت ها پیش به صورت زیرزمینی و مخفیانه مشغول فعالیت بوده در تاریخ 26 اکتبر 1991 پس از آزادی تشکیل احزاب به صورت مخفیانه فعالیت خود را آغاز کرد. رسمیت یافتن حزب نهضت اسلامی نتیجه تظاهرات ماه های سپتامبر و اکتبر 1991 بود که تظاهرکنندگان یکی از شرایط خود برای پایان دادن به تظاهرات را به رسمیت شناختن حزب نهضت اسلامی عنوان کرده بودند و تنها شرطی که دولت به آن عمل کرد همین بود. حزب نهضت اسلامی ابتدا وابسته به حزب نهضت اسلامی شوروی بود پس از بروز تمایلات پان ترکیسم از طرف نهضت اسلامی شاخه تاجیکستان از این حزب جدا شد و نهضت اسلامی تاجیکستان را تشکیل داد. حزب نهضت اسلامی از بین روحانیت و روستائیان حامیان زیادی دارد و حدود شصت درصد از حامیان این حزب در روستاها زندگی می کنند. فعالیت حزب نهضت اسلامی در دوره ای ممنوع شد و طرفداران این حزب در مناطق مرزی افغانستان و بدخشان به سمت مبارزه با رژیم رفتند. در شمال تاجیکستان ناحیه ای است به نام مسچاه که مردم آنجا را مسچایی می نامند و جمعیت آن حدود 150 هزار نفر می باشند که به عصیان و تمرد در مقابل حکومت کمونیستی در آسیای مرکزی شهرت دارند. مردم این منطقه حنفی مذهب هستند اما از نظر افکار و اصول عقاید شباهت زیادی به شیعیان دارند. برنامه این حزب پاسداری از استقلال و برقراری سیستم پارلمانی برای توسعه اسلام می باشد. اسلام به عنوان عامل منسجم کننده اقوام مختلف نیز مد نظر است. و رهبران این نهضت معتقد به برقراری ارتباطات نزدیک با کشورهای اسلامی هستند. <ref>منتظمی، تاجیکستان، ص 65</ref> امروزه حزب نهضت اسلامی از احزاب مخالف دولت است<ref>[http://www.irna.ir/fa/News/81526878/ انتخابات پارلمانی و توسعه سیاسی در تاجیکستان]</ref> و محی الدین کبیری رئیس آن می باشد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900702000376 انتخاب مجدد کبیری به ریاست حزب نهضت اسلامی تاجیکستان]</ref> | ||
# '''حزب رستاخیز''': حزب رستاخیز در سپتامبر 1989م، برای پشتیبانی از پروستروئیکا به وجود آمده است. اعضای آن را روشنفکران شهری تشکیل می دهند و پیرو اندیشه ملی گرایی در چارچوب مردم فارسی زبان هستند. نخستین خواسته این جنبش مردمی، انتخاب زبان تاجیکی/فارسی به عنوان زبان رسمی دولت و بازگشت به خط و الفبای فارسی و استقلال اقتصادی بوده است.<ref>منتظمی، تاجیکستان، ص 65</ref> | # '''حزب رستاخیز''': حزب رستاخیز در سپتامبر 1989م، برای پشتیبانی از پروستروئیکا به وجود آمده است. اعضای آن را روشنفکران شهری تشکیل می دهند و پیرو اندیشه ملی گرایی در چارچوب مردم فارسی زبان هستند. نخستین خواسته این جنبش مردمی، انتخاب زبان تاجیکی/فارسی به عنوان زبان رسمی دولت و بازگشت به خط و الفبای فارسی و استقلال اقتصادی بوده است.<ref>منتظمی، تاجیکستان، ص 65</ref> | ||