کاربر ناشناس
تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
===قانون اساسی تاجیکستان=== | ===قانون اساسی تاجیکستان=== | ||
تا سال ۱۹۹۱ م تاجیکستان یکی از جمهوری‌های اتحادیه جماهیر شوروی سوسیالیستی بود و از سیاست‌های ارائه شده از مسکو پیروی می‌نمود. | تا سال ۱۹۹۱ م تاجیکستان یکی از جمهوری‌های اتحادیه جماهیر شوروی سوسیالیستی بود و از سیاست‌های ارائه شده از مسکو پیروی می‌نمود. | ||
قانون اساسی جدید تاجیکستان بعد از فروپاشی شوروی در ۱۹۹۳ م به همه پرسی گذاشته شد و به تصویب رسید در این قانون اساسی، تاجیکستان جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون است و زبان رسمی کشور، تاجیکی (فارسی) است و به همه خلق‌ها امکان استفاده از زبان مادری خود، داده شده است. در ماده هشتم قانون اساسی، هیچ باوری حتی باورهای دینی جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند. حاکمیت دولتی در میان سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه تفکیک شده است. سیاست کشور صلح جویانه و برابر با هنجارهای بین المللی نشان داده شده است. <ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۳ ـ ۱۱۲ </ref> | قانون اساسی جدید تاجیکستان بعد از فروپاشی شوروی در ۱۹۹۳ م به همه پرسی گذاشته شد و به تصویب رسید در این قانون اساسی، تاجیکستان جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون است و زبان رسمی کشور، تاجیکی (فارسی) است و به همه خلق‌ها امکان استفاده از زبان مادری خود، داده شده است. در ماده هشتم قانون اساسی، هیچ باوری حتی باورهای دینی جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند. حاکمیت دولتی در میان سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه تفکیک شده است. سیاست کشور صلح جویانه و برابر با هنجارهای بین المللی نشان داده شده است. <ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۳ ـ ۱۱۲ </ref> | ||
تغییر و اصلاح قانو اساسی از راه همه پرسی صورت می‌گیرد. همه پرسی باید به رأی سه چهارم کل نمایندگان مجلس ملی برگزار شود. تغییر و اصلاح قانون اساسی را رئیس جمهور با پیشنهاد یک سوم از نمایندگان مجلس ملی اعلام می‌کند. <ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۷ </ref> | تغییر و اصلاح قانو اساسی از راه همه پرسی صورت می‌گیرد. همه پرسی باید به رأی سه چهارم کل نمایندگان مجلس ملی برگزار شود. تغییر و اصلاح قانون اساسی را رئیس جمهور با پیشنهاد یک سوم از نمایندگان مجلس ملی اعلام می‌کند. <ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۷ </ref> | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
نظام سیاسی تاجیکستان ، جمهوری است<ref>[http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=2974 اصول قانون اساسی جمهوری تاجیکستان]</ref> و از قوای سه گانه ذیل تشکیل شده است: | نظام سیاسی تاجیکستان ، جمهوری است<ref>[http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=2974 اصول قانون اساسی جمهوری تاجیکستان]</ref> و از قوای سه گانه ذیل تشکیل شده است: | ||
* قوه مقننه: از دو مجلس تشکیل شده است: | * قوه مقننه: از دو مجلس تشکیل شده است: | ||
# مجلس نمایندگان: در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۰۰ میلادی انتخابات مجلس نمایندگان برگزار شد. این مجلس دارای ۶۳ نماینده است و انتخابات به صورت مستقیم انجام می‌شود و دوره نمایندگی ۵ سال است. | # مجلس نمایندگان: در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۰۰ میلادی انتخابات مجلس نمایندگان برگزار شد. این مجلس دارای ۶۳ نماینده است و انتخابات به صورت مستقیم انجام می‌شود و دوره نمایندگی ۵ سال است. | ||
# مجلس ملی (عالی): دارای ۳۳ نماینده است که به صورت غیر مستقیم انتخاب می‌شوند. ۲۵ نفر توسط شوراهای محلی شهر‌ها و ولایت‌ها و ۸ نفر توسط رئیس جمهور منصوب می‌شوند.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | # مجلس ملی (عالی): دارای ۳۳ نماینده است که به صورت غیر مستقیم انتخاب می‌شوند. ۲۵ نفر توسط شوراهای محلی شهر‌ها و ولایت‌ها و ۸ نفر توسط رئیس جمهور منصوب می‌شوند.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | ||
* قوه مجریه: بر پایه اصل ۶۵ قانون اساسی تاجیکستان رئیس جمهور رئیس دولت و رئیس قوه مجریه است. رئیس جمهور، فرمانده کل نیروهای مسلح کشور است و سران نیروهای سه گانه را انتخاب می‌کند. رئیس جمهور را شهروندان تاجیکستان به آراء عمومی به طور مستقیم و با رأی پنهان برای ۵ سال انتخاب می‌نمایند. | * قوه مجریه: بر پایه اصل ۶۵ قانون اساسی تاجیکستان رئیس جمهور رئیس دولت و رئیس قوه مجریه است. رئیس جمهور، فرمانده کل نیروهای مسلح کشور است و سران نیروهای سه گانه را انتخاب می‌کند. رئیس جمهور را شهروندان تاجیکستان به آراء عمومی به طور مستقیم و با رأی پنهان برای ۵ سال انتخاب می‌نمایند. | ||
* قوه قضائیه: قوه قضائیه مستقل است و حقوق و آزادی شهروندان، سازمان‌ها و نهاد‌ها را محترم می‌شمرد و عدالت اجتماعی را تضمین می‌نماید. این قوه از دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی، دادگاه عالی اقتصادی، دادگاه ولایت خودمختار کوهستانی بدخشان، دادگاههای ولایت و شهر دوشنبه به وجود آمده است. دادگاه قانون اساسی دارای هفت قاضی است که سن آن‌ها نباید از سی سال کمتر و از شصت سال بیشتر باشد. <ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۶ ـ ۱۱۵</ref> نظارت بر اجرای دقیق قانون در سراسر کشور بر عهده دادستان کل است، دادستان‌های شهر و نواحی زیر نظردادستان کل عمل می‌کنند. دادستان کل در نزد مجلس ملی و رئیس جمهور مسئول است. دادستان کل تاجیکستان به مدت ۵ سال انتخاب می‌شود.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | * قوه قضائیه: قوه قضائیه مستقل است و حقوق و آزادی شهروندان، سازمان‌ها و نهاد‌ها را محترم می‌شمرد و عدالت اجتماعی را تضمین می‌نماید. این قوه از دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی، دادگاه عالی اقتصادی، دادگاه ولایت خودمختار کوهستانی بدخشان، دادگاههای ولایت و شهر دوشنبه به وجود آمده است. دادگاه قانون اساسی دارای هفت قاضی است که سن آن‌ها نباید از سی سال کمتر و از شصت سال بیشتر باشد. <ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۶ ـ ۱۱۵</ref> نظارت بر اجرای دقیق قانون در سراسر کشور بر عهده دادستان کل است، دادستان‌های شهر و نواحی زیر نظردادستان کل عمل می‌کنند. دادستان کل در نزد مجلس ملی و رئیس جمهور مسئول است. دادستان کل تاجیکستان به مدت ۵ سال انتخاب می‌شود.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
# '''حزب کمونیست''': از نخستین روزهایی که تاجیکستان زیر سیطره حکومت کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قرار گرفت، حزب کمونیست در این جمهوری تشکیل یافت و در تمامی دوران حاکمیت، حزب کمونیست تنها حزب در تاجیکستان بوده است. پس از کودتای اوت ۱۹۹۱م، به اتهام همکاری با کودتاچیان، فعالیت حزب کمونیست متوقف گردید. پس از بررسی به اتهامات حزب کمونیست در یکی از کمیسیون‌های پارلمان و اعلام بی‌گناهی آن در جریانات مربوط به کودتا، از دسامبر ۱۹۹۱م، حزب کمونیست تاجیکستان بار دیگر با همان نام رسمیت یافت وفعالیت خود را با برنامه‌ای جدید آغاز کرد. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۲ ـ ۶۱ </ref> | # '''حزب کمونیست''': از نخستین روزهایی که تاجیکستان زیر سیطره حکومت کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قرار گرفت، حزب کمونیست در این جمهوری تشکیل یافت و در تمامی دوران حاکمیت، حزب کمونیست تنها حزب در تاجیکستان بوده است. پس از کودتای اوت ۱۹۹۱م، به اتهام همکاری با کودتاچیان، فعالیت حزب کمونیست متوقف گردید. پس از بررسی به اتهامات حزب کمونیست در یکی از کمیسیون‌های پارلمان و اعلام بی‌گناهی آن در جریانات مربوط به کودتا، از دسامبر ۱۹۹۱م، حزب کمونیست تاجیکستان بار دیگر با همان نام رسمیت یافت وفعالیت خود را با برنامه‌ای جدید آغاز کرد. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۲ ـ ۶۱ </ref> | ||
# '''حزب دموکرات تاجیکستان''': این حزب در سال ۱۹۹۰م، تأسیس شد و بیشتر اعضای آن در ابتدا تحصیل کرده‌های شهری بودند. حزب دموکرات از تمامی ملیت‌ها عضو دارد و در میان جوامع دانشگاهی نیز دارای نفوذ و اهمیت می‌باشد. پس از جنگ‌های داخلی سال ۱۹۹۳-۱۹۹۲م، فعالیت سیاسی حزب دموکرات در تاجیکستان ممنوع اعلام گردید، ولی با حزب‌های نهضت اسلامی و رستاخیز تاجیکستان ائتلاف نمود و تا سپتامبر ۱۹۹۴م، با آن‌ها همکاری می‌کرد، سپس یک چرخش سیاسی به دولت تاجیکستان نزدیک شد و با تأیید انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی و کار همه پرسی قانون اساسی، در ژوئیه ۱۹۹۵م، از دولت اجازه فعالیت گرفت.<ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۳ ـ ۶۲ </ref> | # '''حزب دموکرات تاجیکستان''': این حزب در سال ۱۹۹۰م، تأسیس شد و بیشتر اعضای آن در ابتدا تحصیل کرده‌های شهری بودند. حزب دموکرات از تمامی ملیت‌ها عضو دارد و در میان جوامع دانشگاهی نیز دارای نفوذ و اهمیت می‌باشد. پس از جنگ‌های داخلی سال ۱۹۹۳-۱۹۹۲م، فعالیت سیاسی حزب دموکرات در تاجیکستان ممنوع اعلام گردید، ولی با حزب‌های نهضت اسلامی و رستاخیز تاجیکستان ائتلاف نمود و تا سپتامبر ۱۹۹۴م، با آن‌ها همکاری می‌کرد، سپس یک چرخش سیاسی به دولت تاجیکستان نزدیک شد و با تأیید انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی و کار همه پرسی قانون اساسی، در ژوئیه ۱۹۹۵م، از دولت اجازه فعالیت گرفت.<ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۳ ـ ۶۲ </ref> | ||
# '''حزب نهضت اسلامی | # '''[[حزب نهضت اسلامی تاجیکستان]]''': حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در سال ۱۹۷۳ تأسیس شد و مؤسس آن «[[سید عبدالله نوری]]» بود که بلافاصله پس از تأسیس این حزب به جرم تبلیغات اسلامی دستگیر و زندانی شد و این حزب تنها حزب اسلامی در آسیای مرکزی است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920207001197 مراسم چهلمين سالگرد تاسيس «حزب نهضت اسلامي تاجيکستان» برگزار شد]</ref> حزب نهضت اسلامی که از مدت‌ها پیش به صورت زیرزمینی و مخفیانه مشغول فعالیت بوده در تاریخ ۲۶ اکتبر ۱۹۹۱ پس از آزادی تشکیل احزاب به صورت مخفیانه فعالیت خود را آغاز کرد. رسمیت یافتن حزب نهضت اسلامی نتیجه تظاهرات ماه‌های سپتامبر و اکتبر ۱۹۹۱م بود که تظاهرکنندگان یکی از شرایط خود برای پایان دادن به تظاهرات را به رسمیت شناختن حزب نهضت اسلامی عنوان کرده بودند و تنها شرطی که دولت به آن عمل کرد همین بود. حزب نهضت اسلامی ابتدا وابسته به حزب نهضت اسلامی شوروی بود پس از بروز تمایلات پان ترکیسم از طرف نهضت اسلامی، شاخه تاجیکستان از این حزب جدا شد و نهضت اسلامی تاجیکستان را تشکیل داد. حزب نهضت اسلامی از بین روحانیت و روستائیان حامیان زیادی دارد و حدود شصت درصد از حامیان این حزب در روستاها زندگی می‌کنند. فعالیت حزب نهضت اسلامی در دوره‌ای ممنوع شد و طرفداران این حزب در مناطق مرزی افغانستان و بدخشان به سمت مبارزه با رژیم رفتند. در شمال تاجیکستان ناحیه‌ای است به نام مسچاه که مردم آنجا را مسچایی می‌نامند و جمعیت آن حدود ۱۵۰ هزار نفر می‌باشند که به عصیان و تمرد در مقابل حکومت کمونیستی در آسیای مرکزی شهرت دارند. مردم این منطقه [[حنفی]] مذهب هستند اما از نظر افکار و اصول عقاید شباهت زیادی به [[شیعیان]] دارند. برنامه این حزب پاسداری از استقلال و برقراری سیستم پارلمانی برای توسعه [[اسلام]] می‌باشد. اسلام به عنوان عامل منسجم کننده اقوام مختلف نیز مد نظر است. و رهبران این نهضت معتقد به برقراری ارتباطات نزدیک با کشورهای اسلامی هستند. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۵ </ref> امروزه حزب نهضت اسلامی از احزاب مخالف دولت است<ref>[http://www.irna.ir/fa/News/81526878/ انتخابات پارلمانی و توسعه سیاسی در تاجیکستان]</ref> و محی الدین کبیری رئیس کنونی آن می باشد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900702000376 انتخاب مجدد کبیری به ریاست حزب نهضت اسلامی تاجیکستان]</ref> | ||
# '''حزب رستاخیز''': حزب رستاخیز در سپتامبر | # '''حزب رستاخیز''': حزب رستاخیز در سپتامبر ۱۹۸۹م، برای پشتیبانی از پروستروئیکا به وجود آمده است. اعضای آن را روشنفکران شهری تشکیل می‌دهند و پیرو اندیشه ملی گرایی در چارچوب مردم فارسی زبان هستند. نخستین خواسته این جنبش مردمی، انتخاب زبان تاجیکی/فارسی به عنوان زبان رسمی دولت و بازگشت به خط و الفبای فارسی و استقلال اقتصادی بوده است. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۵ </ref> | ||
# '''حزب لعل بدخشان''': حزب لعل بدخشان از ماه مه سال | # '''حزب لعل بدخشان''': حزب لعل بدخشان از ماه مه سال ۱۹۹۲م، شروع به کار کرده و بسیاری از شخصیت‌های مهم علمی، سیاسی و فرهنگی شهر دوشنبه از اعضای آن هستند. حزب از پشتیبانی تمامی پامیری‌ها برخوردار است. برنامه این حزب برقراری حکومتی دموکرات در تاجیکستان و خودمختاری اداری بیشتر منطقه بدخشان است. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۶ـ۶۵ </ref> | ||
# '''حزب خلق تاجیکستان''': حزب خلق تاجیکستان با هدف به وجود آوردن یک نیروی اجتماعی برای بیرون آوردن کشور از بحران تشکیل گردیده است. این حزب، یک سازمان اجتماعی و سیاسی بوده و به خاطر اجرای اصلاحات عمیق دموکراتیک و صلح و ثبات، مبارزه | # '''حزب خلق تاجیکستان''': حزب خلق تاجیکستان با هدف به وجود آوردن یک نیروی اجتماعی برای بیرون آوردن کشور از بحران تشکیل گردیده است. این حزب، یک سازمان اجتماعی و سیاسی بوده و به خاطر اجرای اصلاحات عمیق دموکراتیک و صلح و ثبات، مبارزه می‌کند. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۶ </ref> | ||
# '''حزب بازسازی سیاسی و اقتصادی''': حزب بازسازی سیاسی و اقتصادی در سال | # '''حزب بازسازی سیاسی و اقتصادی''': حزب بازسازی سیاسی و اقتصادی در سال ۱۹۹۳م، تأسیس شده و حافظ منافع شمال تاجیکستان و منطقه خجند است، که بیشتر ازبک نشین هستند. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۶۶ </ref> | ||
==تقسیمات اداری== | ==تقسیمات اداری== | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
==روابط خارجی== | ==روابط خارجی== | ||
تاجیکستان تا قبل از استقلال در سال | تاجیکستان تا قبل از استقلال در سال ۱۹۹۱ م یکی از جمهوری‌های پانزده گانه شوروی بود و سیاست خارجی آن توسط مسکو تعیین می‌شد. پس از استقلال سیاست خاری تاجیکستان بر اساس احترام به موازین عمومی انسانی و اصول حقوق بین المللی و با در نظر گرفتن مصالح عالی تاجیکستان پایه ریزی شده است. | ||
دولت تاجیکستان در سیاست خارجی خود برای کشورهای مشترک المنافع | دولت تاجیکستان در سیاست خارجی خود برای کشورهای مشترک المنافع اولویت‌هایی قائل و با تعدادی از این کشورها مثل [[روسیه]]، [[ازبکستان]]، [[قزاقستان]]، [[بلاروس]] و [[ترکمنستان]] پیمان‌های دوستی و همکاری منعقد کرده است. | ||
تاجیکستان روابط دیپلماتیک در حد سفارت تنها با | تاجیکستان روابط دیپلماتیک در حد سفارت تنها با ۹ کشور جهان برقرار کرده است که عبارتند از: [[ایران]]، روسیه، [[آمریکا]]، [[چین]]، [[ترکیه]]، [[پاکستان]]، [[کره جنوبی]]، [[آلمان]] و [[اندونزی]]. ارتباط با این کشورها شامل افتتاح سفارتخانه از جانب کشورها در تاجیکستان می‌شود و تاجیکستان تنها در آلمان و [[تهران]] سفارتخانه مستقل دائر کرده است. در بقیه کشورها سفارت روسیه امور مربوط به روابط دیپلماتیک تاجیکستان را انجام می‌دهد. | ||
تاجیسکتان از سال | تاجیسکتان از سال ۱۹۹۱م به عضویت سازمان ملل متحد در آمد و سازمان ملل دفتر نمایندگی در این کشور تأسیس کرد. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۷۸ ـ ۷۷ </ref> | ||
===روابط تاجیکستان با ایران=== | ===روابط تاجیکستان با ایران=== | ||
روابط ایران با تاجیکستان تا قبل از فروپاشی شوروی از کانال مسکو انجام | روابط [[ایران]] با تاجیکستان تا قبل از فروپاشی شوروی از کانال مسکو انجام می‌شد اما بعد از استقلال این کشور روابط دو جانبه میان ایران و تاجیکستان به طور مستقیم و بدون واسطه انجام می‌شود. بعد از تحولات اخیر با توجه به اینکه کلیه جمهوری‌های آسیای مرکزی که تاجیکستان را احاطه کرده‌اند ترک زبان هستند، تاجیک‌ها ایران را به عنوان وطن فرهنگی خود به حساب می‌آورند. به علت اشتراک در زبان و فرهنگ و مذهب و میراث فرهنگی و تاریخی مشترک روی به سوی ایران آورده‌اند و می‌خواهند هویت فرهنگی خود را احیا کنند. به این مناسبت در برقراری روابط، ایران نسبت به سایر کشورها در اذهان مردم تاجیک، در صدر کشورها قرار دارد. با توجه به علاقه و خواست مردم و نیز مصالح سیاسی دولتمردان تاجیک سعی در تعمیق روابط خود با ایران دارند. علاوه بر رفت و آمدهایی که از سال ۱۹۹۰م شروع شد ایران اولین کشوری بود که در تاجیکستان سفارت خود را افتتاح کرد. نام خیابانی که سفارت ایران در آن واقع شده است از ماکسیم گوری به خیابان تهران تغییر نام داد. <ref> منتظمی، تاجیکستان، ص ۸۹ </ref> | ||
==ادیان و مذاهب== | ==ادیان و مذاهب== | ||