۱۷٬۷۰۴
ویرایش
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| حضور در جنگ‌ها =[[جنگ جمل|جمل]] • [[جنگ صفین|صفین]] | | حضور در جنگ‌ها =[[جنگ جمل|جمل]] • [[جنگ صفین|صفین]] | ||
| هجرت به = [[مدینه]] | | هجرت به = [[مدینه]] | ||
| دیگر فعالیت‌ها =یاران امام | | دیگر فعالیت‌ها =یاران امام علی(ع)• یاران امام حسن{{سخ}} [[بیعت]] با [[عبدالله بن زبیر]] | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب''' همسر حضرت زینب(س). | '''عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب''' همسر [[حضرت زینب(س)]]. | ||
او نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]] در [[حبشه]] بود که در کودکی با پیامبر(ص) [[بیعت]] نمود. در حمایت از [[علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفّین]] شرکت کرد. | او نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]] در [[حبشه]] بود که در کودکی با پیامبر(ص) [[بیعت]] نمود. در حمایت از [[علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفّین]] شرکت کرد. | ||
وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) | وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نام‌های [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمّد]] در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند و برخی دیگر از فرزندانش نیز در [[واقعه حره|حره]] کشته شدند. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب، از [[صحابه | عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب، از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]]، یاران [[امام علی(ع)]] و [[امام حسن مجتبی(ع)]] بود. پدرش جعفر، برادر علی(ع) و مادرش [[اسماء بنت عمیس]] بود. | ||
{{شجره نامه بنی هاشم}} | {{شجره نامه بنی هاشم}} | ||
==ولادت و کودکی== | ==ولادت و کودکی== | ||
جعفر بن ابی‌طالب در [[هجرت | جعفر بن ابی‌طالب در [[هجرت به حبشه]]، همسرش اسماء را با خود برد.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۲۳.</ref> و عبدالله، به عنوان نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]]، در آنجا متولد شد.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۸۸۰ـ۸۸۱.</ref> عبدالله در [[سال هفتم هجری قمری|سال هفتم هجرت]]، پس از [[غزوه خیبر]]، به همراه خانواده‌اش به [[مدینه]] رفت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> | ||
بنابر برخی روایات، هنگامی که جعفر در [[جنگ موته]] به شهادت رسید، پیامبر(ص) فرزندان او از جمله عبدالله را مورد نوازش قرار داد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۶۶ـ۷۶۷.</ref> پس از این جنگ، عبدالله را، باتوجه به حدیثی از پیامبر دربارۀ جعفر، ابن ذی‌الجناحین (صاحب دو بال) خواندند.<ref> نگاه کنید به ابن حجر، الاصابه، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۵۹۴.</ref> | |||
بنابر برخی روایات، هنگامی که جعفر در [[جنگ موته]] به شهادت رسید، پیامبر | |||
==در دوران خلفا== | ==در دوران خلفا== | ||
بنابر کتاب [[فتوح الشام (کتاب)|فتوح الشام]]، عبداللّه در فتوحات [[شام]] در زمان | بنابر کتاب [[فتوح الشام (کتاب)|فتوح الشام]]، عبداللّه در فتوحات [[شام]] که در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]] رخ داد، مشارکت نمود و [[ابوعبیده جراح]] او را امیر ۵۰۰ سواره‌نظام کرد.<ref>واقدی، فتوح‌الشام، ج۱، ص۱۰۰ـ۱۰۸.</ref> | ||
در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه]]، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، ج۲، | در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه]]، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۷۲.</ref> | ||
به گفتۀ [[ | به گفتۀ [[ابن‌ابی‌الحدید]] هنگامی که [[ولید بن عقبه]] والی عثمان در [[کوفه]] شراب‌خواری کرد، عبداللّه به دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد.{{مدرک}} همچنین در [[سال ۳۵ قمری]] هنگامی که مخالفان عثمان را محاصره کردند، عبدالله جزو کسانی بوده که از طرف علی(ع) برای حفظ جان عثمان از تعرض مخالفان کوشیده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید ج۱۷، ص۲۳۲، ۲۳۴؛ نک: مفید، الجمل، ص۴۳۵ـ۴۳۶.</ref> | ||
===در عصر امام علی(ع) === | ===در عصر امام علی(ع) === | ||
عبدالله در بیشتر حوداث دوران | عبدالله در بیشتر حوداث دوران [[خلافت علی(ع)]] حضور داشت و با او [[بیعت]] کرد.<ref>مفید، الجمل، ص۱۰۷</ref> او به طرفداری از علی(ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref>مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج۳، ص۱۰۵</ref> و شاید پس از این جنگ بود که همراه حضرت علی در [[کوفه]] اقامت گزید.<ref>نک: به خلیفةبن خیاط، ص۲۱۳</ref> | ||
او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام بود و بر قبایل [[قریش]] | او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام بود و بر قبایل [[قریش]]، [[قبیله اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۷۲.</ref> و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی کرد.<ref>ابن‌اعثم کوفی، ج۳، ص۲۴</ref> و به همراه عده‌ای از [[قریش]] و [[انصار]] به [[عمرو بن عاص]] حمله کرد.<ref>دینوری، ص۱۸۴.</ref> | ||
علی(ع) علت پذیرش [[حکمیت]] | بنا به نقلی علی(ع) علت پذیرش [[ماجرای حکمیت|حَکَمیت]] را زنده ماندن افرادی از جمله عبدالله بن جعفر دانست.<ref> نصر بن مزاحم، ص۵۳۰</ref> عبدالله از کسانی بود که به پایبندی [[عراق|عراقیان]] بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.<ref> نصربن مزاحم، ص۵۰۷.</ref> | ||
علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] | علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] (برادر مادری عبدالله) را به جای [[قیس بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۵۵۴ـ۵۵۵.</ref> | ||
به گفتۀ [[ابن | به گفتۀ [[ابن ابی‌الحدید]] هنگامی که علی(ع) می‌خواست عبدالله را به سبب [[اسراف]] و [[تبذیر]]، از تصرف در اموالش منع کند، او با [[زبیر]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید ج۱، ص۵۳؛ نک: دینوری، ص۲۱۵.</ref> | ||
===پس از شهادت امام علی(ع)=== | ===پس از شهادت امام علی(ع)=== | ||
به گزارش |ابن سعد و [[مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات‌الکبری، دارالفکر، ج۳، ص۳۹-۴۰؛ مسعودی، مروج‌الذهب، قم،ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶</ref> البته این گفته خلاف مشهور است و با عبارت دیگری از مسعودی که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا»<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، قم، ج۲، ص۴۲۶</ref> سازگار نیست. طبق نظر مشهور [[امام حسن(ع)]] ابن‌ملجم را قصاص کرده است.<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۲۲</ref> | به گزارش |ابن سعد و [[مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات‌الکبری، دارالفکر، ج۳، ص۳۹-۴۰؛ مسعودی، مروج‌الذهب، قم،ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف مشهور است و با عبارت دیگری از مسعودی که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا»<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، قم، ج۲، ص۴۲۶</ref> سازگار نیست. طبق نظر مشهور [[امام حسن مجتبی(ع)]] ابن‌ملجم را قصاص کرده است.<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۲۲.</ref> | ||
عبدالله تا [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن با معاویه]] با امام حسن(ع) همراه بود.<ref>طبری، ج۵، ص۱۶۵</ref> | عبدالله تا [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن با معاویه]] با امام حسن(ع) همراه بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۱۶۵.</ref> | ||
===در عصر حکومت معاویه=== | ===در عصر حکومت معاویه=== | ||
[[پرونده:Al-Baqi'.jpg|بندانگشتی|[[قبرستان بقیع]]، شماره ۵ مقبره عبدالله بن جعفر را نشان می‌دهد]] | [[پرونده:Al-Baqi'.jpg|بندانگشتی|[[قبرستان بقیع]]، شماره ۵ مقبره عبدالله بن جعفر را نشان می‌دهد]] | ||
پس از به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار او در [[دمشق]] ارتباط برقرار کرد<ref>نک: ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۷</ref> او با جمعی از قریش نزد معاویه رفت. معاویه نیز ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۱۰۱، ۳۲۰</ref> یزید این مقرری را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد؛ اما بذل و بخشش وی چنان بود که قبل از پایان سال نه تنها همه را بخشیده بود بلکه بدهکار نیز می‌شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ۱۳۹۴ق، ص۴۵.</ref> | |||
معاویه وی را سید [[بنی‌هاشم]] لقب داد، اما عبدالله چنین لقبی را مختص به [[حسنین]] می‌دانست.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، ج۶، ص۲۹۷</ref> برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانسته‌اند.<ref>مهدویان، ص۳۶</ref> | معاویه وی را سید [[بنی‌هاشم]] لقب داد، اما عبدالله چنین لقبی را مختص به [[حسنین(ع)]] می‌دانست.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، ج۶، ص۲۹۷</ref> برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانسته‌اند.<ref>مهدویان، ص۳۶.</ref> | ||
در مجالس معاویه بین [[عمرو بن عاص]] و [[یزید]] با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت | در مجالس معاویه بین [[عمرو بن عاص]] و [[یزید]] با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت گرفته است<ref>ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۶۵ـ۲۶۶، ۲۶۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، ج۶، ص۲۹۵ـ۲۹۷، ج۱۵، ص۲۲۹</ref> در یکی از این مجالس، که حسنین نیز حضور داشتند، بین معاویه و عبدالله مشاجره‌ای رخ داد و عبدالله به بیان [[فضیلت علی(ع)]] و خاندانش پرداخته است.<ref> نعمانی، ص۹۶ـ۹۷؛ طوسی، ص۱۳۷ـ۱۳۸</ref> | ||
به گفته | به گفته ابن‌ابی‌الحدید، هنگامی که امام حسن(ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم|مروان]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر(ص)]] جلوگیری کرد. عبدالله، [[امام حسین(ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، ج۱۶، ص۵۰</ref> | ||
===واقعه کربلا=== | ===واقعه کربلا=== | ||
در جریان حرکت امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]]، عبدالله توسط پسرانش، [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]]، برای امام نامه نوشت و آن حضرت را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت و گفت که پس از این نامه، به امام خواهد پیوست. وی از | در جریان حرکت امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]]، عبدالله توسط پسرانش، [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]]، برای امام نامه نوشت و آن حضرت را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت و گفت که پس از این نامه، به امام خواهد پیوست. وی از [[عمرو بن سعید]] والی مکه، نیز برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، ج۵، ص۳۸۷ـ۳۸۸؛ قس ابن‌اعثم کوفی، ج۵، ص۶۷</ref> | ||
عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش، عون و | عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش، عون و محمد، و به قولی [[عبیدالله بن عبدالله بن جعفر|عبیدالله]] در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۱۹، ۴۶۶.</ref> | ||
درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش می‌کند و به‌همین‌جهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 | درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش می‌کند و به‌همین‌جهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، [http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»]، ۱۳۸۸ش.</ref> البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/46442 عبدالله بن جعفر و قیام کربلا] پرتال جامع علوم انسانی</ref> | ||
در | در [[واقعه حره]] ([[سال ۶۳ هجری قمری|۶۳ق]] )، عبدالله بن جعفر دربارۀ مردم [[مدینه]] با [[یزید]] مذاکره کرد و کوشید یزید را از خشونت با مردم مدینه بازدارد. یزید خواست وی را، در صورت اطاعت اهالی مدینه، پذیرفت. عبدالله برای عده‌ای از سران مدینه نامه نوشت و از آنان خواست که متعرض سپاه یزید نشوند.<ref> ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۷، ص۱۴۵.</ref> | ||
در واقعۀ حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.<ref>تستری، ج۶، ص۲۸۷</ref> | در واقعۀ حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.<ref>تستری، ج۶، ص۲۸۷</ref> | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۴: | ||
* خلیفةبن خیاط، الطبقات، چاپ سهیل زکار، بیروت ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م. | * خلیفةبن خیاط، الطبقات، چاپ سهیل زکار، بیروت ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م. | ||
* دینوری، الاخبارالطوال، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره ۱۹۶۰م. | * دینوری، الاخبارالطوال، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره ۱۹۶۰م. | ||
* رجبی دوانی، حسین، «[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 | * رجبی دوانی، حسین، «[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟]»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: ۲۵ بهمن ۱۳۹۴ش، تاریخ مشاهده: ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ش. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | ||
* عرب زیدآبادی، عبدالرضا، «[http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 | * عرب زیدآبادی، عبدالرضا، «[http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 عبدالله بن جعفر و قيام كربلا]»، مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره ۲۱، سال ششم، بهار ۱۳۸۸ش. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، چاپ عباداللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم ۱۴۱۱ق. | * طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، چاپ عباداللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم ۱۴۱۱ق. | ||
* کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الامام امیرالمؤمنین، چاپ محمدباقر محمودی، قم ۱۴۱۲ق. | * کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الامام امیرالمؤمنین، چاپ محمدباقر محمودی، قم ۱۴۱۲ق. | ||
*مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، منشورات دارالهجره، قم، ۱۴۰۴ق. | *مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، منشورات دارالهجره، قم، ۱۴۰۴ق. | ||
* محبوب مهدویان، «عبدالله بن جعفربن ابی‌طالب»، تاریخ اسلام، سال ۲، ش ۲، قم، تابستان ۱۳۸۰ق. | * محبوب مهدویان، «عبدالله بن جعفربن ابی‌طالب»، تاریخ اسلام، سال ۲، ش ۲، قم، تابستان ۱۳۸۰ق. | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۳: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله:[http://lib.eshia.ir/23019/1/5904 | * منبع مقاله:[http://lib.eshia.ir/23019/1/5904 دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{صحابه}} | {{صحابه}} | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۲: | ||
{{بقیع}} | {{بقیع}} | ||
{{قبرستان باب الصغیر}} | {{قبرستان باب الصغیر}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | ||