کاربر ناشناس
ریا: تفاوت میان نسخه‌ها
ویرایش زبانی + خلاصه‌سازی
جز (←متعلقات ریا: ویکی‌سازی) |
imported>Hamed A.F (ویرایش زبانی + خلاصه‌سازی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ریا''' به معنای ظاهر سازی و تظاهر به عمل | '''ریا''' به معنای ظاهر سازی و تظاهر به عمل نیک است، بدون آنکه شخص واقعا قصد انجام عمل را داشته باشد. ریا در عبادت به این معناست که عبادت را براى غیر خدا و به قصد خودنمایى انجام دهد. ریا عملی [[حرام]] و باعث باطل شدن عمل است. | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{سخ}}{{حدیث|إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ وَ هُوَ خَادِعُهُمْ وَ إِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ کُسَالَى یُرَآؤُونَ النَّاسَ وَ لاَ یَذْکُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً |ترجمه=منافقان می‌خواهند خدا را فریب دهند و هنگامی که به نماز بر‌می‌خیزند، با کسالت بر می‌خیزند، و در برابر مردم ریا می‌کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌نمایند.}}|تاریخ بایگانی| منبع = [[سوره نساء|نساء]]، ۱۴۲| تراز = چپ| عرض = 350px|حاشیه= 7px|اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه =#E7E8E9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{سخ}}{{حدیث|إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ وَ هُوَ خَادِعُهُمْ وَ إِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ کُسَالَى یُرَآؤُونَ النَّاسَ وَ لاَ یَذْکُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً |ترجمه=منافقان می‌خواهند خدا را فریب دهند و هنگامی که به نماز بر‌می‌خیزند، با کسالت بر می‌خیزند، و در برابر مردم ریا می‌کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌نمایند.}}|تاریخ بایگانی| منبع = [[سوره نساء|نساء]]، ۱۴۲| تراز = چپ| عرض = 350px|حاشیه= 7px|اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه =#E7E8E9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
== | ==واژه‌شناسی== | ||
ریا از | ریا از ریشه «ر أ ی» مشتق شده و به این معنی است که شخص کاری را با انگیزۀ جلب توجه مردم انجام دهد.<ref>ابن فارس، ج۲، ص ۴۷۳.</ref> این واژه به معنای تظاهر و نشان دادن به غیر نیز استفاده می‌شود.<ref>قاموس قرآن، ج ۳، ص ۳۰.</ref> معنی اصطلاحی ریا این است که انسان کار خوبی را به قصد تظاهر و نشان دادن به مردم انجام دهد، نه برای خدا؛ ریا هم در اعمال عبادی مانند [[نماز]] و هم در امور غیر عبادی مانند [[انفاق]] محقق می‌شود. | ||
==حکم ریا== | ==حکم ریا== | ||
[[اخلاص]] شرط صحّت عبادت و ريا در آن [[حرام]]،<ref>التنقیح ج۵، ص۷-۸.</ref> و موجب بطلان عمل است.<ref>جواهر الکلام ج۹، ص۱۸۷. العروة الوثقى ج۱، ص۴۰۹.</ref> | [[اخلاص]] شرط صحّت عبادت است و ريا در آن [[حرام]]،<ref>التنقیح ج۵، ص۷-۸.</ref> و موجب بطلان عمل است.<ref>جواهر الکلام ج۹، ص۱۸۷. العروة الوثقى ج۱، ص۴۰۹.</ref> | ||
==در قرآن== | ==در قرآن== | ||
واژۀ ریا در [[قرآن]] | واژۀ ریا ۵ بار در [[قرآن]] آمده است؛ سه بار به صورت مصدری و دو بار به صورت فعلی. هر پنج بار به معنای اصطلاحی به کار رفته است. | ||
* ریا در انفاق: {{متن قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِکُم بِالْمَنِّ وَ الأذَى کَالَّذِی یُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَ لاَ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بخشش‌های خود را با منّت و آزار باطل نسازید همانند کسی که مال خود را برای نشان دادن به مردم، انفاق می‌کند و به خدا و روز رستاخیز ایمان نمی‌آورد.|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۲۶۴}} | * '''ریا در انفاق''': {{متن قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِکُم بِالْمَنِّ وَ الأذَى کَالَّذِی یُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَ لاَ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بخشش‌های خود را با منّت و آزار باطل نسازید همانند کسی که مال خود را برای نشان دادن به مردم، انفاق می‌کند و به خدا و روز رستاخیز ایمان نمی‌آورد.|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۲۶۴}} | ||
* ریا در | * '''ریا در جنگ با دشمنان''': {{متن قرآن|وَ لاَ تَکُونُواْ کَالَّذِینَ خَرَجُواْ مِن دِیَارِهِم بَطَرًا وَ رِئَاء النَّاسِ وَ یَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللّهِ |ترجمه=و مانند کسانی نباشید که از روی هوی پرستی و غرور و خود نمایی در برابر مردم، از سرزمین خود را به سوی میدان بدر بیرون آمدند و (مردم را) از راه خدا باز می‌داشتند.|سوره=[[سوره انفال|انفال]]|آیه=۴۷}} خداوند در این آیه، غرور و ریا را از آفات قدرت در جبهه‌های جنگ به شمار می‌آورد. | ||
* ریا به طور مطلق:{{متن قرآن|الذینَ هُم یَرَاءُون|ترجمه=همان کسانی که ریا می‌کنند.|سوره=[[سوره ماعون|ماعون]]|آیه=۶}} | * '''ریا به طور مطلق''':{{متن قرآن|الذینَ هُم یَرَاءُون|ترجمه=همان کسانی که ریا می‌کنند.|سوره=[[سوره ماعون|ماعون]]|آیه=۶}} | ||
===ریاکاران چه کسانی هستند=== | ===ریاکاران چه کسانی هستند=== | ||
* کسانی که | قرآن، مصادیق مختلفی را برای ریاکاران برشمرده است: | ||
با توجه به [[تفسیر|تفسیری]] که در مورد این [[آیه]] | * '''کسانی که به خدا و روز [[قیامت]] [[ایمان]] ندارند'''.<ref>سوره بقره، آیه۲۶۴.</ref> با توجه به [[تفسیر|تفسیری]] که در مورد این [[آیه]] آمده، خداوند متعال افرادی را که [[صدقه]] می‌دهند و به دنبالش منّت می‌گذارند و اذیّت می‌کنند تشبیه به افراد ریاکار بی‌ایمان کرده که صدقاتشان باطل و بی‌اجر است.<ref>تفسیر المیزان، ج۲، ص۵۹۷.</ref> یعنی عمل شخص ریاکار از ابتدای عملش باطل است چون چنین شخصی اصلاً ایمان به خدا و [[قیامت|روز‌جزا]] ندارد که از او کاری پذیرفته شود. | ||
* منافقان.<ref>سوره نساء، آیه۱۴۲.</ref> بنابر آیات | * '''منافقان'''.<ref>سوره نساء، آیه۱۴۲.</ref> بنابر آیات قرآن، ریاکاری در [[نماز]] از ویژگی‌های منافقان و نشانه‌های [[نفاق]] است.<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ وَ هُوَ خَادِعُهُمْ وَ إِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ کُسَالَى یُرَآؤُونَ النَّاسَ وَ لاَ یَذْکُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً |ترجمه=منافقان می‌خواهند خدا را فریب دهند و هنگامی که به نماز بر‌می‌خیزند، با کسالت بر می‌خیزند، و در برابر مردم ریا می‌کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌نمایند. |سوره= [[سوره نساء|نساء]] |آیه=۱۴۲}}</ref> | ||
* تکذیب کنندگان روز جزا.<ref>{{متن قرآن|الذینَ هُم یَرَاءُون|ترجمه=همان کسانی که ریا می‌کنند. |سوره= [[سوره ماعون|ماعون]] |آیه=۶}}</ref> | * '''تکذیب کنندگان روز جزا'''.<ref>{{متن قرآن|الذینَ هُم یَرَاءُون|ترجمه=همان کسانی که ریا می‌کنند. |سوره= [[سوره ماعون|ماعون]] |آیه=۶}}</ref> | ||
* هم‌نشینان [[شیطان]].<ref>{{متن قرآن|وَ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ وَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ وَ مَن یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِینًا فَسَاء قِرِینًا|ترجمه=و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می‌کنند و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند (چرا که شیطان رفیق و هم نشین آنهاست) و کسی که شیطان قرین او باشد بد همنشین و قرینی است. |سوره= [[سوره نساء|نساء]] |آیه=۳۸}} </ref> | * '''هم‌نشینان [[شیطان]]'''.<ref>{{متن قرآن|وَ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ وَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ وَ مَن یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِینًا فَسَاء قِرِینًا|ترجمه=و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می‌کنند و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند (چرا که شیطان رفیق و هم نشین آنهاست) و کسی که شیطان قرین او باشد بد همنشین و قرینی است. |سوره= [[سوره نساء|نساء]] |آیه=۳۸}} </ref> | ||
==انواع ریا در عبادت== | ==انواع ریا در عبادت== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = قال [[امام صادق(ع)|الصّادق علیه السلام]]:{{سخ}}{{حدیث||ترجمه=على بن ابراهيم، از پدرش، از نوفلى، از سكونى، از امام جعفر صادق(ع) روايت كرده است كه فرمود: رسول خدا(ص) فرمود كه: زود باشد كه بر مردمان زمانى بيايد كه نهانى ايشان در آن خبيث و بد، و آشكار ايشان در آن نيكو باشد، به جهت طمع در دنيا، و به آن، آنچه را كه در نزد پروردگار ايشان است اراده ندارند. دين ايشان ريا باشد، و هيچ ترس به ايشان نياميزد، و خدا ايشان را به عقاب سختى تعميم دهد كه همه را فرا گيرد. پس او را بخوانند، مانند دعاى كسى كه غرق شده باشد، و دعاى ايشان را مستجاب نگرداند}}|تاریخ بایگانی| منبع = تحفة الأولیاء(ترجمه [[اصول کافی|أصول کافى]])؛ ج۳؛ ص۷۰۹| تراز = چپ| عرض = 200px|حاشیه= 4px|اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه =#FCEEC8| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = قال [[امام صادق(ع)|الصّادق علیه السلام]]:{{سخ}}{{حدیث||ترجمه=على بن ابراهيم، از پدرش، از نوفلى، از سكونى، از امام جعفر صادق(ع) روايت كرده است كه فرمود: رسول خدا(ص) فرمود كه: زود باشد كه بر مردمان زمانى بيايد كه نهانى ايشان در آن خبيث و بد، و آشكار ايشان در آن نيكو باشد، به جهت طمع در دنيا، و به آن، آنچه را كه در نزد پروردگار ايشان است اراده ندارند. دين ايشان ريا باشد، و هيچ ترس به ايشان نياميزد، و خدا ايشان را به عقاب سختى تعميم دهد كه همه را فرا گيرد. پس او را بخوانند، مانند دعاى كسى كه غرق شده باشد، و دعاى ايشان را مستجاب نگرداند}}|تاریخ بایگانی| منبع = تحفة الأولیاء(ترجمه [[اصول کافی|أصول کافى]])؛ ج۳؛ ص۷۰۹| تراز = چپ| عرض = 200px|حاشیه= 4px|اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه =#FCEEC8| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
===در | ===در بخشی از عبادت=== | ||
ریا باعث بطلان عبادت است و فرقی ندارد که ریا در همه اجزای یک عبادت رخ دهد، یا تنها در بخشی از آن. همچنین فرقی میان اجزاى [[واجب]] و [[مستحب]] نیست.<ref>جواهر الکلام ج۹، ص۱۸۷.</ref> گرچه برخى از فقها ریا در اجزای مستحب عبادت، مانند [[قنوت]] را موجب بطلان عبادت ندانسته‌اند.<ref>العروة الوثقی ج۲، ص۴۴۲-۴۴۳.</ref> | |||
===در مقدمات عبادت=== | ===در مقدمات عبادت=== | ||
ریا در مقدمات | ریا در مقدمات عبادت و اعمال دیگری که خارج از ماهیت عبادت باشد، باعث بطلان خود عبادت نمی‌شود. مثلا اگر کسی ریاکارانه به [[مسجد]] برود، ولی نمازی که می‌خواند را با اخلاص بخواند، نمازش باطل نیست.<ref>العروة الوثقی ج۲، ص۴۴۴-۴۴۵.</ref> | ||
===در خصوصیت عمل=== | ===در خصوصیت عمل=== | ||
اگر شخصی در اصل عبادتش اخلاص داشته باشد ولی برخی ویژگی‌های عملش برای خودنمایی و ریا باشد، برخی قائل به بطلان عبادت او شده‌اند و برخی دیگر، بطلان را نپذیرفته‌اند؛ مانند کسی که نمازش را برای ریا به جماعت یا اول وقت بخواند.<ref>جواهر الکلام ج۹، ص۱۸۸-۱۸۹. العروة الوثقی ج۲، ص۴۴۳.</ref> | |||
==متعلقات ریا== | ==متعلقات ریا== | ||
ریا | ریا چند نوع است: | ||
* '''در اصل [[ایمان]]''': | * '''در اصل [[ایمان]]''': یعنی در ظاهر [[شهادتین]] بگوید ولی در دل، آن را انکار و تکذیب کند. این ریا [[کفر]] و [[نفاق]] است. | ||
* '''در عبادات با تصدیق اصل دین''': کسی که اصل دین را قبول دارد و در حضور مردم نیز عبادت‌ها را بجا می‌آورد، ولی در خلوت خودش واجبات را ترک می‌کند. | |||
* '''در عبادات با تصدیق اصل دین''': | |||
* '''ریا | * '''ریا در [[مستحبات]]'''. | ||
* '''در چگونگی و وصف عبادت [[واجب]] یا مستحب''': | * '''در چگونگی و وصف عبادت [[واجب]] یا مستحب''': مانند حضور در [[نماز جماعت]] پیش از مردم به قصد صف اول و امثال این.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Book/View/45286/27302/ حوزه نت]</ref> | ||
==آثار و نتایج== | ==آثار و نتایج== | ||
| خط ۶۲: | خط ۵۲: | ||
* محرومیّت از محبّت خدا.<ref>{{متن قرآن|إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ مَن کَانَ مُخْتَالاً فَخُورًا... و َالَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ |ترجمه= خداوند کسی را که متکبر و فخر فروش است دوست نمی‌دارد... و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می‌کنند. |سوره= [[سوره نساء|نساء]] |آیه=۳۶-۳۸}}</ref> | * محرومیّت از محبّت خدا.<ref>{{متن قرآن|إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ مَن کَانَ مُخْتَالاً فَخُورًا... و َالَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ |ترجمه= خداوند کسی را که متکبر و فخر فروش است دوست نمی‌دارد... و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می‌کنند. |سوره= [[سوره نساء|نساء]] |آیه=۳۶-۳۸}}</ref> | ||
* | * همدمی با شیطان.<ref>المیزان، ج ۴، ص ۳۵۵.</ref> <ref>{{متن قرآن|وَ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ وَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ وَ مَن یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِینًا فَسَاء قِرِینًا |ترجمه= و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می‌کنند و ایمان به خدا و روز باز پسین ندارند(چرا که شیطان، رفیق و همنشین آنهاست) و کسی که شیطان قرین او باشد، بد همنشین و قرینی است. |سوره= [[سوره نساء|نساء]] |آیه=۳۸}}</ref> | ||
* [[شرک]] خفی: از [[امام صادق(ع)]] روایت شده: {{حدیث| کُلُّ رئاءٍ شِرْکٌ إنَّه مَنْ عَمِلَ لِلنّاسِ کان ثَوابُهُ عَلَی النّاسِ و من عَمِلَ للهِ کان ثوابُهُ عَلَی اللهِ. |ترجمه= هرگونه ریایی شرک است، هر کس برای مردم کار کند پاداشش به عهدۀ مردم است و هر کس برای خدا کار کند ثوابش بر خداست.}}<ref>تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۴۰۷.</ref> | * [[شرک]] خفی: از [[امام صادق(ع)]] روایت شده: {{حدیث| کُلُّ رئاءٍ شِرْکٌ إنَّه مَنْ عَمِلَ لِلنّاسِ کان ثَوابُهُ عَلَی النّاسِ و من عَمِلَ للهِ کان ثوابُهُ عَلَی اللهِ. |ترجمه= هرگونه ریایی شرک است، هر کس برای مردم کار کند پاداشش به عهدۀ مردم است و هر کس برای خدا کار کند ثوابش بر خداست.}}<ref>تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۴۰۷.</ref> | ||
==راه درمان== | ==راه درمان== | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۶: | ||
* عادت دادن خود به این که اعمال و کارهای نیک خود را در پنهانی انجام دهد. <ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa5295 سایت اسلام کوئست]</ref> | * عادت دادن خود به این که اعمال و کارهای نیک خود را در پنهانی انجام دهد. <ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa5295 سایت اسلام کوئست]</ref> | ||
==موارد | ==موارد مجاز برای نشان دادن اعمال به دیگران== | ||
در بسیاری از موارد | در بسیاری از موارد انجام کاری به صورت آشکار، ریا محسوب نشده، بلکه به آن توصیه شده است. مثل انجام آشکار اعمال نیک و صالح به قصد تشویق دیگران، یا به قصد تبلیغ دین، یا مبارزه با وسوسه‌های شیطان.<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa5295 سایت اسلام کوئست]</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||