پرش به محتوا

مسجدالاقصی: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۲۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۴: خط ۴:
{{جعبه نقل قول|عنوان =| نقل‌قول = {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَ‌یٰ بِعَبْدِهِ لَیلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَ‌کنَا حَوْلَهُ لِنُرِ‌یهُ مِنْ آیاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ‌﴿۱﴾|ترجمه= منزّه است آن [خدایی‌] که بنده‌اش را شبانگاهی از [[مسجد الحرام]] به سوی [[مسجد الاقصی]]-که پیرامون آن را [[برکت]] داده‌ایم- سیر داد، تا از نشانه‌های خود به او بنمایانیم، که او همان شنوای بیناست﴿۱﴾|سوره=۱۷|آیه=۱}}|تاریخ بایگانی| منبع =  [[سوره اسراء|اسراء]]، آیه۱.| تراز =چپ | عرض = ۱۸۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = }}
{{جعبه نقل قول|عنوان =| نقل‌قول = {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَ‌یٰ بِعَبْدِهِ لَیلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَ‌کنَا حَوْلَهُ لِنُرِ‌یهُ مِنْ آیاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ‌﴿۱﴾|ترجمه= منزّه است آن [خدایی‌] که بنده‌اش را شبانگاهی از [[مسجد الحرام]] به سوی [[مسجد الاقصی]]-که پیرامون آن را [[برکت]] داده‌ایم- سیر داد، تا از نشانه‌های خود به او بنمایانیم، که او همان شنوای بیناست﴿۱﴾|سوره=۱۷|آیه=۱}}|تاریخ بایگانی| منبع =  [[سوره اسراء|اسراء]]، آیه۱.| تراز =چپ | عرض = ۱۸۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = }}


مسجد الاقصی به معنای دورترین مسجد، به مسجدی در  شهر بیت المقدس فلسطین اشاره دارد{{مدرک}} که در جنوب شرقی شهر و فاصله ۵۰۰ متری [[مسجد صخره]] واقع شده است<ref>حمیدی، تارخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳.</ref> درباره نامگذاری آن به مسجد الاقصی گفته‌اند که بُعدِ مسافتش تا [[مکه]] و مسجدالحرام که در آن زمان محل استقرار پیامبر و مسلمانان بود، مورد توجه بوده است.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۱۱.</ref>  
مسجد الاقصی به معنای دورترین مسجد، به مسجدی در  شهر بیت المقدس فلسطین اشاره دارد که در جنوب شرقی شهر و فاصله ۵۰۰ متری [[مسجد صخره]] واقع شده است<ref>حمیدی، تارخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳.</ref> درباره نامگذاری آن به مسجد الاقصی گفته‌اند که بُعدِ مسافتش تا [[مکه]] و مسجدالحرام که در آن زمان محل استقرار پیامبر و مسلمانان بود، مورد توجه بوده است.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۱۲.</ref>  


برخی با استناد به روایات نبوی که در آنها برای اشاره به مسجد الاقصی از بیت‌المقدس و مسجد بیت‌المقدس استفاده شده، گفته‌اند در صدر اسلام، برای اشاره به مسجد مذکور از نام بیت‌المقدس و مسجد بیت‌المقدس استفاده می‌شده است{{مدرک}} و از دوره [[عبدالملک بن مروان]]، مسجد الاقصی بر بنای مسجد نامیده شده است.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> پیش از آن، منظور از مسجد الاقصی که در قرآن هم به کار رفته است، محوطه وسیعی بوده که شامل [[مسجد صخره]] (محل عروج پیامبر)، رواق‌ها و... می‌شده است.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۷.</ref>  از این‌رو [[علامه طباطبایی]] در المیزان منظور از مسجد الاقصی را که در آیه نخست [[سوره اسراء]] به آن اشاره شده، بیت‌المقدس دانسته است که [[حضرت داود]] و [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]] آن را بنا کرده‌اند.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۶.</ref> همچنین گفته شده هنگام [[معراج پیامبر]] در این مکان بنایی به نام مسجد الاقصی نبوده و مسجد به کار رفته در [[آیه معراج]]، به معنای مکانِ پرستش و عبادتگاه بوده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳-۱۸۴.</ref>
برخی با استناد به روایاتی که در آنها برای اشاره به مسجد الاقصی از بیت‌المقدس و مسجد بیت‌المقدس استفاده شده،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، ۱۴۰۹ق، ص۶۶۱.</ref> گفته‌اند در صدر اسلام، برای اشاره به مسجد مذکور از نام بیت‌المقدس و مسجد بیت‌المقدس استفاده می‌شده است{{مدرک}} و از دوره [[عبدالملک بن مروان]]، مسجد الاقصی بر بنایی مسقف نامیده شده است.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> پیش از آن، منظور از مسجد الاقصی که در قرآن هم به کار رفته است، محوطه وسیعی بوده که شامل [[مسجد صخره]] (محل عروج پیامبر)، رواق‌ها و... می‌شده است.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۷.</ref>  از این‌رو [[علامه طباطبایی]] در المیزان منظور از مسجد الاقصی را که در آیه نخست [[سوره اسراء]] به آن اشاره شده، بیت‌المقدس دانسته است که [[حضرت داود]] و [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]] آن را بنا کرده‌اند.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۶.</ref> همچنین گفته شده هنگام [[معراج پیامبر]] در این مکان بنایی به نام مسجد الاقصی نبوده و مسجد به کار رفته در [[آیه معراج]]، به معنای مکانِ پرستش و عبادتگاه بوده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳-۱۸۴.</ref> از این رو امروزه از بنای مسقفی که در دوره عبدالملک ساخته شده به مسجد الاقصای مسقف یا مسجد الاقصی و از محوطه‌ای که بنای مذکور، مسجد صخره و... در آن جای دارد به عنوان مجموعه مسجد الاقصی یاد می‌شود.


== فضیلت ==
== فضیلت ==
خط ۱۵: خط ۱۵:
البته در برخی منابع روایی شیعه، حدیثی درباره برتری [[مسجد کوفه]] بر مسجد الاقصی نیز وجود دارد.<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۲۷۹؛ محدث نوری، مستدرک وسائل الشیعه،‌ ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۴۰۹.</ref> همچنین مسجد الاقصی از [[اماکن تخییر]] به شمار نیامده در حالی‌که از نظر فقیهان شیعه، در مسجد الحرام، مسجد النبی و مسجد کوفه [[مسافر]] مخیر است که [[نماز]] را تمام یا [[نماز مسافر|شکسته]] بخواند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.</ref>
البته در برخی منابع روایی شیعه، حدیثی درباره برتری [[مسجد کوفه]] بر مسجد الاقصی نیز وجود دارد.<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۲۷۹؛ محدث نوری، مستدرک وسائل الشیعه،‌ ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۴۰۹.</ref> همچنین مسجد الاقصی از [[اماکن تخییر]] به شمار نیامده در حالی‌که از نظر فقیهان شیعه، در مسجد الحرام، مسجد النبی و مسجد کوفه [[مسافر]] مخیر است که [[نماز]] را تمام یا [[نماز مسافر|شکسته]] بخواند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.</ref>


== تاریخچه==
== تاریخچه تأسیس==
بنا بر اسنادی که از قرن نخست قمری بر جای مانده، بنای مسجد الاقصی در دوره [[امویان]] و در قرن نخست قمری ساخته شده است.<ref> نگاه کنید به: موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> به گفته ابن کثیر، ساخت بنای مسجد به دستور [[عبدالملک بن مروان]] (حکومت ۶۵-۸۶ق) در سال ۶۶ق آغاز شد و در سال ۷۳ق پایان یافته است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref> هر چند برخی تأسیس آن را به [[ولید بن عبدالملک]] (حکومت ۸۶-۹۶ق) نسبت داده و اسناد مذکور را متعلق به دوره حکومت او می‌دانند.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> به گفته ابن کثیر، عبدالملک با این هدف مسجد الاقصی را بنا کرد که شامیان را از رفتن به [[حج]] بازدارد و آنان را به طواف پیرامون آن وادارد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref> چرا که [[عبدالله بن زبیر]] از موسم [[حج]] برای تبلیغ علیه عبدالملک و بیعت گرفتن از حاجیان برای خود سود می‌جست<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۶۱.</ref> و در خطبه‌هایی در [[روز عرفه]] و ایام [[منا]]، با یاد‌کردن از لعنت پیامبر بر [[حکم بن ابی العاص|حَکم بن عاص]]، جد عبدالملک، و دودمانش، شامیان را به خود متمایل می‌کرد.<ref> ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref>
بنا بر اسنادی که از قرن نخست قمری بر جای مانده، بنای مسجد الاقصی در دوره [[امویان]] و در قرن نخست قمری ساخته شده است.<ref> نگاه کنید به: موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> به گفته ابن کثیر، ساخت بنای مسجد به دستور [[عبدالملک بن مروان]] (حکومت ۶۵-۸۶ق) در سال ۶۶ق آغاز شد و در سال ۷۳ق پایان یافته است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref> هر چند برخی تأسیس آن را به [[ولید بن عبدالملک]] (حکومت ۸۶-۹۶ق) نسبت داده و اسناد مذکور را متعلق به دوره حکومت او می‌دانند.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> به گفته ابن کثیر، عبدالملک با این هدف مسجد الاقصی را بنا کرد که شامیان را از رفتن به [[حج]] بازدارد و آنان را به طواف پیرامون آن وادارد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref> چرا که [[عبدالله بن زبیر]] از موسم [[حج]] برای تبلیغ علیه عبدالملک و بیعت گرفتن از حاجیان برای خود سود می‌جست<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۶۱.</ref> و در خطبه‌هایی در [[روز عرفه]] و ایام [[منا]]، با یاد‌کردن از لعنت پیامبر بر [[حکم بن ابی العاص|حَکم بن عاص]]، جد عبدالملک، و دودمانش، شامیان را به خود متمایل می‌کرد.<ref> ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref>


گفته شده نخستین بار [[حضرت داوود]] در محل مسجد الاقصی، معبدی احداث کرد و [[حضرت سلیمان]] آن را تکمیل نمود که به معبد سلیمان، معبد اورشلیم، معبد ایلیاء و بقعه ایلیاء خوانده می‌شده است.{{مدرک}} و قبل از فتح بیت المقدس توسط مسلمانان در محل مسجد الاقصی کلیسایی به نام [[حضرت مریم]] وجود داشت که به وسیله امپراطور روم شرقی بنا شده بود.<ref>گوستاولوبون، تمدن اسلام و عرب به نقل از حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳.</ref> همچنین [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم در سال ۱۵ قمری هنگامی که بیت المقدس را فتح کرد دستور داد در محوطه مقدس مسجدی بنا کنند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۶۱۱.</ref>که به مسجد عمر معروف است.{{مدرک}}
ساختمان مسجد الاقصی بنایی مستطیل‌شکل است که حدود ۸۰ متر طول و ۵۵ متر عرض دارد.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> ساختمان مسجد بر روی ۵۳ ستون مرمری و ۴۹ پایه بنا گردیده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳.</ref> همچنین مسجد راوق بزرگی دارد که بر فراز قسمت میانه آن گنبدی قرار دارد.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref>


=== بازسازی و تعمیر===
همچنین [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم در سال ۱۵ قمری هنگامی که بیت المقدس را فتح کرد دستور داد در محوطه مقدس مسجدی بنا کنند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۶۱۱.</ref>که به مسجد عمر معروف است.{{مدرک}}
 
== بازسازی و تعمیر==
ساختمان مسجد الاقصی در دوره‌های مختلف تعمیر و بازسازی شده است.عباسیان، فاطمیان، ایوبیان و عثمانیان از جمله حکومت‌هایی هستند که به تعمیر و بازسازی مسجد الاقصی پرداخته‌اند.  
ساختمان مسجد الاقصی در دوره‌های مختلف تعمیر و بازسازی شده است.عباسیان، فاطمیان، ایوبیان و عثمانیان از جمله حکومت‌هایی هستند که به تعمیر و بازسازی مسجد الاقصی پرداخته‌اند.  


خط ۳۰: خط ۳۲:
[[ناصر خسرو]](۳۹۴-۴۸۱ق) جهانگرد قرن پنجم قمری، در سفرنامه خود توصیفاتی از مسجد الاقصی ارائه داده است.<ref>ناصرخسرو، سفرنامه، ص۳۱.</ref>
[[ناصر خسرو]](۳۹۴-۴۸۱ق) جهانگرد قرن پنجم قمری، در سفرنامه خود توصیفاتی از مسجد الاقصی ارائه داده است.<ref>ناصرخسرو، سفرنامه، ص۳۱.</ref>


==ساختمان==
== وقایع مرتبط==
ساختمان مسجد الاقصی بنایی مستطیل‌شکل است که حدود ۸۰ متر طول و ۵۵ متر عرض دارد.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> ساختمان مسجد بر روی ۵۳ ستون مرمری و ۴۹ پایه بنا گردیده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳.</ref> همچنین مسجد راوق بزرگی دارد که بر فراز قسمت میانه آن گنبدی قرار دارد.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref>
در سال ۱۹۶۹ میلادی، یک اسرائیلی به نام دنیس مایکل ولیم روهان، مسجد الاقصی را آتش زد، بخش‌هایی از مسجد آسیب دید و سقف آن فرو ریخت و منبر قدیمی مسجد که مربوط به سال ۵۸۳ق بود، در آتش سوخت.<ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۶.</ref> یهودیان اعتقاد دارند که بقایای معبد  سلیمان، در زیر مسجد الاقصی قرار دارد. از این‌رو برخی از آنان برای تخریب مسجدالاقصی و احیای معبد سلیمان تلاش می‌کنند.<ref> توفیقی، کتاب آشنایی با ادیان بزرگ، ص۸۸.</ref> گفته شده نخستین بار [[حضرت داوود]] در محل مسجد الاقصی، معبدی احداث کرد و [[حضرت سلیمان]] آن را تکمیل نمود که به معبد سلیمان، معبد اورشلیم، معبد ایلیاء و بقعه ایلیاء خوانده می‌شده است.{{مدرک}} و قبل از فتح بیت المقدس توسط مسلمانان در محل مسجد الاقصی کلیسایی به نام [[حضرت مریم]] وجود داشت که به وسیله امپراطور روم شرقی بنا شده بود.<ref>گوستاولوبون، تمدن اسلام و عرب به نقل از حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۳.</ref>  


== وقایع مرتبط==
در سال ۱۹۶۹ میلادی، یک اسرائیلی به نام دنیس مایکل ولیم روهان، مسجد الاقصی را آتش زد، بخش‌هایی از مسجد آسیب دید و سقف آن فرو ریخت و منبر قدیمی مسجد که مربوط به سال ۵۸۳ق بود، در آتش سوخت. <ref> موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۶.</ref>
== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==
{{ستون-شروع|۴}}
{{ستون-شروع|۴}}