معراج السعادة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن محمد مهدی بن ابی‌ذر نراقی، معروف به فاضل نراقی (درگذشت ۱۲۴۵ق) فرزند [[ملا مهدی نراقی]] از عالمان شیعه در قرن سیزدهم هجری است. او نزد [[سید محمد مهدی بحرالعلوم]]، [[میرزا مهدی شهرستانی]]، [[شیخ جعفر کاشف الغطا]]، [[سید علی بن محمد علی طباطبایی|صاحب ریاض]] و... شاگردی کرد<ref>معراج السعادة، ص۱۶.</ref> او پس از وفات پدرش، مرجعیت عامه مردم را در زادگاه خویش عهده‌دار شد.<ref>معراج السعادة، ص۲۱.</ref> ملا احمد تألیفات بسیاری در علوم مختلف اسلامی دارد. مستند الشیعة و [[عوائد الایام]] و کتاب معراج السعادة از مهمترین آثار او به شمار می‌آیند.<ref>معراج السعادة، ص۱۸.</ref>  

کتاب معراج السعاده را می‌توان تلخیص فارسی کتاب [[جامع السعادات]] دانست که در آن مباحث اخلاقی با روش عقلی بیان شده است.<ref> معراج السعاده، ص۶.</ref> با این حال، معراج السعاده فقط ترجمه و تلخیص جامع السعادات نیست، بلکه در بیان و روش، تفاوت‌هایی با آن دارد و در مواردی، مباحث اجمالی جامع السعادات، به تفصیل در معراج السعاده آمده است.<ref> برای نمونه رجوع کنید به جامع السعادات، ۱۳۸۷، ج۱، ص۳۷؛ معراج السعاده، ص۷ـ ۸.</ref>

تفاوت عمده جامع السعادات و معراج السعاده آن است که استدلال، برهان و رویکرد عقلی در جامع السعادات پررنگ‌تر است.<ref> مثلاً رجوع کنید به جامع السعادات، ج۱، ص۳۷ـ۳۹.</ref> اما معراج السعاده بر وجهه نقلی و خطابی مباحث افزده است.<ref> مثلاً رجوع کنید جامع السعادات، ص۶ـ۲۶.</ref> از آنجا که مخاطب معراج السعاده عموم مردم است، نویسنده کوشیده تا مطالب با ارائه شواهد نقلی و روایی یا آمیزه‌ای از نقل و دلیل، با ذکر اشعار و با زبانی روان و جذاب و به دور از پیچیدگی‌های مباحث علمی بیان گردد<ref> مثلاً رجوع کنید جامع السعادات، ص۸.</ref> از این رو استفاده از آیات و روایات در معراج السعاده بیشتر از جامع السعادات است.

ترتیب و عنوان باب‌ها و فصل‌های این دو کتاب هم تا حدودی تفاوت دارند، مثلاً باب اول جامع السعادات<ref> جامع السعادات، ج۱، ص۳۷ـ۸۲.</ref> دارای شانزده فصل است اما باب اول معراج السعاده<ref> جامع السعادات، ص۶ـ۱۹.</ref> ده فصل دارد که در سه فصل، عنوان مشترک و در دو فصل محتوای مشترک دارند. از این رو در معراج السعاده برخی از فصول جامع السعادات یافت نمی‌شود همچنین برخی از فصولی که در آن یافت می‌شود در جامع السعادات موجود نیست.<ref> برای موارد دیگر از این قبیل رجوع کنید جامع السعادات، ۱۳۸۷، باب اول، فصل ۴ـ ۵؛ معراج السعاده، باب اول، فصل ۷.</ref>

[[شیخ عباس قمی]]، خلاصه معراج السعاده را نوشت و نام آن را [[المقامات العلیة فی موجبات السعادة الابدیة|المقالات العلیه در علم اخلاق]] نهاد.<ref> تهرانی، الذریعه، ج۲۲، ص۱۳.</ref> کتاب معراج السعاده دارای چاپ‌های متعددی است.

 

== پانویس ==

* بستانی، بطرس، محیط المحیط: قاموس مطوّل للغة العربیة، بیروت، ۱۹۸۷م.

*تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.

* دَرّاز، محمد عبداللّه، دستور الاخلاق فی القرآن: دراسة مقارنة للاخلاق.

*جلالی، محمدرضا، [http://ensani.ir/fa/article/53854 «معراج السعادة در آیینه تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت»]، کتاب ماه دین، اسفند ۱۳۸۰ و فروردين ۱۳۸۱، ، شماره ۵۳و ۵۴.

* النظریة فی القرآن، کویت: چاپ عبدالصبور شاهین، ۱۹۷۳م.

*نراقی، احمد، معراج السعادة، قم، هجرت، ۱۳۷۷ ش.

* احمدبن محمدمهدی نراقی، کتاب معراج السعاده، تهران: جاویدان، بی تا.

* نراقی، مهدی بن ابی‌ذر، جامع السعادات، بیروت: چاپ محمد کلانتر، نجف ۱۹۶۷م، چاپ افست، بی تا.

* نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد، اخلاق ناصری، تهران: چاپ ادیب تهرانی، ۱۳۴۶ ش.