مهر نماز: تفاوت میان نسخه‌ها

== دیدگاه اهل سنت==

===روایات سجده بر خاک در منابع اهل سنت===

روایات موجود در منابع اهل سنت را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد:

* روایاتی که فقط سجده بر زمین را بیان کرده است: مانند حدیث نبوی: «زمین برای من محل [[سجده]] و [[تیمم]] قرار داده شد».<ref> بخاری، صحیح بخاری، ج ۱، ص۹۲، کتاب التیمم، ح ۲ </ref> این روایت که عینا در منابع شیعی نیز موجود است<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب الصلوه، ابواب ما یسجد علیه، الباب ۱، ح ۸ </ref> دلالت بر انحصار سجده بر زمین ندارد.

* روایاتی که زمین را به صورت انحصاری محل سجده می‌دارد. مانند حدیث [[خباب بن ارت]]: «نزد پیامبر شکایت کردیم که شدت گرمای شن‌ها پیشانی و دست‌هایمان را می‌سوزاند ولی آن حضرت شکایت ما را نپذیرفت».<ref> بیهقی، السنن الکبری، ج ۲، ص۱۰۴، باب الکشف عن الجبهه فی السجود </ref> ابن اثیر در شرح این روایت می‌گوید یعنی پیامبر اجازه نداد بر گوشه لباس خود سجده کنند.<ref> ابن اثیر، النهایه، ج ۲، ص۴۹۷، ماده «شکی» </ref> در روایت دیگری [[جابر بن عبدالله انصاری]] گفت: با پیامبر [[نماز ظهر]] را می‌خواندیم، به دلیل شدت گرما یک مشت سنگ‌ریزه برمی‌داشتیم و از این دست به آن دست می‌دادیم تا خنک شود و بتوانیم بر آن سجده کنیم».<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۳، ص۳۳۷ </ref> بیهقی در ذیل این روایت می‌گوید: «اگر سجده بر لباس متصل به بدن جایز بود از خنک کردن سنگ ریزه در دستان آسان‌تر بود».<ref> بیهقی، السنن الکبری، ج ۲، ص۱۰۵ </ref>

* روایاتی که سجده بر روییدنی را نیز جایز می‌داند مانند حدیث [[ابن عباس]] که گفت: «پیامبر اکرم بر «خُمره» سجده می‌کرد».<ref> احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۱، ص۳۶۹، ۳۰۳، ۳۰۹ و ۳۵۸ </ref> ابن حجر نقل می‌کند: خُمره سجاده کوچکی است که از برگ درخت خرما بافته می‌شود و اندازه آن به قدری است که صورت و دست روی آن قرار گیرد و اگر بزرگ‌تر باشد دیگر به آن حصیر می‌گویند و نخ‌های آن نیز مستور و پوشیده است.<ref> ابن حجر العسقلانی، فتح الباری، ج ۱، ص۴۳۰ </ref>

روایات دیگری از اهل سنت، سجده بر لباس را تنها در حال ضرورت اجازه داده است؛ مانند حدیث [[انس بن مالک]]: «با پیامبر [[نماز]] می‌خواندیم اگر یکی از ما نمی‌توانست به دلیل شدت گرما پیشانی خود را بر زمین بگذارد بر لباس خود سجده می‌کرد»<ref> انس بن مالک همین روایت را به چند مضمون بیان کرده است. صحیح بخاری، ج ۱، ص۱۸۸، ح ۵۴۲ و نیز ص۳۷۳، ح ۱۲۰۸ </ref> و «پیامبر کسی را دید که بر گوشه عمامه‌اش سجده می‌کند و به او اشاره کرد و پیشانی را نشان داد، او [[عمامه]] را از پیشنی بالا زد».<ref> بیهقی، السنن الکبری، ج ۲، ص۱۰۵ </ref> عبدالکریم ابی امیه گفت: «رفتار دائمی [[خلیفه اول|ابوبکر]] نسبت به سجده در حال نماز این بود که یا بر زمین نماز می‌خواند و یا در حال سجده، پیشانی را (اگر روی فرش یا مانند آن قرار می‌گرفت) به سوی زمین می‌کشید».<ref> متقی هندی، کنزل العمال، ج ۸، ص۱۲۸، روایت ۲۲۲۲، باب السجود و مایتعلق به </ref>

بنابر فتاوای اهل سنت، لازم نیست سجده بر خاک باشد بلکه بر هر چیزی که [[نجس]] نباشد می‌توان سجده کرد.<ref>الموسوعه الفقیه الکویتیه، ج۲۴، ص۲۰۱، وزارة الاوقاف و الشؤون الاسلامیه، الکویت</ref>

برخی از آنان می‌گویند هیچ فرقی بین پیشانی و دیگر اعضای هفت‌گانه سجده نیست و همانطور که جایز است بین مواضع دیگر سجده و زمین مانعی باشد، بین پیشانی و زمین نیز جایز است.<ref> ابن حزم، المحلی، ج۴، ص۸۳، مسأله ۴۳۹ </ref> این دیدگاه بر خلاف روایاتی است که سجده بی‌واسطه بر زمین جایز می دانند همچنین این ادعا برخلاف تفاوت عملکرد رسول خدا و صحابه بین پیشانی و دیگر اعضای سجده است.

 

برخی دیگر سجده بر فرش و مانند آن را مانند سجده بر زمین می‌دانند. مراد از ارض در روایات را هر چیزی می‌دانند که انسان روی آن قرار دارد چه خاک و سنگ باشد و چه فرش.<ref> تعلیقه شیخ علی محمد معوض بر کتاب بدایه المجتهد و نهایه المقتصد از قرطبی، دارالکتب العلمیه، ج۲، ص۱۹۵، باب حکم الصلوه علی غیر الارض. قُرطُبی خودش می‌گوید صحت نماز بر زمین و روییدنی اتفاقی است و بر غیر آن اختلافی و مکروه است و این مذهب مالک بن انس است.</ref> قائلین به این سخن آن را در شرح حدیث نبوی «زمین برای من محل سجده و تیمم قرار گرفت» آورده‌اند ولی این سخن با ظاهر روایت ناسازگار است زیرا [[تیمم]] بر فرش بنا بر هیچ [[مذهب|مذهبی]] صحیح نیست و به همین دلیل سجده بر آن نیز نباید صحیح باشد.

[[وهابیت|وهابی‌ها]] مخالف سجده بر مُهر بوده و این کار را نوعی [[شرک]] و بدعت در عبادت می‌دانند. [[ابن تیمیه]] معتقد است استفاده از سجاده [[بدعت]] و [[حرام]] است زیرا در زمان پیامبر کسی از سجاده استفاده نمی‌کرده است.<ref>ابن تیمیه، کتب ورسائل وفتاوی ابن تیمیة فی الفقه، ج۲۲، ص۱۶۳.</ref> اما شیعیان بر این باورند که سجده در صورتی که برای غیر [[خدا]] باشد، شرک است و مدعی‌اند خود بر مهر سجده می‌کنند، نه برای مهر.{{مدرک}}