۱۷٬۲۶۶
ویرایش
مهر نماز: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (درج الگوی ویرایش) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
در صدر [[اسلام]] معمولاً مسلمانان کف [[مسجد|مساجد]] و خانه‌ها را با خاک، شن و حصیر بافته‌شده از نخل خرما فرش می‌کردند که سجده بر آنها صحیح بود. در روایات متعددی از | در صدر [[اسلام]] معمولاً مسلمانان کف [[مسجد|مساجد]] و خانه‌ها را با خاک، شن و حصیر بافته‌شده از نخل خرما فرش می‌کردند که سجده بر آنها صحیح بود و بر همان سجده می‌کردند.{{مدرک}} در روایات متعددی از شیعه و [[اهل سنت]] نقل شده پیامبر(ص) و [[صحابه]] همواره بر خاک، سنگ و گیاهان غیر خوراکی سجده می‌کردند.{{مدرک}} همچنین برپایه روایات شیعه اهل بیت نیز بر خاک سجده می‌کردند.<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب الصلوه، ابواب ما یسجد علیه، الباب ۱، ح۸. </ref> به‌تدریج شیعیان برای راحتی خود، تکه‌ای از خاک را قالب‌گیری کردند تا بر آن سجده کنند و آن را مٌهر نامیدند. | ||
==دیدگاه شیعه== | ==دیدگاه شیعه== | ||
مطابق | مطابق [[فقه]] شیعه، مُهر در [[سجده]] موضوعیت ندارد بلکه به هنگام سجده در [[نماز]]، باید بر خاک یا سایر اجزای زمین یا بر چیزهایی که از زمین می‌روید(مانند برگ و چوب درختان و گیاهان به استثنای آنچه خوردنی یا پوشیدنی است) سجده کرد. {{مدرک}} | ||
==روایات سجده بر خاک در منابع اهل سنت== | == دیدگاه اهل سنت== | ||
===روایات سجده بر خاک در منابع اهل سنت=== | |||
روایات موجود در منابع اهل سنت را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد: | روایات موجود در منابع اهل سنت را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد: | ||
* روایاتی که فقط سجده بر زمین را بیان کرده است: مانند حدیث نبوی: «زمین برای من محل [[سجده]] و [[تیمم]] قرار داده شد».<ref> بخاری، صحیح بخاری، ج ۱، ص۹۲، کتاب التیمم، ح ۲ </ref> این روایت که عینا در منابع شیعی نیز موجود است<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب الصلوه، ابواب ما یسجد علیه، الباب ۱، ح ۸ </ref> دلالت بر انحصار سجده بر زمین ندارد. | * روایاتی که فقط سجده بر زمین را بیان کرده است: مانند حدیث نبوی: «زمین برای من محل [[سجده]] و [[تیمم]] قرار داده شد».<ref> بخاری، صحیح بخاری، ج ۱، ص۹۲، کتاب التیمم، ح ۲ </ref> این روایت که عینا در منابع شیعی نیز موجود است<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب الصلوه، ابواب ما یسجد علیه، الباب ۱، ح ۸ </ref> دلالت بر انحصار سجده بر زمین ندارد. | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۴: | ||
==دیدگاه فقهی اهل سنت== | ==دیدگاه فقهی اهل سنت== | ||
بنابر فتاوای اهل سنت، سجده بر خاک | بنابر فتاوای اهل سنت، سجده بر خاک نیست و بر هر چیزی که [[نجس]] نباشد می‌توان سجده کرد.<ref>الموسوعه الفقیه الکویتیه، ج۲۴، ص۲۰۱، وزارة الاوقاف و الشؤون الاسلامیه، الکویت</ref> با توجه به روایات فوق، دلایل ایشان یکی از این امور است: | ||
* برخی کثرت و تصریح روایات سجده بی‌واسطه بر زمین را نادیده گرفته و می‌گویند هیچ فرقی بین پیشانی و دیگر اعضای | * برخی کثرت و تصریح روایات سجده بی‌واسطه بر زمین را نادیده گرفته و می‌گویند هیچ فرقی بین پیشانی و دیگر اعضای هفتگانه سجده نیست و همانطور که جایز است بین مواضع دیگر سجده و زمین مانعی باشد، بین پیشانی و زمین نیز جایز است.<ref> ابن حزم، المحلی، ج۴، ص۸۳، مسأله ۴۳۹ </ref> این ادعا برخلاف روایات فوق و تفاوت عملکرد رسول خدا و صحابه بین پیشانی و دیگر اعضای سجده است. | ||
* برخی سجده بر فرش و مانند آن را سجده بر زمین می‌دانند و مراد از ارض در روایات را هر چیزی می‌دانند که انسان روی آن قرار دارد چه خاک و سنگ باشد و چه فرش.<ref> تعلیقه شیخ علی محمد معوض بر کتاب بدایه المجتهد و نهایه المقتصد از قرطبی، دارالکتب العلمیه، ج ۲، ص۱۹۵، باب حکم الصلوه علی غیر الارض. قُرطُبی خودش می‌گوید صحت نماز بر زمین و روییدنی اتفاقی است و بر غیر آن اختلافی و مکروه است و این مذهب مالک بن انس است.</ref> قائلین به این سخن آن را در شرح حدیث نبوی «زمین برای من محل سجده و تیمم قرار گرفت» آورده‌اند ولی این سخن با ظاهر روایت ناسازگار است زیرا [[تیمم]] بر فرش بنا بر هیچ [[مذهب|مذهبی]] صحیح نیست و به همین دلیل سجده بر آن نیز نباید صحیح باشد. | * برخی سجده بر فرش و مانند آن را سجده بر زمین می‌دانند و مراد از ارض در روایات را هر چیزی می‌دانند که انسان روی آن قرار دارد چه خاک و سنگ باشد و چه فرش.<ref> تعلیقه شیخ علی محمد معوض بر کتاب بدایه المجتهد و نهایه المقتصد از قرطبی، دارالکتب العلمیه، ج ۲، ص۱۹۵، باب حکم الصلوه علی غیر الارض. قُرطُبی خودش می‌گوید صحت نماز بر زمین و روییدنی اتفاقی است و بر غیر آن اختلافی و مکروه است و این مذهب مالک بن انس است.</ref> قائلین به این سخن آن را در شرح حدیث نبوی «زمین برای من محل سجده و تیمم قرار گرفت» آورده‌اند ولی این سخن با ظاهر روایت ناسازگار است زیرا [[تیمم]] بر فرش بنا بر هیچ [[مذهب|مذهبی]] صحیح نیست و به همین دلیل سجده بر آن نیز نباید صحیح باشد. | ||
==دیدگاه وهابیت== | ==دیدگاه وهابیت== | ||
[[وهابیت|وهابی‌ها]] مخالف سجده بر مُهر بوده و این کار را نوعی [[شرک]] و بدعت در عبادت می‌دانند. [[ابن تیمیه]] معتقد است استفاده از سجاده [[بدعت]] و [[حرام]] است و در زمان پیامبر بر زمین سجده می‌کردند و کسی از سجاده استفاده نمی‌کرد.<ref>ابن تیمیه، کتب ورسائل وفتاوی ابن تیمیة فی الفقه، ج۲۲، ص۱۶۳.</ref> اما شیعیان بر این باورند که سجده اگر برای غیر [[خدا]] باشد، شرک است و مدعی‌اند خود بر خاک سجده می‌کنند، نه برای خاک.{{مدرک}} | |||
وهابیان شبهه شرک بودن را بیشتر درباره تربت امام حسین مطرح می کنند.[[شیعیان]] با سجده بر تربت امام حسین او را نمی‌پرستد و علت ترجیح سجده بر این خاک را روایاتی می‌داند که در این زمینه وارد شده است.<ref> کان الصادق لایسجد الا علی تربه الحسین(ع) تذللا لله و استکانه الیه «کان لابی عبدالله(ع) خریطه دیباج صفراء فیها تربه ابی عبدالله(ع) فکان اذا حضرته الصلاه صبه علی سجادته و سجد علیه ثم قال (ع): «ان السجود علی تربه ابی عبدالله (ع) یخرق الحجب السبع»؛ «امام صادق (ع) دستمال و بقچه‌ای ابریشمی و زردرنگ داشت که در آن تربت امام حسین (ع) بود. هنگام نماز حضرت آن بقچه را پهن می‌کرد و بر آن سجده می‌کرد و می‌فرمود: سجده بر تربت امام حسین (ع) حجاب‌های هفتگانه را پاره می‌کند. الوضوء والسجود فی الکتاب والسنه، ص۶۴ </ref> | |||
==تربت کربلا== | ==تربت کربلا== | ||
{{اصلی|تربت کربلا}} | {{اصلی|تربت کربلا}} | ||
بنا بر | بنا بر احادیث شیعه، سجده بر تربت [[امام حسین(ع)]] فضیلت زیادی دارد و آن را بهترین چیزی دانسته‌اند که سجده بر آن صحیح است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۲۶۸-۲۶۶</ref> در برخی روایات آمده که [[امام صادق(ع)]] مقداری از تربت امام حسین(ع) را در کیسه‌ای نگه می‌داشته و بر آن سجده می‌کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۸۲، ص۱۵۳.</ref> به موجب برخی متون حدیثی، [[سجده]] کردن بر تربت باعث رقت قلب می‌گردد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۲، ص۱۷۷.</ref> | ||
قدیمی‌ترین متن درباره مُهر تربت که با تعبیر «لوحٌ مِنْ طینِ القبر» از آن یاد شده در [[توقیع|توقیعی]] از [[امام مهدی(عج)]] آمده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۸۲، ص۳۳۳، ۳۴۰</ref> | |||
==سجده بر فرش در مسجد النبی== | ==سجده بر فرش در مسجد النبی== | ||
با توجه به شرایط موجود در [[مسجد النبی]]، برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] برای استفاده از مهر در این مکان یا مکان‌های مشابه آن [[فتوا|فتاوای]] ویژه‌ای دارند و انگشت‌نما شدن یا زمینه‌ساز شدن برای توهین به شیعیان را جایز نمی‌دانند.<ref> | با توجه به شرایط موجود در [[مسجد النبی]]، برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] برای استفاده از مهر در این مکان یا مکان‌های مشابه آن [[فتوا|فتاوای]] ویژه‌ای دارند و انگشت‌نما شدن یا زمینه‌ساز شدن برای توهین به شیعیان را جایز نمی‌دانند.<ref> [[امام خمینی]] و آیت الله [[نوری همدانی]]: سجده بر فرش در مسجد النبی مانع ندارد و مهر گذاشتن جایز نیست و لازم نیست در جایی که سنگ است [[نماز]] بخوانند و یا حصیر یا نحو آن با خود ببرند، و... از انجام هر عملی که موجب هتک و انگشت نما شدن باشد اجتناب نمایند. | ||
* آیت الله [[مکارم شیرازی]]: ولی هرگاه به سهولت بتواند روی سنگ‌های [[مسجد]] نماز بخواند، آن را ترک نکند. | * آیت الله [[مکارم شیرازی]]: ولی هرگاه به سهولت بتواند روی سنگ‌های [[مسجد]] نماز بخواند، آن را ترک نکند. | ||
* آیت الله [[لطف الله صافی گلپایگانی|صافی]] و [[سید محمد رضا گلپایگانی|گلپایگانی]]: در غیر صورت [[تقیه|تقیه]] و ضرورت، سجده بر فرش جایز نیست. | * آیت الله [[لطف الله صافی گلپایگانی|صافی]] و [[سید محمد رضا گلپایگانی|گلپایگانی]]: در غیر صورت [[تقیه|تقیه]] و ضرورت، سجده بر فرش جایز نیست. | ||