توقیعات امام مهدی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

در دوره [[غیبت صغری]]، نامه‌های شیعیان به امام مهدی(عج) و پاسخ‌های او توسط نواب اربعه ردوبدل می‌شد.<ref>نگاه کنید طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۵۶. </ref> نواب اربعه نیز از طریق وکیلان خود با شیعیان در مناطق مختلف در ارتباط بودند.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۸۸.</ref> توقیع‌ها پس از صدور، توسط پیکی مخصوص، با ارائه نشانه، فرستاده می‌شد.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۸۱.</ref> هویت این پیک‌ها در گزارش‌های موجود ذکر نشده و با تعابیری همچون امرأة، غلام، غلام اسود، الرسول من عند الحسین بن روح و رسول الخلف از آنان یاد شده است.<ref>صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۷ و ۴۹۱ و ۴۹۵ و ۴۹۷ و ۵۰۵.</ref> دلیل این رعایت ملاحظات امنیتی و جهات تقیه‌آمیز دانسته شده است.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۸۱.</ref>