توقیعات امام مهدی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه نقل قول| عنوان = توقیع [[امام مهدی(عج)]] در لعن [[شلمغانی]] به [[حسین بن روح نوبختی|حسین بن روح]]:|:«به مردم اعلام کن که ما از شلمغانی پرهیز می‌کنیم؛ چنانکه پیش از او نیز از کسانی نظیر او همچون شریعی، نمیری، هلالی و بلالی پرهیز داشته‌ایم.»|تاریخ بایگانی|| منبع = طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۲۹۰.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

توقیع‌های امام مهدی، نامه‌ها و نوشته‌های [[امام مهدی(عج)]] امام دوازدهم شیعیان است.<ref> محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۱۵.</ref> این واژه درباره احادیث غیرمکتوب او نیز به‌کار رفته است.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۷۷.</ref> چنانکه [[شیخ صدوق]] برخی از سخنان امام مهدی(ع) را در بخش توقیع‌ها آورده است.<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۵.</ref>  

همچنین برخی از سخنان [[نواب اربعه]] همچون اخبار به [[عالم غیب|غیب]] و اظهارنظر درباره مسائل دینی در محدوده توقیع‌ها ذکر شده است.<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۲-۵۰۴؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۴، ۲۹۸، ۳۰۷،۳۰۸،۳۲۱.</ref> گفته شده دلیل این کار احتمالا سخنی از [[حسین بن روح نوبختی]] است<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۷۷.</ref> که گفته «در امر دین از خود سخن نمی‌گوید، بلکه همه را از «اصل» (امام مهدی(عج)) شنیده است».<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۸-۵۰۹.</ref>

توقیعات امام مهدی(ع) به خط یا املای او بوده است. در توقیع‌های امام مهدی(عج) در مواردی اثر مُهر امام نیز در نوشته موجود بوده<ref> برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۶۳.</ref> و در مواردی در ذیل نامه بر نگارش آن به خط خویش تصریح کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۵۱۳، ۵۵۱.</ref> از [[عبدالله بن جعفر حمیری]] نقل شده است:

::هنگامی که ابوعمرو (اولین نائب امام مهدی) درگذشت نامه‌هایی در جانشینی ابوجعفر (دومین نائب امام مهدی) به ما رسید با همان خطی بود که قبلا با آن مکاتبه می‌کردیم.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۲.</ref>  

در دوره [[غیبت صغری]]، نامه‌های شیعیان به امام مهدی(عج) و پاسخ‌های او توسط نواب اربعه ردوبدل می‌شد.<ref>نگاه کنید طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۵۶. </ref> نواب اربعه نیز از طریق وکیلان خود با شیعیان در مناطق مختلف در ارتباط بودند.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۸۸.</ref>