پرش به محتوا

ابوحنیفه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۲۲
جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی)
خط ۷: خط ۷:
| لقب              =  
| لقب              =  
| نسب              =
| نسب              =
| تاریخ تولد        = سال ۸۰ق.
| تاریخ تولد        = [[سال ۸۰ قمری|سال ۸۰ق]].
| شهر تولد          = [[کوفه]]
| شهر تولد          = [[کوفه]]
| کشور تولد        =
| کشور تولد        =
| محل زندگی        =
| محل زندگی        =
| تاریخ وفات        = سال ۱۵۰ق.
| تاریخ وفات        = [[سال ۱۵۰ق]].
| شهر وفات          = بغداد
| شهر وفات          = بغداد
| محل دفن          = [[بغداد]]
| محل دفن          = [[بغداد]]
خط ۴۰: خط ۴۰:
ابوحنیفه نزد بسیاری از [[فقیه|فقها]] و علما دانش آموخت. استاد ویژه او [[حماد بن ابی‌سلیمان]] بود. وی مدت ۱۸سال در درسش شرکت می‌کرد و تا پیش از مرگ حماد، شاگرد وی بود.<ref>خطیب، ج۱۳، ص۳۳۳.</ref> [[عامر شعبی]]، [[ابواسحاق سبیعی]]، [[عاصم بن ابی‌النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود]]، [[قیس بن مسلم]]، [[سماک بن حرب]]، [[علقمة بن مرثد]]، [[عطیة بن سعد عوفی]] و [[حکم بن عتیة]] از دیگر استادان وی بوده‌اند.<ref>نک: ابن ابی‌حاتم، ج۴(۱)، ص۴۴۹؛ خطیب، ج۱۳، ص۳۲۴؛ مزی، ج۱۸، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> همچنین نام برخی از رجال [[بصره]] همچون [[قتادة بن دعامة]] و [[مالک بن دینار]] در فهرست استادان وی نیز دیده می‌شود.<ref>نک: مکّی، ج۱، ص۵۹.</ref>  
ابوحنیفه نزد بسیاری از [[فقیه|فقها]] و علما دانش آموخت. استاد ویژه او [[حماد بن ابی‌سلیمان]] بود. وی مدت ۱۸سال در درسش شرکت می‌کرد و تا پیش از مرگ حماد، شاگرد وی بود.<ref>خطیب، ج۱۳، ص۳۳۳.</ref> [[عامر شعبی]]، [[ابواسحاق سبیعی]]، [[عاصم بن ابی‌النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود]]، [[قیس بن مسلم]]، [[سماک بن حرب]]، [[علقمة بن مرثد]]، [[عطیة بن سعد عوفی]] و [[حکم بن عتیة]] از دیگر استادان وی بوده‌اند.<ref>نک: ابن ابی‌حاتم، ج۴(۱)، ص۴۴۹؛ خطیب، ج۱۳، ص۳۲۴؛ مزی، ج۱۸، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> همچنین نام برخی از رجال [[بصره]] همچون [[قتادة بن دعامة]] و [[مالک بن دینار]] در فهرست استادان وی نیز دیده می‌شود.<ref>نک: مکّی، ج۱، ص۵۹.</ref>  


ابوحنیفه در زمان تحصیل (پیش از ۱۱۴ق) سفر یا سفرهایی به [[حجاز]] کرده و از شیوخ حرمین دانش آموخته است. او در مدینه مدتی در مجلس درس [[ربیعة بن ابی عبدالرحمن]] از [[فقیهان اهل رأی]] حاضر می‌شد<ref>ابوزرعه، ج۱، ص۴۲۸</ref> و در [[مکه]] مدتی در مجلس [[عطاء بن ابی رباح]] (متوفی۱۱۴ یا ۱۱۵ق) فقیه بزرگ آن سرزمین حاضر می‌شد.<ref>نک: ترمذی، ج۵، ص۷۴۱</ref> او در [[مدینه]] از [[امام محمد باقر(ع)]]، [[عبدالرحمن بن هرمز اعرج]]، [[نافع مولای ابن عمر]]، [[محمد بن منکدر]] و [[ابن شهاب زهری]] و در [[مکه]] از کسانی چون [[عمرو بن دینار]] و [[ابوالزبیر مکی]] نیز بهره برد.<ref>نک: مزی، ج۱۸، ص۱۲۷-۱۲۸</ref>  
ابوحنیفه در زمان تحصیل (پیش از [[۱۱۴ق]]) سفر یا سفرهایی به [[حجاز]] کرده و از شیوخ حرمین دانش آموخته است. او در مدینه مدتی در مجلس درس [[ربیعة بن ابی عبدالرحمن]] از [[فقیهان اهل رأی]] حاضر می‌شد<ref>ابوزرعه، ج۱، ص۴۲۸</ref> و در [[مکه]] مدتی در مجلس [[عطاء بن ابی رباح]] (متوفی۱۱۴ یا ۱۱۵ق) فقیه بزرگ آن سرزمین حاضر می‌شد.<ref>نک: ترمذی، ج۵، ص۷۴۱</ref> او در [[مدینه]] از [[امام محمد باقر(ع)]]، [[عبدالرحمن بن هرمز اعرج]]، [[نافع مولای ابن عمر]]، [[محمد بن منکدر]] و [[ابن شهاب زهری]] و در [[مکه]] از کسانی چون [[عمرو بن دینار]] و [[ابوالزبیر مکی]] نیز بهره برد.<ref>نک: مزی، ج۱۸، ص۱۲۷-۱۲۸</ref>  


===ارتباط با امام باقر(ع) و امام صادق(ع)===
===ارتباط با امام باقر(ع) و امام صادق(ع)===
در برخی منابع اهل سنت به ارتباط روایی ابوحنیفه با امام باقر(ع) و امام صادق(ع) اشاره شده است؛ ذهبی و قرمانی به روایت او از [[امام باقر(ع)]]<ref>ذهبی، تذکرةالحفاظ، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و [[امام صادق]]<ref>قرمانی، اخبارالدول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۴؛ مزی، تهذیب الکمال،۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۶.</ref> اشاره کرده‌اند. ابوالحجاج مزی امام باقر(ع) را در شمار مشایخ او آورده است.<ref>مزی، تهذیب المال، ۱۴۱۳ق، ج۲۹ ص۴۱۹.</ref> برخی دیگر از عالمان اهل‌سنت مانند ابن حجر هیثمی<ref>ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقه، تهران، ص۲۳۴.</ref>، ابن صباغ مالکی<ref>ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۹۰۹.</ref> و سلیمان قندوزی<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۱۲،۱۶۰.</ref> به روایت او از امام صادق(ع) تصریح کرده‌اند. [[شیخ طوسی]] نیز نام وی را در شمار [[اصحاب امام صادق(ع)]] ذکر کرده است.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref>
در برخی منابع [[اهل سنت]] به ارتباط روایی ابوحنیفه با امام باقر(ع) و [[امام صادق(ع)]] اشاره شده است؛ ذهبی و قرمانی به روایت او از [[امام باقر(ع)]]<ref>ذهبی، تذکرةالحفاظ، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و [[امام صادق]]<ref>قرمانی، اخبارالدول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۴؛ مزی، تهذیب الکمال،۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۶.</ref> اشاره کرده‌اند. ابوالحجاج مزی امام باقر(ع) را در شمار مشایخ او آورده است.<ref>مزی، تهذیب المال، ۱۴۱۳ق، ج۲۹ ص۴۱۹.</ref> برخی دیگر از عالمان اهل‌سنت مانند ابن حجر هیثمی<ref>ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقه، تهران، ص۲۳۴.</ref>، ابن صباغ مالکی<ref>ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۹۰۹.</ref> و سلیمان قندوزی<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۱۲،۱۶۰.</ref> به روایت او از امام صادق(ع) تصریح کرده‌اند. [[شیخ طوسی]] نیز نام وی را در شمار [[اصحاب امام صادق(ع)]] ذکر کرده است.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref>


[[ابن ابی‌الحدید|ابن ابی‌الحدید معتزلی]] به شاگردی ابوحنیفه نزد امام صادق(ع) تصریح کرده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۹۶۲ق، ج۱۵، ص۲۷۴.</ref> عبارت معروفی به ابوحنیفه منسوب است که «{{عربی|لولا السنتان لهلک النعمان" اگر آن دو سال نبود نعمان هلاک می‌شد}}». گفته شده است که این عبارت نخستین‌بار در قرن چهاردهم قمری در ''کتاب مختصر تحفة الاثناعشریه''<ref>آلوسی، مختصر تحفة الاثناعشریه، ۱۳۸۷ش، ص۸.</ref> مطرح شده است.<ref>رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref>  
[[ابن ابی‌الحدید]] به شاگردی ابوحنیفه نزد [[امام صادق(ع)]] تصریح کرده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۹۶۲ق، ج۱۵، ص۲۷۴.</ref> عبارت معروفی به ابوحنیفه منسوب است که «{{عربی|لولا السنتان لهلک النعمان" اگر آن دو سال نبود نعمان هلاک می‌شد}}». گفته شده است که این عبارت نخستین‌بار در قرن چهاردهم قمری در ''کتاب مختصر تحفة الاثناعشریه''<ref>آلوسی، مختصر تحفة الاثناعشریه، ۱۳۸۷ش، ص۸.</ref> مطرح شده است.<ref>رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref>  


برخی عبارت مذکور را به علم‌آموزی ابوحنیفه نزد امام صادق(ع) تفسیر کرده و با استناد به آن شاگردی او را نزد آن حضرت اثبات می‌کنند.<ref>رک. رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۹۵.</ref> برخی دیگر بر این باورند که عبارت «{{عربی|لولا السنتان لهلک النعمان}}» به شاگردی ابوحنیفه نزد [[زید بن علی]] اشاره دارد نه امام صادق و شاگردی وی نزد زید بن علی<ref>ابوزهره، ابوحنیفه، دارالفکر، ص۷۰-۷۲؛ شعکه، الائمة الاربعه، ۱۴۰۳ق، ص۱۵: به نقل از رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۹.</ref>را شاهد این مدعا می‌دانند.<ref>رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۹۰.</ref> البته به دلیل نبود این عبارت در منابع نخستین در اصل آن نیز تردید شده و احتمال داده شده که سُنتان (به معنای دو روش) درست باشد نه سَنتان(دو سال).<ref>رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۰. </ref>
برخی عبارت مذکور را به علم‌آموزی ابوحنیفه نزد امام صادق(ع) تفسیر کرده و با استناد به آن شاگردی او را نزد آن حضرت اثبات می‌کنند.<ref>رک. رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۹۵.</ref> برخی دیگر بر این باورند که عبارت «{{عربی|لولا السنتان لهلک النعمان}}» به شاگردی ابوحنیفه نزد [[زید بن علی]] اشاره دارد نه امام صادق و شاگردی وی نزد زید بن علی<ref>ابوزهره، ابوحنیفه، دارالفکر، ص۷۰-۷۲؛ شعکه، الائمة الاربعه، ۱۴۰۳ق، ص۱۵: به نقل از رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۹.</ref>را شاهد این مدعا می‌دانند.<ref>رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۹۰.</ref> البته به دلیل نبود این عبارت در منابع نخستین در اصل آن نیز تردید شده و احتمال داده شده که سُنتان (به معنای دو روش) درست باشد نه سَنتان(دو سال).<ref>رستگار، بررسی سخن پیشوای حنفیان؛ لولا السنتان لهلک النعمان، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۰. </ref>
confirmed، templateeditor
۱۱٬۶۳۵

ویرایش