پرش به محتوا

مرو: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۴۷۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ نوامبر ۲۰۲۰
ویرایش شناسه
جز (ویکی سازی)
(ویرایش شناسه)
خط ۱۹: خط ۱۹:
|شخصیت‌ها            =
|شخصیت‌ها            =
}}
}}
'''مَرْوْ''' نام شهری است باستانی در [[فرا رود]] که یکی از شهرهای مهم [[خراسان بزرگ]] بود و امروزه در کشور [[ترکمنستان]] و در استان ماری واقع است. اقلیت بزرگی از [[شیعه]] در این شهر زندگی می‌کنند. قیام [[ابومسلم]] علیه [[بنی‌امیه]] از ناحیه مرو آغاز شد. [[امام رضا(ع)]] به دستور [[مأمون]] بین ۲۰۱تا۲۰۳ق در مرو اقامت اجباری داشت. در زمان [[بنی‌عباس]] برخی از [[علویان]] به این شهر پناه آوردند. قدمت مرو به پیش از میلاد [[مسیح]] می‌رسد. مرو در حمله مغولان تلفات و خسارت بسیاری داد. [[قدم‌گاه]] امام رضا(ع) در این شهر، مشهور است.
'''مَرْوْ''' نام شهری باستانی در [[فرا رود]] و یکی از شهرهای مهم [[خراسان بزرگ]] است که امروزه در کشور [[ترکمنستان]] و در استان ماری واقع شده است. قدمت مرو به پیش از میلاد [[مسیح]] می‌رسد. اقلیت بزرگی از [[شیعه]] در این شهر زندگی می‌کنند. قیام [[ابومسلم خراسانی]] علیه [[بنی‌امیه]] از ناحیه مرو آغاز شد.
 
حضور [[امام رضا(ع)]] در سال‌های ۲۰۱ تا ۲۰۳ قمری در این شهر به علاقه‌مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع منجر شد. بقایای خانه [[امام رضا(ع)]] در مجموعه تاریخی مرو قدیم که نزد مردم [[ترکمنستان]] به قدمگاه امام رضا(ع) مشهور است، زیارتگاه پیروان و دوستداران اهل بیت(ع) به شمار می‎آید. آمدن تعدادی از مردم مرو به حضور [[امام عسکری(ع)]] و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای [[امام مهدی(عج)]] از نشانه گرایش‌های شیعی در این شهر بوده است.  
 
در زمان [[بنی‌عباس]] برخی از [[علویان]] به این شهر پناه آوردند. مرو در [[حمله مغولان]] تلفات جانی و خسارات مالی بسیاری داد. دولت [[ایران]] در دوره [[ناصرالدین شاه]] با تسلیم شدن به [[قرارداد آخال]]، الحاق بخش‌هایی از خاک [[ایران]] از جمله مرو و [[سرخس]]را به [[روسیه]] پذیرفت.


== پیشینه تاریخی ==
== پیشینه تاریخی ==
مرو از شهرهای کهن و باستانی است که در کتبیه‌های هخامنشی از آن یاد شده است. در دوران ساسانیان مرو شهری آباد بود و بر اساس روایات مشهور تاریخی، یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی هنگامی که از اعراب [[مسلمان]] می‌گریخت به این شهر آمد و به مرزبان این شهر، ماهوی سوری پناه جست اما بعد از مدتی در پی اختلاف با ماهوی از این شهر خارج شد.{{مدرک}}
مرو از شهرهای کهن و باستانی است که در کتبیه‌های هخامنشی از آن یاد شده است. در دوران ساسانیان مرو شهری آباد بود و بر اساس روایات مشهور تاریخی، یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی هنگامی که از اعراب [[مسلمان]] می‌گریخت به این شهر آمد و به مرزبان این شهر، ماهوی سوری پناه جست اما بعد از مدتی در پی اختلاف با ماهوی از این شهر خارج شد.{{مدرک}}


به اعتبار اینکه مرو در کنار [[نیشابور]]، [[هرات]]، و [[بلخ]] یکی از چهار شهر بزرگ [[خراسان]] بوده است، مرو به یکی از چهار قسمت ایالت خراسان اطلاق می‌شده است. پس از فتح مرو و ورود مسلمانان، مرو تا مدت‌ها مرکز ایالت خراسان و در دوران خلافت [[بنی‌امیه|امویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]]، دارالاماره و محل استقرار حاکمان بود. ولی بعدها امرای سلسله [[طاهریان]] مرکز فرمانروایی خود را به نیشابور منتقل کردند.<ref>سرزمینهای خلافت شرقی ترجمه فارسی، ص۴۰۸، به نقل دهخدا، ۱۳۷۷، ص۹۶۳۴؛ مدخل خراسان.</ref>
به اعتبار اینکه مرو در کنار [[نیشابور]]، [[هرات]] و [[بلخ]] یکی از چهار شهر بزرگ [[خراسان]] بوده است، مرو به یکی از چهار قسمت ایالت خراسان اطلاق می‌شده است. پس از فتح مرو و ورود مسلمانان، مرو تا مدت‌ها مرکز ایالت خراسان و در دوران خلافت [[بنی‌امیه|امویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]]، دارالاماره و محل استقرار حاکمان بود. ولی بعدها امرای سلسله [[طاهریان]] مرکز فرمانروایی خود را به نیشابور منتقل کردند.<ref>سرزمینهای خلافت شرقی ترجمه فارسی، ص۴۰۸، به نقل دهخدا، ۱۳۷۷، ص۹۶۳۴؛ مدخل خراسان.</ref>


شهر مرو به واسطه نزدیکی به [[خوارزم]] و [[ماوراء النهر]] از یک طرف و اتصال آن به [[سرخس]] و [[نیشابور]] از طرف دیگر از نظر نظامی و تجاری موقعیتی خاص داشت. در زمان [[ساسانیان]] و در دوره تسلط اعراب تا زمان [[مأمون]] همیشه این شهر، مرکز خراسان بوده است. [[سامانیان|سامانیها]] دارالملک را به [[بلخ]] و [[بخارا]] منتقل کردند ولی در موقع فرمانروائی [[سلجوقیان|سلجوقیها]] شهر مرو که در مجاورت اقامت آنها بوده مرکز سلجوقیها گردید پس از آن سلاطین تیموری شهر [[هرات]] را پایگاه فرمانروائی خود ساختند.<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref>
شهر مرو به واسطه نزدیکی به [[خوارزم]] و [[ماوراء النهر]] از یک طرف و اتصال آن به [[سرخس]] و [[نیشابور]] از طرف دیگر از نظر نظامی و تجاری موقعیتی خاص داشت. در زمان [[ساسانیان]] و در دوره تسلط اعراب تا زمان [[مأمون]] همیشه این شهر، مرکز خراسان بوده است. [[سامانیان|سامانیها]] دارالملک را به [[بلخ]] و [[بخارا]] منتقل کردند ولی در موقع فرمانروائی [[سلجوقیان|سلجوقیها]] شهر مرو که در مجاورت اقامت آنها بوده مرکز سلجوقیها گردید پس از آن سلاطین تیموری شهر [[هرات]] را پایگاه فرمانروائی خود ساختند.<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref>
خط ۴۱: خط ۴۴:
حضور [[امام رضا(ع)]] در مدت اقامتش در این شهر در سال‌های ۲۰۱ تا ۲۰۳ قمری، به علاقه‌مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع شد. بر اساس گزارش‌های تاریخی موجود، امام رضا(ع) در این شهر از شهرت و محبوبیت بسیار گسترده‌ای برخوردار بود.<ref>اکبری، «نقش حضور امام رضا(ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو»، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> حضور امام در مجالس گفتگو و مناظره که به فرمان مامون برگزار می‌شد و نیز رفت و آمد مردم به خانه آن حضرت به گسترش تشیع در مرو یاری رساند.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۹-۲۲۰.</ref>
حضور [[امام رضا(ع)]] در مدت اقامتش در این شهر در سال‌های ۲۰۱ تا ۲۰۳ قمری، به علاقه‌مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع شد. بر اساس گزارش‌های تاریخی موجود، امام رضا(ع) در این شهر از شهرت و محبوبیت بسیار گسترده‌ای برخوردار بود.<ref>اکبری، «نقش حضور امام رضا(ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو»، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> حضور امام در مجالس گفتگو و مناظره که به فرمان مامون برگزار می‌شد و نیز رفت و آمد مردم به خانه آن حضرت به گسترش تشیع در مرو یاری رساند.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۹-۲۲۰.</ref>


درباره تشیع در مرو در دوره‌های دیگر تاریخ نیز گزارش‌هایی در منابع تاریخی ثبت شده است. مهاجرت [[علویان]] و [[سادات]]<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۹.</ref> و نیز حمایت مردم مردم از برخی قیام‎های علوی نشانه‎ای دیگر بر وجود علایق شیعی مردمان این شهر است. در سال ۲۱۹ هجری محمد بن قاسم علوی در خراسان شورش کرد و بعدها در یکی از روستاهای مرو ساکن شد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۳.</ref>
درباره تشیع در مرو در دوره‌های دیگر تاریخ نیز گزارش‌هایی در منابع تاریخی ثبت شده است. مهاجرت [[علویان]] و [[سادات]]<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۹.</ref> و نیز حمایت مردم از برخی قیام‎های علوی نشانه‎ای دیگر بر وجود علایق شیعی مردمان این شهر است. در سال ۲۱۹ هجری محمد بن قاسم علوی در خراسان شورش کرد و بعدها در یکی از روستاهای مرو ساکن شد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۳.</ref>


آمدن تعدادی از مردم مرو به حضور [[امام عسکری(ع)]] و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای [[امام مهدی(عج)]] از  
آمدن تعدادی از مردم مرو به حضور [[امام عسکری(ع)]] و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای [[امام مهدی(عج)]] از نشانه وجود گروه‌های شیعی در این شهر است.<ref>حسین زاده شانه چی، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، ص۵۲</ref>
نشانه وجود گروه‌های شیعی در این شهر است.<ref>حسین زاده شانه چی، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، ص۵۲</ref>
[[پرونده:بقایای خانه امام رضا در مرو2.jpg|بندانگشتی|دیوارهای برجای مانده از خانه [[امام رضا(ع)]] در مرو]]
[[پرونده:بقایای خانه امام رضا در مرو2.jpg|بندانگشتی|دیوارهای برجای مانده از خانه [[امام رضا(ع)]] در مرو]]
درباره حضور شیعیان در شهر مرو در قرون بعدی نیز گزارش‎هایی در منابع تاریخی نقل شده است.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۳۳۹.</ref>
درباره حضور شیعیان در شهر مرو در قرون بعدی نیز گزارش‎هایی در منابع تاریخی نقل شده است.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۳۳۹.</ref>
خط ۵۲: خط ۵۴:


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}


==منابع==
==منابع==
{{منابع|2}}
{{منابع۲}}
*قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
*قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
*دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۷، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.
*دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۷، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.
خط ۸۰: خط ۸۲:
{{آسیای مرکزی}}
{{آسیای مرکزی}}
{{امام رضا}}
{{امام رضا}}
[[Category:شهرهای تاریخی]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:شهرهای شیعی ترکمنستان]]
[[Category:مسیر حرکت امام رضا]]
[[Category:خراسان بزرگ]]
[[Category:شهرهای دارای اقلیت شیعه]]
[[Category:شهرهای تاریخی]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:شهرهای شیعی ترکمنستان]]
[[Category:مسیر حرکت امام رضا]]
[[Category:خراسان بزرگ]]
[[Category:شهرهای دارای اقلیت شیعه]]


[[رده:شهرهای تاریخی]]
[[رده:شهرهای تاریخی]]
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۱۷۹

ویرایش