۱۷٬۸۴۳
ویرایش
اعتکاف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح ارقام
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح ارقام) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
بنا بر [[حدیث|احادیث]] ، اعتکاف همسنگ [[حج]] و [[عمره]] و موجب آمرزش [[گناه|گناهان]] و رهایی از [[جهنم|آتش جهنم]] است. | بنا بر [[حدیث|احادیث]] ، اعتکاف همسنگ [[حج]] و [[عمره]] و موجب آمرزش [[گناه|گناهان]] و رهایی از [[جهنم|آتش جهنم]] است. | ||
==اهمیت و فضیلت== | ==اهمیت و فضیلت== | ||
اعتکاف، [[عبادت|عبادت مستحبی]] است که | اعتکاف، [[عبادت|عبادت مستحبی]] است که قرآن آن را در ردیف طواف خانه خدا و همتای [[رکوع]] و [[سجده|سجود]] قرار داده است.<ref> سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> همچنین در [[حدیث|احادیث معصومان(ع)]]، اعتکاف همسنگ [[حج]] و [[عمره]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۸؛ ابن طاووس، إقبال الأعمال، ۱۴۰۹ق ج۱، ص۱۹۵.</ref> دانسته شده است. اعتکاف به عنوان سنت پیامبر(ص) در کشورهای اسلامی برگزار می‌شود. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۰: | ||
=== زمان === | === زمان === | ||
[[پرونده:اعتکاف ۷.jpg|بندانگشتی|250px|اعتکاف در مرکز اسلامی هامبورگ]] | [[پرونده:اعتکاف ۷.jpg|بندانگشتی|250px|اعتکاف در مرکز اسلامی هامبورگ]] | ||
برای اعتکاف زمان مخصوصی معین نشده است، ولی براساس برخی روایات، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] در ماه [[رمضان]] اعتکاف می‌کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۵. </ref> ازاین‌رو، بهترین زمان برای اعتکاف، ماه رمضان، به‌ویژه دهه سوم آن، دانسته شده است.<ref>مثلاً نک: شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۴۹؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵۸۲. </ref> در [[ایران]] مراسم اعتکاف در [[ایام البیض]] (روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵) [[رجب|ماه رجب]] رواج دارد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/01/09/1366053/تاریخچه-اعتکاف-و-ایّام-البیض «تاریخچه اعتکاف»]، خبرگزرای تسنیم.</ref> برگزاری اعتکاف [[رجب|ماه رجب]]، در سایر کشورها نیز در حال گسترش است.<ref>[https://www.irna.ir/news/82024973/مراسم-اعتکاف-در-کشورهای-جهان-در-حال-فراگیر-شدن-است «مراسم اعتکاف در کشورهای جهان»]، خبرگزرای ایرنا؛ [https://www.shia-news.com/fa/news/139765 | برای اعتکاف زمان مخصوصی معین نشده است، ولی براساس برخی روایات، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] در ماه [[رمضان]] اعتکاف می‌کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۵. </ref> ازاین‌رو، بهترین زمان برای اعتکاف، ماه رمضان، به‌ویژه دهه سوم آن، دانسته شده است.<ref>مثلاً نک: شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۴۹؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵۸۲. </ref> در [[ایران]] مراسم اعتکاف در [[ایام البیض]] (روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵) [[رجب|ماه رجب]] رواج دارد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/01/09/1366053/تاریخچه-اعتکاف-و-ایّام-البیض «تاریخچه اعتکاف»]، خبرگزرای تسنیم.</ref> برگزاری اعتکاف [[رجب|ماه رجب]]، در سایر کشورها نیز در حال گسترش است.<ref>[https://www.irna.ir/news/82024973/مراسم-اعتکاف-در-کشورهای-جهان-در-حال-فراگیر-شدن-است «مراسم اعتکاف در کشورهای جهان»]، خبرگزرای ایرنا؛ [https://www.shia-news.com/fa/news/139765 «استقبال چشمگیر جوانان»]، شیعه نیوز.</ref> | ||
===مدت=== | ===مدت=== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۷: | ||
===مکان=== | ===مکان=== | ||
در برخی روایات، اعتکاف مختص [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، [[مسجدالنبی]]، [[مسجد کوفه]] و مسجد بصره دانسته شده است، اما روایاتی نیز وجود دارد که در آنها اعتکاف در [[مسجد جامع]] یا مسجدی که امامی عادل در آن [[نماز جمعه]] یا جماعت خوانده باشد، روا شمرده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۳۶۳. </ref> ازاین‌رو، بیشتر فقیهان متقدم معتقدند اعتکاف به مساجد چهارگانه اختصاص دارد،<ref>نک: صدوق، المقنع، ۱۴۰۴ق، ص ۱۸؛ نیز نک: سیدمرتضی، الانتصار، ۱۳۹۱ق، ص۷۲؛ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۲. </ref> اما در سده‌های بعد، در این محدودیت تردید شد، چنانکه [[شهید اول]] و [[شهید ثانی]] گفته‌اند: اینکه اعتکاف را فقط به مساجد چهارگانه منحصر کنیم سخنی ضعیف است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۵۰.</ref> | در برخی روایات، اعتکاف مختص [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، [[مسجدالنبی]]، [[مسجد کوفه]] و مسجد بصره دانسته شده است، اما روایاتی نیز وجود دارد که در آنها اعتکاف در [[مسجد جامع]] یا مسجدی که امامی عادل در آن [[نماز جمعه]] یا جماعت خوانده باشد، روا شمرده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۳۶۳. </ref> ازاین‌رو، بیشتر فقیهان متقدم معتقدند اعتکاف به مساجد چهارگانه اختصاص دارد،<ref>نک: صدوق، المقنع، ۱۴۰۴ق، ص ۱۸؛ نیز نک: سیدمرتضی، الانتصار، ۱۳۹۱ق، ص۷۲؛ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۲. </ref> اما در سده‌های بعد، در این محدودیت تردید شد، چنانکه [[شهید اول]] و [[شهید ثانی]] گفته‌اند: اینکه اعتکاف را فقط به مساجد چهارگانه منحصر کنیم سخنی ضعیف است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۵۰.</ref> | ||
بیشتر فقیهان معاصر، برگزاری اعتکاف در مساجد جامع شهر و روستاها را صحیح دانسته<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۳۰۵؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۷۵؛ صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص ۱۴۴؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص ۴۴۲.</ref> و برخی، انجام آن در غیر از مساجد چهارگانه را (اعم از جامع و غیر جامع) به [[قصد رجاء|قصد رجا]] و رسیدن به ثواب، جایز شمرده‌اند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/64508 | بیشتر فقیهان معاصر، برگزاری اعتکاف در مساجد جامع شهر و روستاها را صحیح دانسته<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۳۰۵؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۷۵؛ صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص ۱۴۴؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص ۴۴۲.</ref> و برخی، انجام آن در غیر از مساجد چهارگانه را (اعم از جامع و غیر جامع) به [[قصد رجاء|قصد رجا]] و رسیدن به ثواب، جایز شمرده‌اند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/64508 «مکان اعتکاف»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | ||
===شرط روزه بودن=== | ===شرط روزه بودن=== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۷: | ||
===محرمات=== | ===محرمات=== | ||
به گفته فقیهان، در اعتکاف استفاده و بوییدن عطر، مشاجره و جدال درباره امور دنیوی، خریدوفروش (مگر برای ضرورت)، [[استمناء|خودارضایی]] و مباشرت جنسی (حتی در حد بوسیدن) حرام است و اعتکاف را باطل می‌کند.<ref>ابن هبیره، الافصاح، ۱۳۶۶ق، ج۱، ص۱۷۱؛ محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۲۱۹-۲۲۰؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵۸۵-۵۸۷.</ref> همچنین هر چیزی که روزه را باطل می‌کند، اعتکاف را نیز باطل می‌کند.<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۳۰۵.</ref> | به گفته فقیهان، در اعتکاف استفاده و بوییدن عطر، مشاجره و جدال درباره امور دنیوی، خریدوفروش (مگر برای ضرورت)، [[استمناء|خودارضایی]] و مباشرت جنسی (حتی در حد بوسیدن) حرام است و اعتکاف را باطل می‌کند.<ref>ابن هبیره، الافصاح، ۱۳۶۶ق، ج۱، ص۱۷۱؛ محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۲۱۹-۲۲۰؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵۸۵-۵۸۷.</ref> همچنین هر چیزی که روزه را باطل می‌کند، اعتکاف را نیز باطل می‌کند.<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۳۰۵.</ref> | ||
==فلسفه و آثار== | |||
بنا بر روایات، به‌جاآوردن اعتکاف موجب آمرزش [[گناه|گناهان]]<ref>سیوطی، جامع‌الصغیر، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۵۷۵.</ref> و دوری از [[جهنم|آتش جهنم]]<ref>الطبرانی، المعجم الأوسط، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۱۲۱.</ref> می‌شود. همچنین ایجاد زمینه برای اندیشیدن، فرصت نیایش و راز و نیاز با پروردگار و فراهم آمدن زمینهٔ توبه و بازگشت، بیان شده است.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/159057 «اعتکاف و فلسفه آن»]، وبگاه راسخون.</ref> | |||
== پیشینهٔ اعتکاف == | == پیشینهٔ اعتکاف == | ||
:'''اعتکاف پیش از اسلام''' | :'''اعتکاف پیش از اسلام''' | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۰: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* قرآن کریم. | * قرآن کریم. | ||
* آقابزرگ تهرانی، | * آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه إلی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، بی‌تا. | ||
* ابن رشد، محمد بن احمد، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، بیروت، ۱۴۰۶ق. | * ابن رشد، محمد بن احمد، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، بیروت، ۱۴۰۶ق. | ||
* ابن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق. | * ابن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۶: | ||
* ابن ندیم، محمد، الفهرست، به کوشش رضا تجدد، تهران، ۱۳۵۰ش. | * ابن ندیم، محمد، الفهرست، به کوشش رضا تجدد، تهران، ۱۳۵۰ش. | ||
* ابن هبیره، یحیی، الافصاح عن معانی الصحاح، به کوشش محمد راغب طباخ، حلب، ۱۳۶۶ق. | * ابن هبیره، یحیی، الافصاح عن معانی الصحاح، به کوشش محمد راغب طباخ، حلب، ۱۳۶۶ق. | ||
* [https://www.shia-news.com/fa/news/139765 | * [https://www.shia-news.com/fa/news/139765 «استقبال چشمگیر جوانان»]، شیعه نیوزتاریخ نشر: ۲۷ فروردین ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ش.. | ||
* [https://rasekhoon.net/article/show/159057 | * [https://rasekhoon.net/article/show/159057 «اعتکاف و فلسفه آن»]، وبگاه راسخون، تاریخ نشر: ۲۷ خرداد ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بی‌تا. | * امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بی‌تا. | ||
* بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، قاهره، اداره الطباعه المنیریه، بی‌تا. | * بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، قاهره، اداره الطباعه المنیریه، بی‌تا. | ||
* بلخی، شیخ نظام الدین، الفتاوی الهندیه (الفتاوی العالمکیریه)، قاهره، ۱۳۲۳ق. | * بلخی، شیخ نظام الدین، الفتاوی الهندیه (الفتاوی العالمکیریه)، قاهره، ۱۳۲۳ق. | ||
* بهجت، محمد تقی، استفتاءات، دفتر حضرت آیة الله بهجت، قم، چاپ اول، ۱۴۲۸ق. | * بهجت، محمد تقی، استفتاءات، دفتر حضرت آیة الله بهجت، قم، چاپ اول، ۱۴۲۸ق. | ||
* [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/01/09/1366053 | * [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/01/09/1366053 «تاریخچه اعتکاف»]، خبرگزرای تسنیم، تاریخ بازدید: ۱۵ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، قاهره، ۱۳۵۷ق. | * جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، قاهره، ۱۳۵۷ق. | ||
* جزیری، عبدالرحمان، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، ۱۴۰۶ق. | * جزیری، عبدالرحمان، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، ۱۴۰۶ق. | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۴: | ||
* مدرسی طباطبایی، حسین، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، ترجمه محمدآصف فکرت، مشهد، ۱۳۶۸ش. | * مدرسی طباطبایی، حسین، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، ترجمه محمدآصف فکرت، مشهد، ۱۳۶۸ش. | ||
* [https://farsi.khamenei.ir/memory-content?id=22567 «مراسم اعتکاف قبل از انقلاب»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله خامنه‌ای، تاریخ نشر: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ش. | * [https://farsi.khamenei.ir/memory-content?id=22567 «مراسم اعتکاف قبل از انقلاب»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله خامنه‌ای، تاریخ نشر: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* [https://www.irna.ir/news/82024973 | * [https://www.irna.ir/news/82024973 «مراسم اعتکاف در کشورهای جهان »]، خبرگزرای ایرنا، تاریخ نشر: ۱۸ فروردین ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* مروزی، محمد بن نصر، اختلاف العلماء، به کوشش صبحی سامرایی، بیروت، ۱۴۰۶ق. | * مروزی، محمد بن نصر، اختلاف العلماء، به کوشش صبحی سامرایی، بیروت، ۱۴۰۶ق. | ||
* مفید، محمد بن محمد نعمان، المقنعه، قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق. | * مفید، محمد بن محمد نعمان، المقنعه، قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق. | ||
* [https://hawzah.net/fa/Question/View/64508 | * [https://hawzah.net/fa/Question/View/64508 «مکان اعتکاف»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ نشر: ۳۰ فروردین ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۵ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم،جماعة المدرسین فی الحوزه العلمیه، ۱۴۰۷ق. | * نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم،جماعة المدرسین فی الحوزه العلمیه، ۱۴۰۷ق. | ||
* نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | * نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۶: | ||
* [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/9942 «دائره المعارف بزرگ اسلامی»] | * [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/9942 «دائره المعارف بزرگ اسلامی»] | ||
* [https://itikaf.ir »سایت اعتکاف»] | * [https://itikaf.ir »سایت اعتکاف»] | ||
* [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1034078 | * [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1034078 «نگاهی نو به فضیلت اعتکاف از دیگاه قرآن و اهل بیت»] | ||
{{ماه رمضان}} | {{ماه رمضان}} | ||