اسماء دختر عمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

| تاریخ و مکان درگذشت = پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]]

| دیگر فعالیت‌ها = همکاری در غسل [[حضرت فاطمه(س)]]

'''اَسْماء بِنْت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] که در غسل بدن [[فاطمه(س)]] به امام علی(ع) کمک کرد. اسماء به همراه همسرش [[جعفر بن ابی‌طالب]] اسلام آورد و به [[حبشه]] هجرت کرد. پس از شهادت جعفر، به همسری [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد. اسماء مادر [[محمد بن ابی‌بکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن او را غسل داد.

اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref>

اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد و همراه همسرش [[اسلام]] آورد و جزو نخستین مسلمانان قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم ابن ابی‌ارقم]] بود.<ref>نک: ابن اسحاق، السیر و المغازی، ۱۹۷۸م، ص۱۴۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۲۸۰، </ref>

در سال هفتم [[بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابی‌طالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ قمری|سال هفتم]] همراه دیگر مهاجران، به [[مدینه]] بازگشت و در [[سال ۸ قمری]] همسرش جعفر در [[جنگ موته]] شهید شد. پس از آن به همسری [[ابوبکر]] درآمد و [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را در سال [[حجة الوداع]] به دنیا آورد. وی هنگام بیماری [[پیامبر(ص)]] بر بالین او حاضر بود.<ref> نک: کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۰۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۴۵، </ref>

اسماء بنت عميس سه فرزند به نام‌های [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون از [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref>کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۸.</ref> از [[ابوبکر]]، [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را در سال [[حجة الوداع]] به دنیا آورد و از [[امام علی(ع)]] دو فرزند به نام‌های [[یحیی بن علی بن ابی‌طالب|یحیی]] و [[عون بن علی بن ابی‌طالب|عون]] به دنیا آورد.<ref>منتهی الامال، ج۱، ص۲۹۸-۲۹۹</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  

در منابع [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او ذکر شده است<ref>نک: صفدی، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۵۳؛ ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> همچنین در جایی نیز به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}}

اسماء از معدود افرادی بود که به هنگام غسل [[حضرت فاطمه(س)]] حضور داشت<ref>نک: بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۵؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۱۶۳-۱۶۴، </ref> گفته‌اند او در مراسم [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج امام علی(ع) با حضرت فاطمه(ع)]] نیز حاضر بود؛ اما با توجه به تاریخ این ازدواج در ۲ق و بازگشت اسماء از [[حبشه]] این نکته بعید به نظر می‌رسد.<ref>نک: حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۱۵۹؛ گنجی، کفایة الطالب، ص۳۰۲-۳۰۳؛ قس: اربلی، ج۱، ص۳۶۵-۳۶۷، کشف الغمة؛ امین، اعیان الشیعة، ج۳، ص۳۰۷، </ref>

اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب (بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.

[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ، جلد ۲، ص۱۰۱، </ref> از آنجا که اسماء، از نزدیکان پیامبر(ص) آن حضرت به شمار می‌رفت، قدمت وجود چنین متنی در نهایت درجه اهمیت و ارزش قرار می‌گیرد، اما با توجه به سکوت منابع، دقت بیشتر در جزئیات این متن و صحت انتساب آن، امکان پذیر به نظر نمی‌رسد.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>