۱۷٬۲۲۷
ویرایش
اسماء دختر عمیس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←فرزندان) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
|اطلاعات صحابه =اسماء دختر عمیس | |اطلاعات صحابه =اسماء دختر عمیس | ||
| تصویر =مقام اسماء در باب الصغیر سوریه.jpg | | تصویر =مقام اسماء در باب الصغیر سوریه.jpg | ||
| توضیح تصویر =مقام | | توضیح تصویر =مقام اسماء دختر عمیس در [[باب الصغیر]] سوریه | ||
| نام کامل =اَسْماء بِنْت عُمَیس | | نام کامل =اَسْماء بِنْت عُمَیس | ||
| کنیه = | | کنیه = | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| مهاجر/انصار = مهاجر | | مهاجر/انصار = مهاجر | ||
| نسب/قبیله = | | نسب/قبیله = | ||
| خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن | | خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابی‌طالب]] • [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابی‌بکر]] | ||
| تاریخ و مکان درگذشت = درگذشته پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]] | | تاریخ و مکان درگذشت = درگذشته پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]] | ||
| نحوه درگذشت/شهادت = | | نحوه درگذشت/شهادت = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''اَسْماء بِنْت عُمَیس''' از زنان | '''اَسْماء بِنْت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] است. اسماء به همراه همسرش [[جعفر بن ابی‌طالب]] اسلام آورد و به [[حبشه]] هجرت کرد. پس از شهادت جعفر، به همسری [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] درآمد و با درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد. اسماء مادر [[محمد بن ابی‌بکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن فاطمه(س) را غسل داد. | ||
== نسب و ولادت == | == نسب و ولادت == | ||
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله قحطانی [[بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر [[عون بن زهیر حمیری|عون بن زهیر حِمیری]] بود.<ref>کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref> | |||
== ازدواج، اسلام، هجرت == | == ازدواج، اسلام، هجرت == | ||
اسماء ابتدا با [[جعفر بن | اسماء ابتدا با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد و همراه همسرش [[اسلام]] آورد و جزو نخستین مسلمانان قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم ابن ابی‌ارقم]] بود.<ref>نک: ابن اسحاق، محمد، السیر و المغازی، ۱۹۷۸م، ص۱۴۳؛ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۲۸۰، </ref> | ||
در سال هفتم [[بعثت]] همراه همسرش جعفر بن | در سال هفتم [[بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابی‌طالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ قمری|سال هفتم]] همراه دیگر مهاجران، به [[مدینه]] بازگشت و در [[سال ۸ قمری]] همسرش جعفر در [[جنگ موته]] شهید شد. پس از آن به همسری [[ابوبکر]] درآمد و [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را در سال [[حجة الوداع]] به دنیا آورد. وی هنگام بیماری [[پیامبر(ص)]] بر بالین او حاضر بود.<ref> نک: کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۰۰؛ بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۴۵، </ref> | ||
پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۰۰؛ </ref> | |||
== فرزندان == | == فرزندان == | ||
اسماء بنت عميس سه فرزند به نام‌های [[عبدالله بن جعفر بن | اسماء بنت عميس سه فرزند به نام‌های [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون از همسر اولش [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref>کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۸.</ref> از همسر دومش [[ابوبکر]]، [[محمد بن ابی بکر|محمد]] را در سال [[حجة الوداع]] به دنیا آورد و از همسر سومش [[امام علی(ع)]] دو فرزند به نام‌های [[یحیی بن علی بن ابی‌طالب|یحیی]] و [[عون بن علی بن ابی‌طالب|عون]] به دنیا آورد.<ref>منتهی الامال، ج۱، ص۲۹۸-۲۹۹</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref> درباره عون اختلاف است برخی احتمال داده‌اند که میان او و [[عون بن جعفر]] خلطی رخ داده باشد و به جای عون از محمد یاد کرده‌اند.{{مدرک}} | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
از زمان دقیق مرگ اسماء اطلاعی در دست نیست. هر چند دو تاریخ [[سال ۳۸ قمری|۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او در برخی منابع آمده<ref>نک: صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۵۳؛ ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> | از زمان دقیق مرگ اسماء اطلاعی در دست نیست. هر چند دو تاریخ [[سال ۳۸ قمری|۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او در برخی منابع آمده<ref>نک: صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۵۳؛ ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> در جایی تنها به ادامه زندگی او پس از شهادت [[امام علی(ع)]] اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}} | ||
== حضور در مراسم غسل شبانه حضرت فاطمه(ع) == | == حضور در مراسم غسل شبانه حضرت فاطمه(ع) == | ||
اسماء از معدود کسانی بود که در مراسم غسل شبانه [[حضرت فاطمه]](س) حضور داشت<ref>نک: بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۵؛ حاکم نیشابوری، محمد، المستدرک، ج۳، ص۱۶۳-۱۶۴، </ref> | اسماء از معدود کسانی بود که در مراسم غسل شبانه [[حضرت فاطمه]](س) حضور داشت<ref>نک: بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۵؛ حاکم نیشابوری، محمد، المستدرک، ج۳، ص۱۶۳-۱۶۴، </ref> گفته‌اند در مراسم [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج امام علی(ع) با حضرت فاطمه(ع)]] نیز حاضر بود؛ اما با توجه به تاریخ این ازدواج در ۲ق و بازگشت اسماء از [[حبشه]] این نکته بعید به نظر می‌رسد.<ref>نک: حاکم نیشابوری، محمد، المستدرک، ج۳، ص۱۵۹؛ گنجی، محمد، کفایة الطالب، ص۳۰۲-۳۰۳؛ قس: اربلی، علی، ج۱، ص۳۶۵-۳۶۷، کشف الغمة؛ امین، محسن، اعیان الشیعة، ج۳، ص۳۰۷، </ref> | ||
ظاهراً به‌دلیل | ظاهراً به‌دلیل پیوند نزدیک او با خاندان امام علی(ع) بوده که در منابع [[شیعه|شیعی]] از او به نیکی یاد شده است، چنانکه بر اساس روایاتی، [[امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] او را ستوده‌اند.<ref>نک: کشی، معرفة الرجال، اختیار طوسی، ص۶۳-۶۴؛ ابن بابویه، الخصال، ج۲، ص۳۶۳.</ref> | ||
== نقل حدیث == | == نقل حدیث == | ||
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب(بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است. | اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب(بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است. | ||
[[یعقوبی]] | [[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، احمد، تاریخ، جلد ۲، ص۱۰۱، </ref> از آنجا که اسماء، از نزدیکان پیامبر(ص) آن حضرت به شمار می‌رفت، قدمت وجود چنین متنی در نهایت درجه اهمیت و ارزش قرار می‌گیرد، اما با توجه به سکوت منابع، دقت بیشتر در جزئیات این متن و صحت انتساب آن، امکان پذیر به نظر نمی‌رسد.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* ابن اسحاق، محمد، السیر و المغازی، به کوشش سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۹۷۸م. | * ابن اسحاق، محمد، السیر و المغازی، به کوشش سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۹۷۸م. | ||
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش. | * ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۰: | ||
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. | * واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. | ||
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر. | * یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر. | ||
{{چپ‌چین}} | {{چپ‌چین}} | ||
* Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden, 1956 | * Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden, 1956 | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۵: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [https://www.cgie.org.ir/fa/article/230425 | * منبع مقاله: [https://www.cgie.org.ir/fa/article/230425 دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
{{مهاجران به مدینه}} | {{مهاجران به مدینه}} | ||
{{زنان اهل بیت}} | {{زنان اهل بیت}} | ||