غدیر خم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''غدیر خُمّ''' مکانی میان [[مدینه]] و [[مکه]] است. مهم‌ترین و مشهورترین حادثه در آن، معرفی [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از سوی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] به عنوان جانشین خود است. وادی غدیر در شرق مسجد [[میقات]] در [[جحفه|جُحفه]] و در هشت‌کیلومتری آن قرار دارد. در متون حدیثی و تاریخی نام‌های دیگر نیز برای غدیر خم ذکر کرده‌اند.

غدیر خم، منزلگاهی در راه مکه و مدینه است که به دلیل وجود آب و درخت، محل توقف و استراحت کاروانیان بوده است.<ref> ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۵، ص۲۳۱.</ref> پیامبر(ص) در این منزگاه هنگام [[هجرت به مدینه]]، در بازگشت از [[حجة الوداع|حَجّة الوداع]] و هنگام وقوع [[بیعت]] غدیر توقف کرده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۳.</ref> این مکان، بیشتر به عنوان محلّ نصب امام علی به [[ولایت امام علی(ع)|امامت و جانشینی پیامبر]] شناخته می‌شود.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۳ - ۴۰۴.</ref>

پیامبر(ص) در [[۱۸ ذی‌الحجه]] سال دهم هجری قمری در آنجا [[خطبه غدیر]] را خواند و امام علی(ع) را به عنوان جانشین خود به [[مسلمان|مسلمانان]] معرفی کرد. این حادثه به [[واقعه غدیر]] معروف است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۹؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲.</ref> در مکانی که پیامبر، [[نماز]] خواند و علی(ع) را به عنوان جانشینی خود معرفی کرد، مسجدی ساخته شد که به [[مسجد غدیر خم|مسجد غدیر خُم]] مشهور شده است.<ref>سمهودی، وفاء الوفا، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref> در کتب دعا، برای این مسجد اعمالی ذکر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۰۹.</ref>

غدیر خم بین مکه و مدینه قرار دارد و فاصله آن را تا [[جحفه|جُحفه]] یک میل<ref>زبیدی، تاج العروس، ذیل «خمم».</ref> و دو میل<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق، ج۴، ص۱۸۸.</ref> و سه میل<ref>بکری، معجم ما استعجم، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۶۸.</ref> گفته‌اند. {{یاد|[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری]] اختلاف در بیان فاصله تا جحفه را امری عادی دانسته است؛ زیرا راه‌ها گوناگون است، به‌ویژه آنکه وادی جحفه، پس از غدیر، عریض می‌شود و آبادی جحفه پهن‌تر می‌شود. کسی که از کناره کوه برود، یک میل می‌پیماید و آنکه از میانه وادی می‌رود، دو میل می‌رود و شخصی که از راه دشت برود، راهش سه میل می‌گردد.(محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۱۵.)}} وادی غدیر در شرق مسجد میقات در جحفه و در هشت‌کیلومتری آن قرار دارد.<ref>السیّد، «راه غدیر»، ص۷۴.</ref> جحفه حدوداً در ۲۰۰ کیلومتری شمال غربی مکه قرار دارد و یکی از [[میقات|میقات‌های پنجگانه حج]] است.<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۱۱۱.</ref>  

برخی متون، غدیر خم را در منطقه جحفه ذکر کرده‌اند و با عنوان «غدیر الجحفه» از آن یاد کرده‌اند<ref>ابن مغازلی، مناقب اهل البیت(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۷۰.</ref> برخی دیگر قائل به فاصله میان جحفه و غدیر خم شده‌اند.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج۴، ص۱۰۹، ذیل «خمم».</ref> دلیل این اختلاف آن است که گاهی منظور از «جحفه»، وادی جحفه و گاه مراد، آبادی جحفه است که یکی از میقات‌های حج به شمار می‌رود. وادی جحفه از غدیر آغاز می‌شود و تا [[دریای سرخ]]، امتداد می‌یابد و غدیر خم، جزئی از آن است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۱۲.</ref>