Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۱۳
ویرایش
حدیث من مات: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | | تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
''' | '''حدیث مَنْ ماتَ''' [[حدیث|حدیثی]] از [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر اسلام(ص)]] است که طبق آن، ''هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ [[جاهلیت|جاهلی]] مرده است''. این حدیث با الفاظ مختلف در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت|اهل‌سنت]] نقل شده است و آن را مورداتفاق شیعه و سنی می‌دانند. | ||
با‌این‌حال برداشت‌های متفاوتی میان شیعه و اهل‌سنت در خصوص آن وجود دارد: | |||
شیعیان این حدیث را دربارهٔ مسئله [[امامت]] می‌دانند و لزوم شناخت امام و اطاعت از او را از آن استنباط می‌کنند؛ اما اهل‌سنت معتقدند این روایت مربوط به مسئلهٔ ارتباط مردم با حاکم اسلامی و لزوم [[بیعت]] با اوست. | |||
==جایگاه حدیث «من ماتَ»== | ==جایگاه حدیث «من ماتَ»== | ||
در منابع | در منابع اسلامی، روایاتی با عبارت «من ماتَ» نقل شده است؛<ref>برای نمونه رجوع کنید به: برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۸۸.</ref> اما مقصود از تعبیر حدیث من مات» این کلام معروف [[پیامبر(ص)]] است: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیة؛ هر فردی که بمیرد، درحالی‌که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است» که در منابع حدیثی شیعی و سنی آمده است.<ref> سید بن طاووس، الاقبال بالاعمال الحسنه، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۵۲؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۱۰؛ تفتازانی، شرح مقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۹، قندوزی، ينابيع المودة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۶.</ref> | ||
این حدیث با عباراتی هم نقل شده که تفاوت مختصری با آن دارند. برای مثال، به‌نوشتهٔ [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] در کتاب [[الکافی (کتاب)|کافی]]، [[عبدالله بن ابی‌یعفور|ابن‌ابی‌یعفور]] این حدیث را از [[امام صادق(ع)]] چنین نقل کرده که پیامبر اسلام گفت: «مَنْ مَاتَ وَ لَیسَ لَهُ إِمَامٌ فَمِیتَتُهُ مِیتَةٌ جَاهِلِیةٌ؛ هر فردی بمیرد، درحالی‌که امامی نداشته باشد، مرگش مرگ جاهلی است.»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۷۶</ref> همچنین در برخی از منابع اهل‌سنت از پیامبر اسلام(ص) نقل شده: «مَنْ مَاتَ بِغَیرِ إِمَامٍ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیةً؛ کسی که بدون امام بمیرد؛ به مرگ جاهلی مرده است.»<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۲۸، ص۸۸؛ ابو داوود، مسند ابوداود، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۲۵؛ طبرانی، مسند الشامیین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۷.</ref> | |||
علامه مجلسی این روایت را نزد شیعه و اهل‌سنت [[متواتر]] دانسته است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۳۶۸.</ref> [[شیخ بهائی|شیخ بهایی]] هم گفته این حدیث مورداتفاق شیعه و اهل‌سنت است.<ref>شیخ بهائی، الأربعون حديثا، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۴۳۱.</ref> | |||
==منابع حدیث== | ==منابع حدیث== | ||
برخی از منابع شیعه و اهل‌سنت که روایت «من مات» را نقل کرده‌اند، بدین شرح‌اند: | برخی از منابع شیعه و اهل‌سنت که روایت «من مات» را نقل کرده‌اند، بدین شرح‌اند: | ||
===منابع شیعه=== | ===منابع شیعه=== | ||
*[[کافی]]، اثر [[کلینی]]<ref>کلینی، کافی، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۵۸.</ref> | *{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{حدیث|پیامبر اسلام(ص): {{سخ}}مَنْ مَاتَ بِغَیرِ إِمَامٍ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیةً؛ کسی که بدون امام بمیرد؛ به مرگ جاهلی مرده است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = [[احمد بن حنبل]]، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۲۸، ص۸۸| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}[[کافی]]، اثر [[کلینی]]<ref>کلینی، کافی، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۵۸.</ref> | ||
*[[کمال الدین و تمام النعمة]]، نوشتهٔ [[شیخ صدوق]]<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۹</ref> | *[[کمال الدین و تمام النعمة]]، نوشتهٔ [[شیخ صدوق]]<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۹</ref> | ||
*[[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر]]، از [[خزاز رازی]].<ref>خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۹۶.</ref> | *[[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر]]، از [[خزاز رازی]].<ref>خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۹۶.</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۱: | ||
*مسند ابوداود سلیمان بن داود طیالسی<ref>ابو داوود، مسند ابوداوود، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۲۵.</ref> | *مسند ابوداود سلیمان بن داود طیالسی<ref>ابو داوود، مسند ابوداوود، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۲۵.</ref> | ||
*مسند الشامیین، ابوالقاسم طبرانی<ref>طبرانی، مسند الشامیین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۷.</ref> | *مسند الشامیین، ابوالقاسم طبرانی<ref>طبرانی، مسند الشامیین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۷.</ref> | ||
==معنای حدیث نزد علمای شیعه و اهل سنت== | ==معنای حدیث نزد علمای شیعه و اهل سنت== | ||
علمای شیعه و سنی، هرکدام، بنا به عقاید کلامی | علمای شیعه و سنی، هرکدام، بنا به عقاید [[کلام اسلامی|کلامی]] خود، برداشت‌های متفاوتی از «حدیث من مات» کرده‌اند: | ||
===شیعه=== | ===شیعه=== | ||
[[شیعیان]] از حدیث «من مات» در مسئلهٔ [[امامت]] استفاده کرده و آن را دلیلی بر لزوم وجود امام در تمام دوران‌ها<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ج۴، ص۱۷۳</ref> و ضرورت شناخت و اطاعت از | [[شیعیان]] از حدیث «من مات» در مسئلهٔ [[امامت]] استفاده کرده و آن را دلیلی بر لزوم وجود امام در تمام دوران‌ها<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ج۴، ص۱۷۳</ref> و ضرورت شناخت امام و اطاعت از او دانسته‌اند.<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۴۷۴.</ref> بنابر اعتقادات شیعه، مراد از امام در این روایت، [[اهل بیت|اهل‌بیت]] و [[امامان شیعه|امامان معصوم]] است و در دوران حاضر، باید به [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی]]، به‌عنوان امام زمان [[ایمان]] داشت.<ref>علامه مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۷، شیخ بهایی، الاربعون حدیثا، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۴۳۱. </ref> | ||
===اهل‌سنت=== | ===اهل‌سنت=== | ||
اهل‌سنت تفسیر و معنای دیگری از این روایت ارائه کرده‌اند. آن‌ها مقصود از «امام» در این روایت را حاکم جامعهٔ اسلامی می‌دانند که برای حفظ جامعهٔ اسلامی، باید از او تبعیت کرد و در بیعت او باقی ماند.<ref>صهیب عبدالجبار، الجامع الصحیح، ۲۰۱۴م، ج۴، ص۲۳۴، پاورقی.</ref> لزوم تبعیت از حاکم اسلامی شامل تمام حاکمان مسلمان می‌شود و ظالم‌بودن و گناهکاربودن حاکمان خللی در این لزوم تبعیت ایجاد نمی‌کند. [[ابن تیمیه|ابن‌تیمیه]] در تفسیر حدیث فوق، لزوم تبعیت و بیعت [[صحابه]] پیامبر و [[تابعان]] با [[یزید بن معاویه]] را استنباط کرده است.<ref>ابن تیمیه، مختصر منهاج السنه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۴۹.</ref> | |||
البته برخی از منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، «امام» در روایت فوق را به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] معنا کرده‌اند و معتقدند باید به پیامبر | البته برخی از منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، «امام» در روایت فوق را به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] معنا کرده‌اند و معتقدند باید به پیامبر [[ایمان]] داشت؛ زیرا او امام اهل زمین در این دنیا است.<ref>ابن‌حبان، صحیح ابن حبان، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۴۳۴.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||