Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۱٬۴۷۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
===بستگان سرشناس=== | ===بستگان سرشناس=== | ||
[[متوکل عباسی]] دهمین [[فهرست خلفای بنیعباس|خلیفه عباسی]] پدر معتز بود.<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۳۰۷؛ ابنشاکر کتبی، فوات الوفیات، بیروت، ج۳، ص۳۱۹.</ref> او از دشمنان [[اهلبیت(ع)|اهلبیت پیامبر(ع)]] بود و حقد و کینه زیادی نسبت به [[امامان شیعه]] و [[شیعه|شیعیان]] داشت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۴۷۸.</ref> برادرش [[معتمد عباسی|معتمد]] نیز پانزدهمین خلیفه عباسی بود.<ref>ابنعساکر، تاريخ مدينة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۱، ص۵۱.</ref> معتز فرزندانی داشت که مشهورترین آنها [[عبدالله بن معتز]] دانسته شده است.<ref>صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۲.</ref> عبدالله که در بین شاعران به ابنمعتز عباسی شناخته میشد،<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۱۰۳.</ref> از شاعران<ref>اشرف الرسولی، طرفة الأصحاب، ۱۴۲۲ق، ص۹۶.</ref> مشهور<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۱۰۳.</ref> دانسته شده و او را فردی بلیغ و صاحب دیوان شعر<ref>مرتضی زبیدی، جذوة الإقتباس، ۱۴۲۶ق، ص۶۳.</ref> و دیگر کتب ادبی قلمداد کردهاند.<ref>برقعی، راهنمای دانشوران، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۷۴.</ref> عبدالله دشمنی زیادی با اهلبیت(ع) داشت.<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۱۰۳.</ref> او را از ابداعکنندگان [[علم بدیع]] دانستهاند.<ref>برقعی، راهنمای دانشوران، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۷۴.</ref> | [[متوکل عباسی]] دهمین [[فهرست خلفای بنیعباس|خلیفه عباسی]] پدر معتز بود.<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۳۰۷؛ ابنشاکر کتبی، فوات الوفیات، بیروت، ج۳، ص۳۱۹.</ref> او از دشمنان [[اهلبیت(ع)|اهلبیت پیامبر(ع)]] بود و حقد و کینه زیادی نسبت به [[امامان شیعه]] و [[شیعه|شیعیان]] داشت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۴۷۸.</ref> برادرش [[معتمد عباسی|معتمد]] نیز پانزدهمین خلیفه عباسی بود.<ref>ابنعساکر، تاريخ مدينة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۱، ص۵۱.</ref> معتز فرزندانی داشت که مشهورترین آنها [[عبدالله بن معتز]] دانسته شده است.<ref>صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۲.</ref> عبدالله که در بین شاعران به ابنمعتز عباسی شناخته میشد،<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۱۰۳.</ref> از شاعران<ref>اشرف الرسولی، طرفة الأصحاب، ۱۴۲۲ق، ص۹۶.</ref> مشهور<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۱۰۳.</ref> دانسته شده و او را فردی بلیغ و صاحب دیوان شعر<ref>مرتضی زبیدی، جذوة الإقتباس، ۱۴۲۶ق، ص۶۳.</ref> و دیگر کتب ادبی قلمداد کردهاند.<ref>برقعی، راهنمای دانشوران، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۷۴.</ref> عبدالله دشمنی زیادی با اهلبیت(ع) داشت.<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۱۰۳.</ref> او را از ابداعکنندگان [[علم بدیع]] دانستهاند.<ref>برقعی، راهنمای دانشوران، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۷۴.</ref> | ||
==از ولایت عهدی تا کسب خلافت== | ==از ولایت عهدی تا کسب خلافت== | ||
[[متوکل عباسی]] فرزندان خود [[منتصر عباسی|منتصر]] و معتز را به ترتیب بهعنوان ولایتعهدی برگزید؛<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۳۰۸.</ref> اما پس از مدتی به دلیل بدبینی نسبت به منتصر، معتز را مقدم نمود. گفته شده بدگویی مشاورانی چون فتح بن خاقان و کوشش مادر معتز در مقدم شدنش در ولایتهدی تأثیرگذار بود.<ref>ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۸۴-۸۵.</ref> | [[متوکل عباسی]] فرزندان خود [[منتصر عباسی|منتصر]] و معتز را به ترتیب بهعنوان ولایتعهدی برگزید؛<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۳۰۸.</ref> اما پس از مدتی به دلیل بدبینی نسبت به منتصر، معتز را مقدم نمود. گفته شده بدگویی مشاورانی چون فتح بن خاقان و کوشش مادر معتز در مقدم شدنش در ولایتهدی تأثیرگذار بود.<ref>ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۸۴-۸۵.</ref> | ||
خط ۷۰: | خط ۶۵: | ||
در منابع از قیامهای علویان در زمان معتز سخن به میان آمده است<ref>کاشفی سبزواری، روضة الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۵۰۳؛ منتظرالقائم، تاریخ امامت، ۱۳۸۶ش، ص۲۴۷.</ref> یکی از آنها [[قیام علی بن موسی|قیام علی بن موسی بن اسماعیل]] از نوادگان [[امام موسی کاظم علیهالسلام|امام کاظم(ع)]] و از مبلغان آیین امامیه در مصر بود<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۸۶.</ref> که در نهایت توسط حکومت دستگیر شد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۵۴؛ جباری، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه(ع)، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۱۶۲.</ref> و در زندان از دنیا رفت.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۵.</ref> یکی دیگر از قیامها، قیام [[اسماعیل بن یوسف]] از نوادگان [[امام حسن مجتبی علیهالسلام|امام حسن(ع)]] که توسط حکومت شکست خورده و به قتل رسید. حسن بن یوسف برادر او و همچنین جعفر بن عیسی از نوادگان عبدالله بن جعفر نیز در این واقعه کشته شدند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۵۲۳-۵۲۵.</ref> حکومت عباسی این قیامها را با فعالیتهای امام هادی(ع) در ارتباط میدانست؛ بنابراین محدودیتهای سختی بر امام و پیروانش تحمیل کرد.<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۵۴.</ref> | در منابع از قیامهای علویان در زمان معتز سخن به میان آمده است<ref>کاشفی سبزواری، روضة الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۵۰۳؛ منتظرالقائم، تاریخ امامت، ۱۳۸۶ش، ص۲۴۷.</ref> یکی از آنها [[قیام علی بن موسی|قیام علی بن موسی بن اسماعیل]] از نوادگان [[امام موسی کاظم علیهالسلام|امام کاظم(ع)]] و از مبلغان آیین امامیه در مصر بود<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۸۶.</ref> که در نهایت توسط حکومت دستگیر شد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۵۴؛ جباری، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه(ع)، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۱۶۲.</ref> و در زندان از دنیا رفت.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۵.</ref> یکی دیگر از قیامها، قیام [[اسماعیل بن یوسف]] از نوادگان [[امام حسن مجتبی علیهالسلام|امام حسن(ع)]] که توسط حکومت شکست خورده و به قتل رسید. حسن بن یوسف برادر او و همچنین جعفر بن عیسی از نوادگان عبدالله بن جعفر نیز در این واقعه کشته شدند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۵۲۳-۵۲۵.</ref> حکومت عباسی این قیامها را با فعالیتهای امام هادی(ع) در ارتباط میدانست؛ بنابراین محدودیتهای سختی بر امام و پیروانش تحمیل کرد.<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۵۴.</ref> | ||
== قتل به دست ترکان == | |||
معتز در [[رجب]]<ref>ذهبی، الإعلام بوفیات الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۱.</ref> یا [[رمضان]] سال [[سال ۲۵۵ هجری قمری|۲۵۵ق]]<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۳۱۰؛ ابنتغری بردی، مورد اللطافة، ۱۹۷۷ش، ج۱، ص۱۶۶.</ref> در ۲۳ سالگی<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۳۲۲.</ref> به دست سرداران ترک کشته و در [[سامرا]] به خاک سپرده شد.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۲۳.</ref> وی فردی ضعیف در برابر ترکان دانسته شده است.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۷ق، ص۴۲۵؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۲؛ ابنشاکر کتبی، فوات الوفیات، بیروت، ج۳، ص۳۱۹.</ref> معتز سومین [[فهرست خلفای بنیعباس|خلیفه عباسی]] بود که از خلافت برکنار شد و چهارمین خلیفهای بود که به قتل رسید.<ref>صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۲.</ref> | |||
معتز با احساس خطر از جانب ترکان سعی کرد از قدرت آنها بکاهد. وی مردم بربر و فرغانه را به خود نزدیک کرد<ref>پاینده، تاریخ سیاسی اسلام، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۵۹۵، ۶۲۳.</ref> و دو تن از سران ترک را کشت.<ref>حموی، أنیس المؤمنین، ۱۳۶۳ش، ص۲۳۳؛ رفیعی، زندگی ائمه(ع)، تهران، ص۲۸۳.</ref> این امر سبب شورش ترکان بر علیه او شد. گفته شده سرداران ترک به همراه صالح بن وصیف نزد او رفته و از او خواستند تا حقوق و عطایای آنها را پرداخت کند. خلیفه با اشاره به ناتوانی در پرداخت، خواسته آنها را رد کرد. ترکان او را بر زمین کشانده و از خلافت برکنار کردند.<ref>ابنشداد، الأعلاق الخطیرة، ۱۹۵۳م، ج۳، ص۷۰۰؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۲؛ ابنتغری بردی، مورد اللطافة، ۱۹۷۷ش، ج۱، ص۱۶۴.</ref> سرداران ترک او را مجبور کردند تا [[خلافت]] را به [[مهتدی عباسی|مهتدی]] واگذار کند.<ref>ابنتغری بردی، مورد اللطافة، ۱۹۷۷ش، ج۱، ص۱۶۴؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۲.</ref> درنهایت معتز زندانی شد و به قتل رسید.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۷ق، ص۴۲۵؛ ابناثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۷، ص۱۹۵؛ ابنکثیر دمشقی، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۱۶.</ref> کشته شدن او به دست ترکان سبب شد تا شاعران در وصف رویدادهای زمان مرگش، اشعاری بسرایند.<ref>صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۹۳-۲۹۴.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} |