نامه امام علی(ع) به مالک اشتر: تفاوت میان نسخه‌ها

نامه امام علی(ع) به مالک اشتر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۷

۱ بایت حذف‌شده ، ۱۲ اکتبر

←‏علت نگاشتن نامه و ماجرای منتشر شدن آن

دیداریویکی‌متن

Alikhani

confirmed، movedable، protected، templateeditor

۵٬۴۴۷

ویرایش

@@ خط ۵۳: / خط ۵۳: @@
 == علت نگاشتن نامه و ماجرای منتشر شدن آن ==
+{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{سخ}}{{حدیث|الْحَذَرَ كُلَّ الْحَذَرِ مِنْ عَدُوِّكَ بَعْدَ صُلْحِهِ فَإِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّمَا قَارَبَ لِيَتَغَفَّلَ‏ فَخُذْ بِالْحَزْمِ وَ اتَّهِمْ فِي ذَلِكَ حُسْنَ الظَّنِّ وَ إِنْ عَقَدْتَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ [عَدُوٍّ لَكَ‏] عَدُوِّكَ عُقْدَةً أَوْ أَلْبَسْتَهُ مِنْكَ ذِمَّةً فَحُطْ عَهْدَكَ بِالْوَفَاءِ وَ ارْعَ ذِمَّتَكَ بِالْأَمَانَةِ وَ اجْعَلْ نَفْسَكَ جُنَّةً دُونَ مَا أَعْطَيْتَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ شَيْ‏ءٌ النَّاسُ أَشَدُّ عَلَيْهِ اجْتِمَاعاً مَعَ تَفَرُّقِ أَهْوَائِهِمْ وَ تَشَتُّتِ آرَائِهِمْ مِنْ تَعْظِيمِ الْوَفَاءِ بِالْعُهُود‏‏|ترجمه=پس از صلح با دشمنت، سخت از او برحذر باش، زیرا دشمن گاه نزدیک می‌شود که غافل‌گیر سازد، بنابراین دوراندیشی را به کار گیر و در این مورد خوش بینی را کنار بگذار. و اگر پیمانی میان خود و دشمنت بستی یا لباس امان بر او پوشاندی (و او را پناه دادی) به عهدت وفا کن و قرارداد خود را محترم بشمار و جان خویش را در برابر تعهداتت سپر قرار ده، زیرا هیچ‌یک از فرایض الهی همچون بزرگداشت «وفای به عهد و پیمان» نیست و مردم جهان با تمام اختلافات و تشتت آرایی که دارند نسبت به آن اتفاق نظر دارند.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، نامه ۵۳، ص۴۲۷-۴۲۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
 [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] تصمیم گرفت [[مالک اشتر]] را که فردی کارآمد بود حاکم [[مصر]] کند و این نامه را که در تبیین حکومت‌داری کامل و جامع بود، برای او نوشت تا بر اساس آن حکومت کند.<ref>دلشاد تهرانی، دلالت دولت، ۱۳۸۸ش، ص۵۳.</ref> سال نگارش این نامه را ماه‌های آخر [[سال ۳۷ هجری قمری|سال ۳۷ق]] یا ماه‌های ابتدایی [[سال ۳۸ هجری قمری|۳۸ق]] دانسته‌اند.<ref>جعفری، پرتوی از نهج البلاغه، ۱۳۸۰ش، ج۴، ص۴۹۳-۴۹۴.</ref> در آن زمان شرایط [[حکومت امام علی(ع)]]، به سبب [[غارات|جنگ‌های غارات]] دشوار،<ref>دلشاد تهرانی، دلالت دولت، ۱۳۸۸ش، ص۵۲.</ref> و اوضاع مصر آشفته و [[محمد بن ابی‌بکر]] حاکم وقتِ مصر، در کنترل کردن اوضاع آنجا ناتوان شده بود.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۳۵۳.</ref>
-{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{سخ}}{{حدیث|الْحَذَرَ كُلَّ الْحَذَرِ مِنْ عَدُوِّكَ بَعْدَ صُلْحِهِ فَإِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّمَا قَارَبَ لِيَتَغَفَّلَ‏ فَخُذْ بِالْحَزْمِ وَ اتَّهِمْ فِي ذَلِكَ حُسْنَ الظَّنِّ وَ إِنْ عَقَدْتَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ [عَدُوٍّ لَكَ‏] عَدُوِّكَ عُقْدَةً أَوْ أَلْبَسْتَهُ مِنْكَ ذِمَّةً فَحُطْ عَهْدَكَ بِالْوَفَاءِ وَ ارْعَ ذِمَّتَكَ بِالْأَمَانَةِ وَ اجْعَلْ نَفْسَكَ جُنَّةً دُونَ مَا أَعْطَيْتَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ شَيْ‏ءٌ النَّاسُ أَشَدُّ عَلَيْهِ اجْتِمَاعاً مَعَ تَفَرُّقِ أَهْوَائِهِمْ وَ تَشَتُّتِ آرَائِهِمْ مِنْ تَعْظِيمِ الْوَفَاءِ بِالْعُهُود‏‏|ترجمه=پس از صلح با دشمنت، سخت از او برحذر باش، زیرا دشمن گاه نزدیک می‌شود که غافل‌گیر سازد، بنابراین دوراندیشی را به کار گیر و در این مورد خوش بینی را کنار بگذار. و اگر پیمانی میان خود و دشمنت بستی یا لباس امان بر او پوشاندی (و او را پناه دادی) به عهدت وفا کن و قرارداد خود را محترم بشمار و جان خویش را در برابر تعهداتت سپر قرار ده، زیرا هیچ‌یک از فرایض الهی همچون بزرگداشت «وفای به عهد و پیمان» نیست و مردم جهان با تمام اختلافات و تشتت آرایی که دارند نسبت به آن اتفاق نظر دارند.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، نامه ۵۳، ص۴۲۷-۴۲۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
 این نامه در زمان [[عمر بن عبدالعزیز|عُمَر بن عَبدالعَزیز]] در اختیار عموم مردم قرار گرفت.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۷۲؛ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۳۵۵.</ref> به باور [[ابن‌ابی‌الحدید]]، از شارحانِ سنی‌مذهبِ نهج البلاغه،<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۷۲-۷۳.</ref> و [[ناصر مکارم شیرازی]]، از مراجع تقلید شیعه،<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۳۵۴-۳۵۶.</ref> با شهادت مالک اشتر، این نامه به دست [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] افتاد و او نامه را در خزانه خود از دید مردم مخفی کرده، پیوسته با مطالعه آن شگفت‌زده می‌شد، تا آنکه عمر بن عبدالعزیز در زمان حکومتش، آن را در اختیار عموم قرار داد. البته مطابق آنچه در برخی منابع آمده، این واقعه مربوط به [[نامه امام علی(ع) به محمد بن ابی‌بکر]] بوده است،<ref>ثقفی، الغارات، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۵۹-۱۶۰.</ref> ولی ابن‌ابی‌الحدید و مکارم شیرازی معتقدند نامه امام به محمد بن ابی‌بکر، نامه‌ای اخلاقی بود و باید این واقعه را مربوط به عهدنامه مالک دانست.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۷۲-۷۳؛ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۳۵۴-۳۵۶.</ref>