پرش به محتوا

الفصول المختارة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح ارقام
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح ارقام)
خط ۳۹: خط ۳۹:
الفصول المختارة با نام کامل الفصول المختارة من العیون و المحاسن کتابی [[کلام اسلامی|کلامی]] به [[زبان عربی]] در اثبات [[عقاید شیعه]] است که سید مرتضی از مطالب دو [[کتاب المجالس المحفوظة فی فنون الکلام]] و [[کتاب العیون و المحاسن]] از آثار شیخ مفید گردآوری کرد.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷، ج۱ ص ۲۷</ref> البته به باور برخی از فقها مثل [[شیخ طوسی]]، [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[ابن‌شهرآشوب|ابن شهر آشوب]]، کتاب الفصول المختارة جزو مصنّفات سید مرتضی نیست.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۸.</ref>  
الفصول المختارة با نام کامل الفصول المختارة من العیون و المحاسن کتابی [[کلام اسلامی|کلامی]] به [[زبان عربی]] در اثبات [[عقاید شیعه]] است که سید مرتضی از مطالب دو [[کتاب المجالس المحفوظة فی فنون الکلام]] و [[کتاب العیون و المحاسن]] از آثار شیخ مفید گردآوری کرد.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷، ج۱ ص ۲۷</ref> البته به باور برخی از فقها مثل [[شیخ طوسی]]، [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[ابن‌شهرآشوب|ابن شهر آشوب]]، کتاب الفصول المختارة جزو مصنّفات سید مرتضی نیست.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۸.</ref>  


برخی محققان گفته‌اند که الفصول المختارة، کتابی است که با توجه به استدلال‌های [[عقلی]] و استناد به [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]] نگاشته شده و بحث‌های جدلی، کلامی و فقهی از صدر اسلام تا زمان شیخ مفید را به خوبی به تصویر کشیده است.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲<</ref> و همچنین به پیدایش و تاریخ شیعه و دیدگاه فرقه‌های شیعی و بحث‌هایی که در رابطه با آنها مطرح بوده نیز اشاره کرده است.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲<</ref>   
برخی محققان گفته‌اند که الفصول المختارة، کتابی است که با توجه به استدلال‌های [[عقلی]] و استناد به [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]] نگاشته شده و بحث‌های جدلی، کلامی و فقهی از صدر اسلام تا زمان شیخ مفید را به خوبی به تصویر کشیده است.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲</ref> و همچنین به پیدایش و تاریخ شیعه و دیدگاه فرقه‌های شیعی و بحث‌هایی که در رابطه با آنها مطرح بوده نیز اشاره کرده است.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲</ref>   


الفصول المختارة کتابی است که، بسیاری از منابع شیعه به آن استناد داده‌اند.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲<</ref> این کتاب ازجمله کتاب‌های است که در دوران صفویه در [[روزگار ترجمه]] مورد اهمیت [[شاهان صفوی]] قرار گرفت و توسط [[آقا جمال خوانساری]] به فارسی ترجمه شد.<ref>حسینی جلالی، درنگی در الفصول المختاره من العیون و المجالس، ص ۱۳۵.</ref> ذهبی از محدثین اهل سنت (۶۷۳- ۷۴۸ ق) گفته است [[شیخ مفید|شیخ مُفید]]، در این کتاب، قدرت استدلال و ابتکارات خود را نمایان ساخته و تسلط او بر آراء و افکار متکلّمان گذشته و معاصر بی‌نظیر است. به گفته ذهبی، شیخ مفید همه کتاب‌های مخالفان شیعه را حفظ  بود و برای همین نیز با تسلط به مبانی آنها، ایرادات و شبهه‌های آنها را پاسخ می‌داد.<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ۱۷/ ۳۴۴، به نقل از: خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ج ۱،ص۲۳.</ref> [[محمدرضا حکیمی|محمدرضا حکیمی]] نیز معتقد است الفصول المختارة کتابی است پر مطلب و مفید، و دیدن این مناظره‌ها، قدرت استدلال و شیوه بحث را به نگهبانان حقایق اعتقادی می‌آموزد.<ref>حکیمی، میر حامد حسین، ۱۳۸۶، ص 66.</ref>
الفصول المختارة کتابی است که، بسیاری از منابع شیعه به آن استناد داده‌اند.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲<</ref> این کتاب ازجمله کتاب‌های است که در دوران صفویه در [[روزگار ترجمه]] مورد اهمیت [[شاهان صفوی]] قرار گرفت و توسط [[آقا جمال خوانساری]] به فارسی ترجمه شد.<ref>حسینی جلالی، درنگی در الفصول المختاره من العیون و المجالس، ص ۱۳۵.</ref> ذهبی از محدثان اهل سنت (۶۷۳- ۷۴۸ ق) گفته است [[شیخ مفید|شیخ مُفید]]، در این کتاب، قدرت استدلال و ابتکارات خود را نمایان ساخته و تسلط او بر آراء و افکار متکلّمان گذشته و معاصر بی‌نظیر است. به گفته ذهبی، شیخ مفید همه کتاب‌های مخالفان شیعه را حفظ  بود و برای همین نیز با تسلط به مبانی آنها، ایرادات و شبهه‌های آنها را پاسخ می‌داد.<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۴۴، به نقل از: خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۳.</ref> [[محمدرضا حکیمی|محمدرضا حکیمی]] نیز معتقد است الفصول المختارة کتابی است پر مطلب و مفید، و دیدن این مناظره‌ها، قدرت استدلال و شیوه بحث را به نگهبانان حقایق اعتقادی می‌آموزد.<ref>حکیمی، میر حامد حسین، ۱۳۸۶، ص۶۶.</ref>
===انگیزه نگارش کتاب===
===انگیزه نگارش کتاب===
علّت جمع‌آوری این کتاب، توسط [[سید مرتضی]] به درخواست یکی از علاقه مندانش بوده است، که از سید مرتضی خواسته بود برای او از این دو کتاب [[شیخ مفید]] مطالبی را جمع‌آوری کند تا در شهر خودش به تبلیغ دین و دفاع از [[شیعه|تشیع]] بپردازد. [[سید مرتضی]] در [[سال ۳۷۳ هجری قمری]] مشغول تألیف این کتاب بوده است.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۹</ref>  
علّت جمع‌آوری این کتاب، توسط [[سید مرتضی]] به درخواست یکی از علاقه مندانش بوده است، که از سید مرتضی خواسته بود برای او از این دو کتاب [[شیخ مفید]] مطالبی را جمع‌آوری کند تا در شهر خودش به تبلیغ دین و دفاع از [[شیعه|تشیع]] بپردازد. [[سید مرتضی]] در [[سال ۳۷۳ هجری قمری]] مشغول تألیف این کتاب بوده است.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۹</ref>  
==محتوا==
==محتوا==
[[سید مرتضی]] در کتاب الفصول المختارة، علاوه بر مناظرات [[شیخ مفید]]، مناظره‌های دیگری از امامان و علمای شیعه را جمع کرده است که حاوی مطالب کلامی، تفسیری، فقهی و تاریخی است.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲<</ref> به گفته برخی از محققان، این کتاب بسیاری از شبهات و اشکالات [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] را بر شیعه، جواب داده است و اینکه در صدد ارائه یک نظام فکری منسجم است که برجسته‌ترین مشخصه آن، مسئله امامت است و معیار انتساب هر فرد یا گروه به مذهب شیعه را اعتقاد به اصل محوری امامت می‌داند.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲</ref>  
[[سید مرتضی]] در کتاب الفصول المختارة، علاوه بر مناظرات [[شیخ مفید]]، مناظره‌های دیگری از امامان و علمای شیعه را جمع کرده است که حاوی مطالب کلامی، تفسیری، فقهی و تاریخی است.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲<</ref> به گفته برخی از محققان، این کتاب بسیاری از شبهات و اشکالات [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] را بر شیعه، جواب داده است و اینکه در صدد ارائه یک نظام فکری منسجم است که برجسته‌ترین مشخصه آن، مسئله امامت است و معیار انتساب هر فرد یا گروه به مذهب شیعه را اعتقاد به اصل محوری امامت می‌داند.<ref>جعفری، مناظرات شیخ مفید و یادداشت‌های درباره کتاب الفصول المختاره، ص از ۵تا ۱۲.</ref>  


مباحث کتاب الفصول در دو بخش نوشته شده که بخش اول آن از ۶۹ فصل و بخش دوم آن از ۳۰ فصل تشکیل شده است:
مباحث کتاب الفصول در دو بخش نوشته شده که بخش اول آن از ۶۹ فصل و بخش دوم آن از ۳۰ فصل تشکیل شده است:
خط ۵۲: خط ۵۲:
{{ستون|۳}}
{{ستون|۳}}
* مناظره با قاضی ابن سیار در معنی [[نص بر امام]] (ص: ۱۸)
* مناظره با قاضی ابن سیار در معنی [[نص بر امام]] (ص: ۱۸)
* مناظره درباره [[معنی مولی]] (ص: ۲۲)
* مناظره درباره معنی مولیٰ (ص: ۲۲)
* مناظره با معتزلة درباره [[حسد]] (ص: ۳۰)
* مناظره با معتزلة درباره [[حسد]] (ص: ۳۰)
* مناظره بین [[امام رضا(ع)]] و [[مأمون]] درباره [[مباهله]] (ص: ۳۸)
* مناظره بین [[امام رضا(ع)]] و [[مأمون]] درباره [[مباهله]] (ص: ۳۸)
* مناظره پیرامون [[آیه تطهیر]] (ص: ۵۳)
* مناظره پیرامون [[آیه تطهیر]] (ص: ۵۳)
* کلام درباره [[قضاء و قدر]] (ص: ۷۰)
* کلام درباره [[قضا و قدر]] (ص: ۷۰)
* إبطال  قول مرجئه درباره [[شفاعت]] (ص: ۷۸)
* إبطال  قول [[مرجئه]] درباره [[شفاعت]] (ص: ۷۸)
*مناظره درباره [[خلافت]] (ص: ۸۶)
*مناظره درباره [[خلافت]] (ص: ۸۶)
* افضلیت [[امام علی(ع)]] بر خلافت (ص: ۹۶)
* افضلیت امام علی(ع) بر خلافت (ص: ۹۶)
* مناظره درباره [[رجعت]] (ص: ۱۵۳)
* مناظره درباره [[رجعت]] (ص: ۱۵۳)
* مناظره درباره مفهوم [[سه طلاق]] (ص: ۱۷۵)
* مناظره درباره مفهوم [[سه‌طلاقه]] (ص: ۱۷۵)
* مناظره درباره [[ارث زن]] (ص: ۱۸۰)
* مناظره درباره [[ارث زن]] (ص: ۱۸۰)
{{پایان}}
{{پایان}}
خط ۶۹: خط ۶۹:
* [[خلیفه]] بعد از [[حضرت محمد(ص)]] (ص: ۲۴۰)
* [[خلیفه]] بعد از [[حضرت محمد(ص)]] (ص: ۲۴۰)
* درباره ایمان امام علی(ع) (ص: ۲۵۴)
* درباره ایمان امام علی(ع) (ص: ۲۵۴)
* در بیان ادله ایمان أبی طالب (ص: ۲۸۲)
* در بیان ادله ایمان اَبی‌طالب (ص: ۲۸۲)
* کلام در شجاعت امام علی(ع) (ص: ۲۹۲)
* کلام در شجاعت امام علی(ع) (ص: ۲۹۲)
* مذهب [[کیسانیه]] و ادله آنها (ص: ۳۰۰)
* مذهب [[کیسانیه]] و ادله آنها (ص: ۳۰۰)
خط ۷۷: خط ۷۷:
==نسخه‌شناسی کتاب==
==نسخه‌شناسی کتاب==
نسخه خطی کتاب الفصول المختارة در چند کتابخانه وجود دارد:
نسخه خطی کتاب الفصول المختارة در چند کتابخانه وجود دارد:
#نسخه‌ای در [[کتابخانه آستان قدس رضوی]] که تاریخ نگارش آن، ۱۳۴۵ ق، است.
#نسخه‌ای در [[کتابخانه آستان قدس رضوی]] که تاریخ نگارش آن، ۱۳۴۵ق، است.
#نسخه‌ای در [[کتابخانه دار الکتب الظاهریة]] در [[دمشق]].
#نسخه‌ای در [[کتابخانه دار الکتب الظاهریة]] در [[دمشق]].
#نسخه ای در [[کتابخانه ای آیت الله بروجردی]] در [[قم]].
#نسخه‌ای در [[کتابخانه آیت‌الله بروجردی]] در [[قم]].
==ترجمه و چاپ کتاب==
==ترجمه و چاپ کتاب==
در اواخر قرن یازدهم [[آقا جمال خوانساری]] (م ۱۱۲۵ق) این کتاب را به درخواست [[حاجی احمد بیک]] یکی از ارکان دولت [[شاه سلیمان صفوی]] ترجمه کرد.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ص۳۱</ref> و انتشارات مومنین قم در سال ۱۳۷۷ش با تصحیح صادق حسن‌زاده، و علی‌اکبر زمانی نژاد آن را چاپ کرد.
در اواخر قرن یازدهم [[آقا جمال خوانساری]] (درگذشت: ۱۱۲۵ق) این کتاب را به درخواست [[حاجی احمد بیک]] یکی از ارکان دولت [[شاه سلیمان صفوی]] ترجمه کرد.<ref>خوانساری، دفاع از تشیع، ۱۳۷۷ش، ص۳۱</ref> و انتشارات مومنین قم در سال ۱۳۷۷ش با تصحیح صادق حسن‌زاده، و علی‌اکبر زمانی‌نژاد آن را چاپ کرد.


==پانویس==
==پانویس==