پرش به محتوا

مستضعف فکری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۵: خط ۱۵:
در آیاتی از قرآن، از «مستضعف» سخن آمده که مفسران برخی کاربردهای آن را در معنای مستضعف فکری دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، الميزان فی تفسير القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص ۵۰-۵۲</ref>  در [[حدیث|روایات]]، بیشتر به مستضعف فکری اشاره شده است. برای مثال، در روایتی از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] آمده مستضعف یعنی کسی که بَیّنه و دلیلی برای او اقامه نشده و از اختلافات درباره دین و مذهب آگاهی نیافته است؛ اما هنگامی‌که از وجود اختلافات با خبر شود، دیگر مستضعف نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۲، ص۴۰۶.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بِحارُالاَنوار]] در باب «المستضعفین و المُرْجَونَ لِأمرِ الله»، به تبیین ۳۷ روایت درباره «مستضعف» پرداخته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳، ج۶۹، ص۱۵۷-۱۷۱</ref>
در آیاتی از قرآن، از «مستضعف» سخن آمده که مفسران برخی کاربردهای آن را در معنای مستضعف فکری دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، الميزان فی تفسير القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص ۵۰-۵۲</ref>  در [[حدیث|روایات]]، بیشتر به مستضعف فکری اشاره شده است. برای مثال، در روایتی از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] آمده مستضعف یعنی کسی که بَیّنه و دلیلی برای او اقامه نشده و از اختلافات درباره دین و مذهب آگاهی نیافته است؛ اما هنگامی‌که از وجود اختلافات با خبر شود، دیگر مستضعف نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۲، ص۴۰۶.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بِحارُالاَنوار]] در باب «المستضعفین و المُرْجَونَ لِأمرِ الله»، به تبیین ۳۷ روایت درباره «مستضعف» پرداخته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳، ج۶۹، ص۱۵۷-۱۷۱</ref>


==مصادیق==
==چه کسانی مستضعف فکری محسوب می‌شوند؟==
[[شیخ صدوق]]، سه دسته از انسان‌ها را جزء مصادیق مستضعف فکری معرفی کرده است:
[[شیخ صدوق]]، سه دسته از انسان‌ها را مصداق مستضعف فکری شمرده است:


#عده‌ای که مادرزادی از نعمت [[عقل]] محروم هستند و تا آخر عمر، با این وضعیت زندگی می‌کنند.<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص ۳۹۳.</ref>
#عده‌ای که مادرزادی از نعمت [[عقل]] محروم‌اند و تا آخر عمر، با این وضعیت زندگی می‌کنند.<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص ۳۹۳.</ref>
#کودکانی که از نعمت عقل برخوردارند، ولی پیش از آنکه بتواند حق را از باطل تشخیص دهند، از دنیا می‌روند.
#کودکانی که از نعمت عقل برخوردارند، ولی پیش از آنکه بتوانند حق را از باطل تشخیص دهند، از دنیا می‌روند.
#کسانی که از نعمت عقل برخوردار بودند، ولی در زمان آمدن [[پیامبران|پیامبر]] یا دعوت دیگری به [[خدا]]، در اثر پیری، قدرت تشخیص را از دست داده‌اند.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص ۴۰۸.</ref>
#کسانی که از نعمت عقل برخوردار بودند، ولی در زمان آمدن [[پیامبران|پیامبر]] یا دعوت دیگری به [[خدا]]، بر اثر پیری، قدرت تشخیص را از دست داده‌اند.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص ۴۰۸.</ref>
به باور برخی از محققین، افرادی که از عقل برخوردارند؛ اما به سبب عواملی مثل محیط و تبلیغات، کلام حق به گوش آنها نرسیده است نیز مستضعف فکری به شمار می‌روند.<ref>یوسفی زاده، «وضعیت مستضعفان فکری در قیامت»، ص۵۸. </ref>
به باور برخی از محققان، افرادی که از عقل برخوردارند، اما به سبب عواملی مثل محیط و تبلیغات، کلام حق به گوش آنها نرسیده است نیز مستضعف فکری به شمار می‌روند.<ref>یوسفی زاده، «وضعیت مستضعفان فکری در قیامت»، ص۵۸. </ref>


[[جعفر سبحانی|جعفر سبحانی]] از متکلمان شیعه، مستضعف فکری را در چهار مصداق معرفی کرده است:
[[جعفر سبحانی|جعفر سبحانی]] از متکلمان شیعه، مستضعف فکری را در چهار مصداق معرفی کرده است:
#کسی که در سرزمینی دیده به جهان بگشاید که امکان آموزش دین، برای او فراهم نبوده است.
#کسی که در سرزمینی به دنیا می‌آید که امکان آموزش دین، برای او فراهم نیست.
#کسی که در سرزمینی زندگی کند که به خاطر نبودن [[مجتهد|فقیه]] دانشمند، انجام دادن وظیفه برای او ممکن نبوده است.
#کسی که در سرزمینی زندگی می‌کند که به خاطر نبودن [[مجتهد|فقیه]] دانشمند، انجام‌دادن وظیفه برای او ممکن نیست.
#کسی که در خانواده‌ای تربیت یابد که آیین موروثی خود را بدون اشکال پنداشته است.
#کسی که در خانواده‌ای تربیت یافته که آیین موروثی خود را بدون اشکال می‌پندارد.
#کسی که از نظر فکری ناتوان باشد.<ref>سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۳۲۰.</ref>
#کسی که از نظر فکری ناتوان است.<ref>سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۳۲۰.</ref>
برخی از محققین معتقدند افرادی چون ابن عربی را می‌توان را جزء مصادیق مستضعف فکری شمرد.<ref>حسینی طهرانی، «واجب مطلق و مشروط»، https://maktabevahy.org/Document/Lesson/Details/4845/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-43?page=1</ref>
==سرنوشت مستضعف در قیامت==
==سرنوشت مستضعف در قیامت==
رفتار [[خدا|خداوند]] در روز [[قیامت]] در قبال مستضعف فکری مورد اختلاف اندیشمندان واقع شده است. سه رویکرد در این باره وجود دارد:
رفتار [[خدا|خداوند]] در روز [[قیامت]] در قبال مستضعف فکری مورد اختلاف اندیشمندان واقع شده است. سه رویکرد در این باره وجود دارد:
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۱۵۴

ویرایش