Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۶۶
ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←منابع) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←حرمت) |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
اقامه نماز جمعه در [[غیبت امام مهدی(عج)|دوره غیبت امام معصوم]] از موضوعات بحثبرانگیز در میان فقهای شیعه است که عدهای به [[حرام|حرمت]] آن، عدهای به [[واجب تعیینی|وجوب تعیینی]] آن و عدهای دیگر به [[واجب تخییری|وجوب تخییری]] آن نظر دادهاند.<ref>برای اقوال دیگر رک: رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۲۸.</ref> [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]](۱۳۶۴ش) هفت نظریه از فقیهان شیعه را گردآوری کرده است.<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref> این هفت نظریه عبارتند از: | اقامه نماز جمعه در [[غیبت امام مهدی(عج)|دوره غیبت امام معصوم]] از موضوعات بحثبرانگیز در میان فقهای شیعه است که عدهای به [[حرام|حرمت]] آن، عدهای به [[واجب تعیینی|وجوب تعیینی]] آن و عدهای دیگر به [[واجب تخییری|وجوب تخییری]] آن نظر دادهاند.<ref>برای اقوال دیگر رک: رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۲۸.</ref> [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]](۱۳۶۴ش) هفت نظریه از فقیهان شیعه را گردآوری کرده است.<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref> این هفت نظریه عبارتند از: | ||
# عدم مشروعیت نماز جمعه و بطلان آن<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۱.</ref> | #عدم مشروعیت نماز جمعه و بطلان آن<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۱.</ref> | ||
# نماز جمعه واجب تخییری است ولی اگر نماز برپا شد شرکت در آن واجب است<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | #نماز جمعه واجب تخییری است ولی اگر نماز برپا شد شرکت در آن واجب است<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | ||
# برپاکردن نماز جمعه واجب تخییری است ولی شرکت در آن واجب نیست و مکلف میتواند نماز ظهر بخواند<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | #برپاکردن نماز جمعه واجب تخییری است ولی شرکت در آن واجب نیست و مکلف میتواند نماز ظهر بخواند<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | ||
# برپا کردن نماز جمعه برای مجتهدان وجوب تخییری دارد<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | #برپا کردن نماز جمعه برای مجتهدان وجوب تخییری دارد<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | ||
# اقامه نماز جمعه بر فقیه واجب و بر دیگران حرام است<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | #اقامه نماز جمعه بر فقیه واجب و بر دیگران حرام است<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | ||
# اگر امام جمعه عادلی باشد نماز جمعه بر همه واجب تعیینی است<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | #اگر امام جمعه عادلی باشد نماز جمعه بر همه واجب تعیینی است<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | ||
# حرمت تکلیفی برپایی نماز جمعه و بطلان آن<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | #حرمت تکلیفی برپایی نماز جمعه و بطلان آن<ref>حائری، صلاة الجمعه، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> | ||
[[محقق کرکی]] در سال ۹۲۱ق کتابی برای اثبات جواز اقامه نماز جمعه در عصر غیبت امام معصوم نگاشت که در واقع رسالهای در موضوع [[ولایت فقیه]] به شمار میرود. برخی از معاصران و شاگردان کرکی در نقد نظریه او و برای اثبات حرمت یا رد وجوب عینی نماز جمعه در عصر غیبت رسالههایی نگاشتند.<ref>جعفریان، نماز جمعه: زمینههای تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷-۳۸؛ جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۵۱.</ref> | [[محقق کرکی]] در سال ۹۲۱ق کتابی برای اثبات جواز اقامه نماز جمعه در عصر غیبت امام معصوم نگاشت که در واقع رسالهای در موضوع [[ولایت فقیه]] به شمار میرود. برخی از معاصران و شاگردان کرکی در نقد نظریه او و برای اثبات حرمت یا رد وجوب عینی نماز جمعه در عصر غیبت رسالههایی نگاشتند.<ref>جعفریان، نماز جمعه: زمینههای تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷-۳۸؛ جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۵۱.</ref> | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
شیخ جواد تبریزی در درس خارج خود تأکید کرده است که در این بحث باید بین دو مطلب تفکیک گذاشته شود؛ یکی این که برپاکردن نماز جمعه واجب چه حکمی دارد؟ دیگری این که وظیفه عموم مسلمانان در صورت اقامه نماز جمعه چیست؟<ref>تبریزی، «حکم نماز جمعه در عصر غیبت»، ص۸۲-۸۳.</ref> | شیخ جواد تبریزی در درس خارج خود تأکید کرده است که در این بحث باید بین دو مطلب تفکیک گذاشته شود؛ یکی این که برپاکردن نماز جمعه واجب چه حکمی دارد؟ دیگری این که وظیفه عموم مسلمانان در صورت اقامه نماز جمعه چیست؟<ref>تبریزی، «حکم نماز جمعه در عصر غیبت»، ص۸۲-۸۳.</ref> | ||
==حرمت== | ==حرمت== | ||
برخی فقهای متقدم شیعه از جمله [[سلار دیلمی|سَلاّر دیلمی]]<ref>رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۷۷.</ref> و [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس حلّی]]<ref>ابن ادریس حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۳۰۴.</ref> و به پیروی از ایشان بسیاری از فقهای متأخرتر از جمله [[فاضل هندی]] مشروعیت نماز جمعه را مشروط به حضور امام معصوم یا حضور فردی دانستهاند که از سوی او | برخی فقهای متقدم شیعه از جمله [[سلار دیلمی|سَلاّر دیلمی]]<ref>رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۷۷.</ref> و [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس حلّی]]<ref>ابن ادریس حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۳۰۴.</ref> و به پیروی از ایشان بسیاری از فقهای متأخرتر از جمله [[فاضل هندی]] مشروعیت نماز جمعه را مشروط به حضور امام معصوم یا حضور فردی دانستهاند که از سوی او منصوب شده باشد.<ref>فاضل هندی، کشف اللثام، تهران، ج۱، ص۲۴۶-۲۴۸؛ طباطبائی، ریاض المسائل، بیروت، ج۴، ص۷۳-۷۵؛ نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۶۰؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۵۲۴.</ref> پیروان [[فتوا|فتوای]] حرمت نماز جمعه با این استدلال که حضور یا اجازه امام شرط صحت آن است، و در عصر غیبت چنین اجازهای وجود ندارد، برپا داشتن نماز جمعه را در این عصر جایز نمیدانند.<ref>فاضل هندی، کشف اللثام، تهران، ج۱، ص۲۴۶-۲۴۸؛ طباطبائی، ریاض المسائل، بیروت، ج۴، ص۷۳-۷۵؛ نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۶۰؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۵۲۴.</ref> | ||
همچنین برخی گفتهاند که [[ولی فقیه]] در کارهایی | همچنین برخی گفتهاند که [[ولی فقیه]] در کارهایی مانند برپا کردن نماز جمعه و امر به [[جهاد]]، که نیاز به اختیارات وسیع (بَسطِ ید) دارد، از سوی [[ائمه|معصوم]] نیابت ندارد.<ref>منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۵۷-۵۸.</ref> از جمله ادله مورد استناد قائلان به حرمت، احادیثی است که در آنها تعابیری مانند «امام» و «امام عَدل تَقی» آمده و گفته شده که مخالفت با امام در مورد نماز جمعه باعث هلاکت است، یا برپا داشتن نماز جمعه جز با حضور امام عادل و پرهیزگار صحیح نیست.<ref>قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۳۴؛ نوری، مستدرک الوسائل، قم، ج۶، ص۱۳-۱۴.</ref> [[امام سجاد]](ع) نیز در [[صحیفه سجادیه]]<ref>الصحیفة السجادیة، ۱۳۸۰ش، ص۴۷۴.</ref> امامت جمعه را مقامی مخصوص برگزیدگان [[خدا]] دانسته است. برخی فقهای متأخرتر منظور از تعابیر مذکور در این احادیث را [[امام]] معصوم ندانسته و آن را به مفاهیمی عامتر که شامل [[امام جماعت]] نیز بشود تفسیر کردهاند. به نظر آنان در این احادیث تأکید اصلی بر لزومِ به جماعت برگزار شدن بوده است.<ref>برای نمونه:حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۱۰.</ref> | ||
==وجوب تعیینی== | ==وجوب تعیینی== |