تفویض: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تَفْویض'''، اصطلاحی پرکاربرد که در [[حدیث|احادیث]]، [[کلام اسلامی|علم کلام]]، [[اخلاق]] و [[عرفان|عرفان اسلامی]] در معانی متفاوتی به کار رفته است. تفویض، در کلام اسلامی، در مسئله [[جبر و اختیار]] مطرح شده و مرادف است با اختیار مطلق انسان در افعالش که نظریه یکی از فرقه‌های اسلامی به نام [[معتزله]] بود. این نظریه در مقابل نظریه جبر مطلق انسان بود که [[اشاعره]] به آن باور داشتند.

متکلمان شیعه، براساس احادیث [[امامان شیعه|امامان]]، نه تفویض را قبول دارند و نه جبر را؛ بلکه به چیزی بین این دو اعتقاد دارند که در احادیث شیعه از آن به [[امر بین الامرین|«اَمرٌ بَینَ الْاَمرَین»]] تعبیر شده است. در اخلاق و عرفان اسلامی، تفویض یکی از مراحل سلوک شمرده شده و معنایی شبیه [[توکل]] دارد؛ به معنای واگذاری امور به خداوند و تسلیم در برابر مقدرات او و رضایت به آن‌هاست.

گروهی از آنان می‌گویند ولایت تکوینیِ پیامبر و امامان فراگیر نیست و در موارد استثنایی رخ می‌دهد و همه‌چیز به آنان تفویض نشده است. [[مرتضی مطهری]]، [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]] و [[جعفر سبحانی]] از این دسته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۴ش، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۸-۱۰۰؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۵۱.</ref> [[شیخ صدوق]] و [[شیخ مفید]] تفویض امور مخلوقات به پیامبر و امامان را سخن [[غالیان]] دانسته و رد کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۹۷، ۱۰۰؛ شیخ مفید، سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۳۴.</ref> در مقابل، جمعی همچون [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید محمدحسین حسینی طهرانی|سید محمدحسین حسینی تهرانی]] معتقدند پیامبر و امامان ولایت تکوینی بر همه امور عالم دارند و واسطه فیض خدا در هستی‌اند.<ref>غروی اصفهانی، حاشیة کتاب المکاسب، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۳۷۹؛ حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۵، ۱۴۱۸ق، ص۱۱۴.</ref>