حدیث نقطه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
اختلاف در گوینده این سخن، مرسوم نبودن نقطه‌گذاری قرآن در آن زمان، بدون نقطه بودن مصاحف اولیه قرآن و استعمال نشدن واژه نقطه به معنای مصطلح آن در روایات را شواهدی دانسته‌اند که این حدیث از متون عرفانی وارد منابع روایی شده است. | اختلاف در گوینده این سخن، مرسوم نبودن نقطه‌گذاری قرآن در آن زمان، بدون نقطه بودن مصاحف اولیه قرآن و استعمال نشدن واژه نقطه به معنای مصطلح آن در روایات را شواهدی دانسته‌اند که این حدیث از متون عرفانی وارد منابع روایی شده است. | ||
در تفسیر این روایت سید حیدر آملی بر این باور است که مراد از نقطه زیر باء آن تَعَیّنی است که وجود بدون قید و اسم و رسم را به محدودیت می‌رساند. همانگونه که نقطه به الف که هیچ تعینی ندارد، تعین بائیّه می‌دهد. | در تفسیر این روایت سید حیدر آملی بر این باور است که مراد از نقطه زیر باء آن تَعَیّنی است که وجود بدون قید و اسم و رسم را به محدودیت می‌رساند. همانگونه که نقطه به الف که هیچ تعینی ندارد، تعین بائیّه می‌دهد. [[ملاصدرا]] نقطه تحت باء را مرتبه بسیط وجود می‌داند که سالک در قرب الهی به آن مرتبه احاطه می‌یابد. [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] نیز باء را به معنای ظهور مطلق و نقطه زیر آن را اولین تعین از آن می‌داند که همان ولایت کلیه احمدی علوی است. | ||
در میان صوفیه آثاری در شرح این روایت نوشته شده‌اند که می‌توان به «رسالة نقطة» نوشته [[صائن‌الدین ترکه|صائن‌الدین تُرکه]] و «سر النقطة» نوشته | در میان صوفیه آثاری در شرح این روایت نوشته شده‌اند که می‌توان به «رسالة نقطة» نوشته [[صائن‌الدین ترکه|صائن‌الدین تُرکه]] و «سر النقطة» نوشته ملاصدرا اشاره کرد. | ||
==اهمیت و اعتبار حدیث== | ==اهمیت و اعتبار حدیث== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
[[ملاصدرا]] عارف و فیلسوف قرن یازدهم شیعه نیز معنای نقطه تحت باء را به مرتبه بساطت وجود می‌داند. مشاهده سالک الی الله چنین است که قرآن، بلکه همه کتب آسمانی بلکه همه موجودات در نقطه باء جمع است. این نقطه بسیط است؛ همه اشیا در او است. برای نمونه با حرف «ما» در «ما فی السماوات و الارض» به همه موجودات اشاره می‌کنیم همینطور می‌توانیم بگوییم همه موجودات در نقطه باء جمع است. از نگاه او اگر کسی توانست به دایره ملکوت سبحانی برسد در آن صورت احاطه بر آن مرتبه پیدا کرده و همه هستی را تحت سلطه خود می‌بیند. این معنای سخن حضرت است که من نقطه زیر باء بسم الله هستم.<ref>صدرالدین شیرازی، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ۱۳۶۸ش، ج۷، ص۳۲-۳۴؛ صدرالدین شیرازی، مفاتیح العیب، ۱۳۶۳ش، ص۲۱-۲۴.</ref> | [[ملاصدرا]] عارف و فیلسوف قرن یازدهم شیعه نیز معنای نقطه تحت باء را به مرتبه بساطت وجود می‌داند. مشاهده سالک الی الله چنین است که قرآن، بلکه همه کتب آسمانی بلکه همه موجودات در نقطه باء جمع است. این نقطه بسیط است؛ همه اشیا در او است. برای نمونه با حرف «ما» در «ما فی السماوات و الارض» به همه موجودات اشاره می‌کنیم همینطور می‌توانیم بگوییم همه موجودات در نقطه باء جمع است. از نگاه او اگر کسی توانست به دایره ملکوت سبحانی برسد در آن صورت احاطه بر آن مرتبه پیدا کرده و همه هستی را تحت سلطه خود می‌بیند. این معنای سخن حضرت است که من نقطه زیر باء بسم الله هستم.<ref>صدرالدین شیرازی، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ۱۳۶۸ش، ج۷، ص۳۲-۳۴؛ صدرالدین شیرازی، مفاتیح العیب، ۱۳۶۳ش، ص۲۱-۲۴.</ref> | ||
[[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] نیز باء را به معنای ظهور مطلق می‌داند. از نگاه وی نقطه زیر باء می‌تواند به معنای اولین تعین از این ظهور باشد که مقام ولایت احمدی علوی است. می‌توان مقصود حضرت علی(ع) را چنین دانست که ولایت کلی و [[ولایت|مقام ولایت]] به معنای واقعی اولین تعین از ظهور مطلق است.<ref>خمینی، موسوعة الإمام الخميني، ۱۴۰۰ش، ج۵۰، ص۸۰.</ref> | |||
==تک‌نگاری== | ==تک‌نگاری== | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۷: | ||
* جیلی، عبدالکریم بن ابراهیم، الکهف و الرقیم فی شرح بسم الله الرحمن الرحیم، بیروت، دار و مکتبة الهلال، ۲۰۰۸م. | * جیلی، عبدالکریم بن ابراهیم، الکهف و الرقیم فی شرح بسم الله الرحمن الرحیم، بیروت، دار و مکتبة الهلال، ۲۰۰۸م. | ||
* خرگوشی، عبدالملک بن محمد، تهذیب الاسرار فی اصول التصوف، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۷ق. | * خرگوشی، عبدالملک بن محمد، تهذیب الاسرار فی اصول التصوف، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۷ق. | ||
* خمینی، روح‌الله، موسوعة الإمام الخميني، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۴۰۰ش. | |||
* دانی، عثمان بن سعید، المحکم فی نقط المصاحف، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۹۹۷م. | * دانی، عثمان بن سعید، المحکم فی نقط المصاحف، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۹۹۷م. | ||
* دیمه‌کار گراب، محسن، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1110972/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%A7-%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%A1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%82%D8%AF?q=%D8%A7%D9%86%D8%A7%20%D9%86%D9%82%D8%B7%D8%A9%20%D8%AA%D8%AD%D8%AA%20%D8%A8%D8%A7%D8%A1%20%D8%A8%D8%B3%D9%85%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87&score=25.941294&rownumber=6 «روایت «أنا نقطة تحت الباء» در ترازوی نقد»]، مجله علوم حدیث، شماره ۷۷، پاییز ۱۳۹۴ش. | * دیمه‌کار گراب، محسن، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1110972/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%A7-%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%A1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%82%D8%AF?q=%D8%A7%D9%86%D8%A7%20%D9%86%D9%82%D8%B7%D8%A9%20%D8%AA%D8%AD%D8%AA%20%D8%A8%D8%A7%D8%A1%20%D8%A8%D8%B3%D9%85%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87&score=25.941294&rownumber=6 «روایت «أنا نقطة تحت الباء» در ترازوی نقد»]، مجله علوم حدیث، شماره ۷۷، پاییز ۱۳۹۴ش. | ||