پرش به محتوا

زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۶: خط ۲۶:
تاریخ‌نگاران مواردی را گزارش کرده‌اند که در آن برخی عالمان اهل سنت نیز به زیارت قبور برخی امامان شیعه رفته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌حبان، الثقات، ۱۴۰۲ق، ج۸، ص۴۵۷؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، دار صادر، ج۷، ص۳۸۸.</ref> برای نمونه ابن حِبّان، محدث اهل سنت در قرن سوم و چهارم هجری، گفته است که بارها به زیارت قبر امام رضا(ع) در مشهد می‌رفتم و با توسل به او مشکلاتم برطرف می‌شد.<ref>ابن حبان، الثقات، ۱۴۰۲ق، ج۸، ص۴۵۷.</ref> همچنین ابن حجر عسقلانی نقل کرده که ابوبکر محمد بن خُزَیْمه، فقیه، مفسر و محدث اهل سنت در قرن سوم و چهارم هجری، و ابوعلی ثقفی، از عالمان نیشابور، به همراه دیگرانی از اهل سنت به زیارت قبر امام رضا رفته‌اند.<ref>عسقلانی، تهذیب التهذیب، دار صادر، ج۷، ص۳۸۸.</ref> سَمْعانی، تاریخ‌نگار، محدث و فقیه شافعی قرن ششم هجری، نیز به زیارت قبر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] می‌رفته و به او متوسل می‌شده است.<ref>سمعانی، الانساب، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۴۷۹.</ref> از [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]، از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقهای چهارگانه اهل‌سنت]]، نیز نقل شده که قبر او را «داروی شفابخش» توصیف کرده است.<ref>کعبی، الامام موسی بن الکاظم علیه السلام سیره و تاریخ، ۱۴۳۰ق، ص۲۱۶.</ref>
تاریخ‌نگاران مواردی را گزارش کرده‌اند که در آن برخی عالمان اهل سنت نیز به زیارت قبور برخی امامان شیعه رفته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌حبان، الثقات، ۱۴۰۲ق، ج۸، ص۴۵۷؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، دار صادر، ج۷، ص۳۸۸.</ref> برای نمونه ابن حِبّان، محدث اهل سنت در قرن سوم و چهارم هجری، گفته است که بارها به زیارت قبر امام رضا(ع) در مشهد می‌رفتم و با توسل به او مشکلاتم برطرف می‌شد.<ref>ابن حبان، الثقات، ۱۴۰۲ق، ج۸، ص۴۵۷.</ref> همچنین ابن حجر عسقلانی نقل کرده که ابوبکر محمد بن خُزَیْمه، فقیه، مفسر و محدث اهل سنت در قرن سوم و چهارم هجری، و ابوعلی ثقفی، از عالمان نیشابور، به همراه دیگرانی از اهل سنت به زیارت قبر امام رضا رفته‌اند.<ref>عسقلانی، تهذیب التهذیب، دار صادر، ج۷، ص۳۸۸.</ref> سَمْعانی، تاریخ‌نگار، محدث و فقیه شافعی قرن ششم هجری، نیز به زیارت قبر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] می‌رفته و به او متوسل می‌شده است.<ref>سمعانی، الانساب، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۴۷۹.</ref> از [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]، از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقهای چهارگانه اهل‌سنت]]، نیز نقل شده که قبر او را «داروی شفابخش» توصیف کرده است.<ref>کعبی، الامام موسی بن الکاظم علیه السلام سیره و تاریخ، ۱۴۳۰ق، ص۲۱۶.</ref>
==ادله مشروعیت زیارت==
==ادله مشروعیت زیارت==
عالمان مسلمان برای اثبات مشروعیت زیارت قبور پیامبر(ص) و مؤمنان به ادله زیر استناد کرده‌اند:
در مقابل، اشکالات وهابیان و مخالفان زسارت، عالمان مسملمان برای اثبات مشروعیت زیارت به ادله زیر استناد کرده‌اند:
===استناد به آیه ۸۴ سوره توبه برای مشروعیت زیارت===
===استناد به آیه ۸۴ سوره توبه برای مشروعیت زیارت===
[[آیه ۸۴ سوره توبه]] به ماجرای منع و نهی [[پیامبر(ص)]] از نمازگزاردن بر جنازه منافقان و [[دعا]] کردن برای آنها و ایستادن در کنار قبرهایشان اشاره دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۳۶۰؛ سوره توبه، آیه ۸۴.</ref> بنا به نظر مفسران این نهی از نمازگزاردن بر جنازه منافقان و ایستادن در کنار قبر آنان دلالت می‌کند بر این که ایستادن کنار قبر و دعاخواندن، [[عبادت|عبادتی]] مشروع است وگرنه [[خدا|خداوند]]، تنها از انجام آن در کنار قبر منافقان نهی نمی‌کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۱۰۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۳۶۰.</ref> آلوسی از مفسران اهل سنت نیز در تفسیر «روح المعانی» از این آیه برای اثبات جواز زیارت قبور مؤمنان، استفاده کرده است.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۴۲-۳۴۳.</ref>
[[آیه ۸۴ سوره توبه]] به ماجرای نهی [[پیامبر(ص)]] از نمازگزاردن بر جنازه منافقان و [[دعا]] کردن برای آنها و ایستادن در کنار قبرهایشان اشاره دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۳۶۰؛ سوره توبه، آیه ۸۴.</ref> بنا به نظر مفسران این نهی از نمازگزاردن بر جنازه منافقان و ایستادن در کنار قبر آنان دلالت می‌کند بر این که ایستادن کنار قبر و دعاخواندن، [[عبادت|عبادتی]] مشروع است؛ وگرنه [[خدا|خداوند]]، تنها از انجام آن در کنار قبر منافقان نهی نمی‌کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۱۰۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۳۶۰.</ref> آلوسی از مفسران اهل سنت نیز در تفسیر «روح المعانی» از این آیه برای اثبات جواز زیارت قبور مؤمنان، استفاده کرده است.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۴۲-۳۴۳.</ref>


===سنت پیامبر(ص)===
===سنت پیامبر(ص)===
زیارت قبور از همان صدر اسلام عملی مشروع و رایج بوده است. به‌گزارش ابن‌شَبَّه در کتاب «تاریخ المدینة المنورة»، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] زمانی که از [[فتح مکه]] به سمت [[مدینه]] بازمی‌گشت، به زیارت قبر مادرش [[آمنه بنت وهب|آمنه]] رفت و گفت: «این قبر مادر من است، از خداوند زیارت او را خواسته بودم و او اجازه این کار را به من داد».<ref>ابن‌شبه، تاریخ المدینة المنورة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۲۰.</ref> همچنین نقل شده که وی به زیارت قبور شهدای جنگ احد<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۱۲.</ref> و زیارت قبور مؤمنان به [[قبرستان بقیع]] می‌رفت.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۷۸.</ref> در برخی منابع روایی اهل سنت نیز برای فضیلت زیارت و توصیه به انجام آن، روایاتی از پیامبر(ص) نقل شده است. برای نمونه روایتی از وی نقل شده است که «مَنْ زَارَ قَبْرِي وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِی؛ هر کس قبر مرا زیارت کند، شفاعتم در قیامت نصیب او می‌شود».<ref>برای نمونه نگاه کنید به دار قطنی، سنن الدار قطنی، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۳۴.</ref> تقی‌الدین سُبْکی در کتاب شفاء السقام طریق‌های مختلفی که این حدیث نقل شده را بیان کرده<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۶۵-۷۰.</ref> و معتقد است که از نظر دلالت واضح و روشن و از جهت سند نیز معتبر است.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۷۷-۸۰.</ref> روایات دیگری نیز در باب فضیلت و آثار زیارت قبر پیامبر(ص) و سایر مؤمنان در منابع معتبر حدیثی اهل سنت نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به دارقطنی، سنن الدارقطنی، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۳۳؛ بیهقی، السسن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۰۳؛ تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۱۸۳.</ref>
زیارت قبور از همان صدر اسلام عملی مشروع و رایج بوده است. به‌گزارش ابن‌شَبَّه در کتاب «تاریخ المدینة المنورة»، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] زمانی که از [[فتح مکه]] به سمت [[مدینه]] بازمی‌گشت، به زیارت قبر مادرش [[آمنه بنت وهب|آمنه]] رفت و گفت: «این قبر مادر من است. از خداوند زیارت او را خواسته بودم و او اجازه این کار را به من داد.».<ref>ابن‌شبه، تاریخ المدینة المنورة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۲۰.</ref> همچنین نقل شده که وی به زیارت قبور شهدای جنگ احد<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۱۲.</ref> و زیارت قبور مؤمنان به [[قبرستان بقیع]] می‌رفت.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۷۸.</ref> در برخی منابع روایی اهل سنت نیز برای فضیلت زیارت و توصیه به انجام آن، روایاتی از پیامبر(ص) نقل شده است. برای نمونه روایتی از وی نقل شده است که «مَنْ زَارَ قَبْرِي وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِی؛ هرکس قبر مرا زیارت کند، شفاعتم در قیامت نصیب او می‌شود».<ref>برای نمونه نگاه کنید به دار قطنی، سنن الدار قطنی، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۳۴.</ref>


===روایات و سیره امامان معصوم(ع)===
===روایات و سیره امامان معصوم(ع)===
خط ۳۹: خط ۳۹:


===عمل صحابه و تابعین و اجماع عالمان===
===عمل صحابه و تابعین و اجماع عالمان===
سبکی در کتاب شفاء السقام، به چندین روایت از منابع مختلف روایی اهل سنت<ref>برای نمونه نگاه کنید به مالک بن انس، الموطأ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۶۶؛ صنعانی، مصنف، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۵۷۰-۵۷۶.</ref> استناد کرده است که برپایه این روایات برخی از صحابه و تابعین به زیارت قبر پیامبر(ص) و مؤمنان می‌رفتند و به اهل قبور سلام می‌فرستادند.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۱۶۶-۱۶۸.</ref> مشروعیت زیارت قبر پیامبر(ص) همچنین مورد اجماع عالمان مسلمان است.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۱۸۴.</ref> قاضی عیاض (درگذشت: ۵۴۴ق)، عالم و فقیه مالکی، در کتابی با عنوان «الشفاء بتعریف حقوق المصطفی»، فوایدی برای زیارت قبور مؤمنان ذکر کرده و گفته است زیارت قبر پیامبر(ص) یکی از فضایل و سنتی از سنت‌های اسلامی است که همه مسلمانان بر مشروعیت آن اجماع کرده‌اند.<ref>عیاض، الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۹۴.</ref>
سبکی در کتاب شفاء السقام، به چندین روایت از منابع مختلف روایی اهل سنت<ref>برای نمونه نگاه کنید به مالک بن انس، الموطأ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۶۶؛ صنعانی، مصنف، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۵۷۰-۵۷۶.</ref> استناد کرده است که برپایه این روایات برخی از [[صحابه]] و [[تابعین]] به زیارت قبر پیامبر(ص) و مؤمنان می‌رفتند و به اهل قبور سلام می‌فرستادند.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۱۶۶-۱۶۸.</ref>
===سیره مسلمانان در رفتن به زیارت قبور===
سیره مسلمانان از همان زمان پیامبر(ص) بر این بود که به زیارت قبور مؤمنان می‌رفتند و برای آنان دعا می‌کردند.<ref>زارعی سبزواری، زیارت در نگاه شریعت، نشر مشعر، ص۲۱.</ref> ابوبکر کاشانی در کتاب بدائع الصنائع با استناد به این حدیث از پیامبر(ص)، «نَهَيْتُكُمْ عَنْ زِيَارَةِ الْقُبورِ فَزُوروهَا؛ پیش از این شما را از زیارت قبور نهی کرده بودم، اما حالا زیارت کنید.»<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۶۷۲.</ref> گفته است پس از آن که پیامبر(ص) به زیارت قبور اذن داد، مسلمانان آن را مشروع دانسته و از همان زمان تا به امروز به آن اهتمام داشته‌اند.<ref>کاشانی، بدائع الصنائع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۲۰.</ref>
 
==دیدگاه ابن‌تیمیه و وهابیون==
==دیدگاه ابن‌تیمیه و وهابیون==
زیارت از نظر ابن‌تیمیه به دو قسم است: یک قسم آن سلام فرستادن و دعا برای صاحبان قبور، یعنی همان کسانی است که مردم به زیارت‌ قبرشان می‌روند و این زیارت شرعی است و قسم دیگر طلب حاجت از آنان و باور به این عقیده است که واسطه قرار دادن آنان و خداوند را به آنان قسم‌دادن برای طلب حاجت، عملی مشروع است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱؛ ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۳۸ و ۴۴۴.</ref> او این نوع زیارت را [[بدعت]] و [[شرک]] دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱؛ ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۳۸ و ۴۴۴.</ref> ابن‌تیمیه همچنین سفر کسانی را که به قصد زیارت مشاهد و اماکن زیارتی به آنجا سفر می‌کنند و همچنین سفر حاجیانی که به قصد زیارت قبر پیامبر(ص) سفر می‌کنند را سفر معصیت دانسته و بر این نظر است که نماز این افراد باید کامل خوانده شود.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۱.</ref> او معتقد است سفر برای زیارت قبور انبیاء و بندگان صالح خداوند به واسطه [[نذر]] واجب نمی‌گردد.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۴۸.</ref> ابن‌تیمیه همچنین با استناد به [[حدیث شد رحال]] گفته است اگر کسی برای خدا و به هدف عبادت او به مسجدی غیر از مساجد سه‌گانه [[مسجدالنبی]]، [[مسجدالاقصی|مسجد الاقصی]] و [[مسجد الحرام]] سفر کند، گنهکار است و به خدا شرک ورزیده است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰.</ref> او روایاتی که در کتب روایی معتبر نزد اهل سنت، درباره مشروعیت و فضیلت قبر پیامبر(ص) نقل شده را ضعیف و جعلی دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۱.</ref> ابن‌تیمیه در جایی دیگر (در کتابی با عنوان الإخنائیة) گفته است زیارتی که پیامبر(ص) آن را تشریع کرد، چیزی از جنس نمازگذاردن بر جنازه میت مسلمان است.<ref>ابن‌تیمیه، الإخنائیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref>  او کسانی که به زیارت قبور انبیاء الهی و بندگان صالح می‌روند تا آنان را بخوانند و از آنان طلب حاجت کنند را مشرک خوانده است.<ref>ابن‌تیمیه، الإخنائیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref>
زیارت از نظر ابن‌تیمیه به دو قسم است: یک قسم آن سلام فرستادن و دعا برای صاحبان قبور، یعنی همان کسانی است که مردم به زیارت‌ قبرشان می‌روند و این زیارت شرعی است و قسم دیگر طلب حاجت از آنان و باور به این عقیده است که واسطه قرار دادن آنان و خداوند را به آنان قسم‌دادن برای طلب حاجت، عملی مشروع است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱؛ ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۳۸ و ۴۴۴.</ref> او این نوع زیارت را [[بدعت]] و [[شرک]] دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱؛ ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۳۸ و ۴۴۴.</ref> ابن‌تیمیه همچنین سفر کسانی را که به قصد زیارت مشاهد و اماکن زیارتی به آنجا سفر می‌کنند و همچنین سفر حاجیانی که به قصد زیارت قبر پیامبر(ص) سفر می‌کنند را سفر معصیت دانسته و بر این نظر است که نماز این افراد باید کامل خوانده شود.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۱.</ref> او معتقد است سفر برای زیارت قبور انبیاء و بندگان صالح خداوند به واسطه [[نذر]] واجب نمی‌گردد.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۴۸.</ref> ابن‌تیمیه همچنین با استناد به [[حدیث شد رحال]] گفته است اگر کسی برای خدا و به هدف عبادت او به مسجدی غیر از مساجد سه‌گانه [[مسجدالنبی]]، [[مسجدالاقصی|مسجد الاقصی]] و [[مسجد الحرام]] سفر کند، گنهکار است و به خدا شرک ورزیده است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰.</ref> او روایاتی که در کتب روایی معتبر نزد اهل سنت، درباره مشروعیت و فضیلت قبر پیامبر(ص) نقل شده را ضعیف و جعلی دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۱.</ref> ابن‌تیمیه در جایی دیگر (در کتابی با عنوان الإخنائیة) گفته است زیارتی که پیامبر(ص) آن را تشریع کرد، چیزی از جنس نمازگذاردن بر جنازه میت مسلمان است.<ref>ابن‌تیمیه، الإخنائیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref>  او کسانی که به زیارت قبور انبیاء الهی و بندگان صالح می‌روند تا آنان را بخوانند و از آنان طلب حاجت کنند را مشرک خوانده است.<ref>ابن‌تیمیه، الإخنائیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref>
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۵۲

ویرایش