زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

زیارت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۳۹

۷٬۲۹۳ بایت حذف‌شده ، ۲۸ مه

←‏جایگاه زیارت در فرهنگ اسلامی

دیداریویکی‌متن

P.motahari

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۳٬۳۵۲

ویرایش

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 زیارت اصطلاحی دینی، به معنای حاضرشدن کنار قبور اموات و به‌ویژه قبور پیامبران، امامان و امامزادگان با مناسکی مخصوص و همچنین قبور مؤمنان و انسان‌های صالح است.<ref>کیانی فرید، «زیارت»، ص۸۴۷.</ref> به‌گفته جعفر سبحانی، زیارت قبر پیامبر(ص)، اهل‌بیت او و قبور مؤمنان از اصول فرهنگ اسلامی است.<ref>سبحانی، منشور عقاید امامیه، ۱۳۷۶ش، ص۲۵۴.</ref>
-ابن‌ضیاء مکی (متوفای: ۸۵۴ق)، در کتاب «تاریخ المکة المشرفة و المسجد الحرام»، نقل کرده است که وقتی حاجیان اعمال حج را تمام می‌کردند به قصد زیارت قبر پیامبر(ص) که از بافضیلت‌ترین مستحبات است، می‌رفتند.<ref>مکی، تاریخ المکة المشرفة و المسجد الحرام، ۱۴۲۴ق، ص۳۳۴.</ref> شوکانی نیز در کتاب «نیل الاوطار» گفته است دأب و روش مسلمانانی که به سفر حج می‌رفتند بر این بوده است که وقتی به مدینه می‌رسیدند به زیارت قبر پیامبر(ص) می‌شتافتند و آن را از برترین اعمال می‌شماردند.<ref>شوکانی، نیل الاوطار، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۱۱۰.</ref> شمس‌الدین ذهبی (درگذشت: ۷۴۸ق)، تاریخ‌نگار و محدث شافعی، نیز زیارت قبر پیامبر(ص) و سفر کردن برای زیارت قبور انبیاء و اولیای الهی را از بالاترین چیزهایی دانسته است که موجب تقرب انسان به خدا می‌شود.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۴۸۴.</ref> عبدالرحمن جزیری، فقیه مصری و مؤلف کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعة»، با توجه به احادیث فراوانی، زیارت قبر پیامبر(ص) را از برترین اعمال صالح دانسته است.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۹۴۶.</ref> ملاعلی القاری (درگذشت: ۱۰۱۴ق)، فقیه و محدث حنفی، نقل کرده است که برخی حتی تا این حد پیش رفته‌اند که زیارت قبر پیامبر(ص) به قصد تقرب را به مثابه ضروری دین قلمداد کرده و انکار آن را محکوم به کفر دانسته‌اند.<ref>القاری، شرح الشفاء، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۲.</ref>
+عالمان اهل‌سنت همچون ابن‌ضیای مکی (متوفای: ۸۵۴ق)، شوکانی شمس‌الدین ذهبی (درگذشت: ۷۴۸ق)، عبدالرحمن جزیرینیز زیارت قبر پیامبر(ص) را دارای فضیلت بسیار می‌دانسته<ref>مکی، تاریخ المکة المشرفة و المسجد الحرام، ۱۴۲۴ق، ص۳۳۴؛ شوکانی، نیل الاوطار، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۱۱۰؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۴۸۴؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۹۴۶.</ref> و گزارش کرده‌اند وقتی حاجیان اعمال حج را تمام می‌کردند، به زیارت قبر پیامبر(ص) می‌رفتند.<ref>مکی، تاریخ المکة المشرفة و المسجد الحرام، ۱۴۲۴ق، ص۳۳۴؛ شوکانی، نیل الاوطار، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۱۱۰.</ref>
-عالمان مسلمان با نظر به منابع روایی، آثار و فوایدی برای زیارت قبور، به‌ویژه قبور پیامبران، اولیای الهی و مؤمنان ذکر کرده‌اند که برخی از آن‌ها عبارتند از: یاد مرگ و آخرت،<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۶۷۱؛ الدارقطنی، سنن الدارقطنی، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۶۷.</ref> تقرب به خداوند،<ref>سید بن طاووس، فرحة الغری، ۱۴۱۹ق، ص۱۰۴-۱۰۵؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۰، ص۱۲۰-۱۲۱.</ref> آمرزیده شدن گناهان،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۸۵؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۱۴، ص۴۱۰.</ref> شفاعت در روز قیامت،<ref>الدارقنطی، سنن الدارقطنی، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۳۴.</ref> استجابت دعا<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۱۴، ص۴۲۳.</ref> و رقت و نرمی قلب‌ها.<ref>متقی هندی، کنز الاعمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۵، ص۶۴۶.</ref>
-===مخالفت ابن‌تیمیه و وهابیون با زیارت قبور===
-به نقل از محمد عبدالحی لکنوی (درگذشت: ۱۳۰۴ق)، فقیه و محدث حنفی اهل هند، در کتابش با عنوان «ابراز الغی الواقع فی شفاء العی»، هیچ‌یک از فقیهان چهارگانه اهل سنت و عالمان مسلمان، غیر از [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]]، به حرمت و عدم مشروعیت زیارت قبور مؤمنان؛ به‌ویژه قبر پیامبر(ص) و بار سفر بستن (شدُّ الرحال) برای انجام آن، قائل نشده‌اند، بلکه همه آنان اتفاق نظر دارند که زیارت قبر پیامبر(ص) از برترین عبادات و رفیع‌ترین طاعات است؛ به‌گونه‌ای که در استحباب یا واجب بودن این عمل اختلاف نظر پیدا کرده‌اند، بسیاری از این عالمان گفته‌اند زیارت قبر پیامبر(ص) [[مستحب]] و برخی از مالکیه و ظاهریه گفته‌اند [[واجب]] و بیشتر عالمان حنفی گفته‌اند که نزدیک به واجب است.<ref>لکنوی، ابراز الغی الواقع فی شفاء العی،  انتشارات چشمه فیض، ص۳۷.</ref> لکنوی بر این باور است که ابن‌تیمیه نخستین کسی بود که به مخالفت با این اجماع پرداخت و در مشروعیت زیارت قبور تشکیک کرد.<ref>لکنوی، ابراز الغی الواقع فی شفاء العی،  انتشارات چشمه فیض، ص۳۷.</ref> محمدزاهد کوثری نیز گفته است اتفاق عملی امت بر مشروعیت زیارت قبر پیامبر(ص) بود تا این که ابن‌تیمیه انکار آن را بدعت گذاشت.<ref>کوثری، محق التقول فی مسألة التوسل، المکتبة الازهریة للتراث، ص۲۲.</ref>
-دیدگاه ابن‌تیمیه درباره عدم مشروعیت زیارت، مورد مخالفت عالمان مسلمان قرار گرفت و در مخالفت با دیدگاه وی آثاری نیز تألیف گردید.<ref>برای نمونه نگاه کنید به تق‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۵۹-۶۰.</ref> برای نمونه تقی‌الدین سُبکی (درگذشت: ۷۵۶ق)، عالم شافی اهل مصر، کتابی تألیف نمود و در آن با استناد به روایات نقل‌شده از منابع معتبر حدیثی نزد اهل سنت، سیره گذشتگان و اجماع عالمان، به نقد دیدگاه ابن‌تیمیه و اثبات مشروعیت زیارت؛ به‌ویژه زیارت قبر پیامبر(ص) پرداخت.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۵۹.</ref> او کتابش را با عنوان [[شفاء السقام فی زیارة خیر الانام (کتاب)|شِفاءُ السَّقام فی زیارَةِ خَیرِ الأنام]] (شفای بیماری‌ها در زیارت بهترین انسان‌ها)، نام نهاد.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۵۹.</ref> سُبکی در مقدمه کتابش، هدف اصلی از تألیف این کتاب را ردّ دیدگاه کسانی همچون ابن‌تیمیه معرفی کرده است که روایات درباره مشروعیت زیارت و توصیه عمل به آن را جعلی و سفر برای زیارت را بدعت دانسته‌اند.<ref>تقی‌الدین سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۶۰.</ref>
-چند قرن پس از ابن‌تیمیه، یعنی در قرن دوازدهم، مخالفت با مشروعیت زیارت از سوی وهابیون دوباره مطرح شد و آنان تا به امروز (قرن پانزدهم هجری) نیز این عمل را حرام پنداشته و مسلمانان را از انجام آن باز می‌دارند.<ref>رضوانی، سلسله مباحث وهابیت‌شناسی (زیارت پیامبر و اولیاء)، نشر مشعر، ص۸.</ref> سخن گفتن از مشروعیت زیارت در شریعت اسلام از مسائلی است که بار دیگر مورد بحث عالمان مسلمان واقع شد و عالمان شیعه و اهل سنت به دفاع از مشروعیت و جواز آن، آثاری نگاشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طاهری خرم‌آبادی، توحید و زیارت، ۱۳۸۵ش، ص۱۲؛ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۴، ص۱۳۶.</ref>
 ==جایگاه ویژه زیارت نزد شیعیان==