توسل: تفاوت میان نسخه‌ها

عمده دلیلی که عالمان سلفی و وهابیون به آن استناد کرده‌اند این است که گزارشی از عمل به این قبیل توسل‌ها در میان [[صحابه|صحابه پیامبر]] وجود ندارد. دیدگاه سلفیه و وهابیان درباره توسل از سوی عالمان شیعه و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقد شده است. آنان به برخی نقل‌ها و گزارش‌های تاریخی استناد کرده‌اند که برپایه آن‌ها [[صحابه|صحابه پیامبر]] به این نوع توسل‌ها عمل می‌کرده‌اند.

===اتفاق‌نظر مسلمانان در مشروعیت اصل توسل===

توسل از باورهای مشترک مسلمانان است.<ref>سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۲۹۳.</ref> [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] مشروعیت اصل آن را مورد اتفاق همه مسلمانان دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل والوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۶.</ref> تقی‌الدین سُبکی (درگذشت: ۷۵۶ق)، عالم شافی‌مذهب اهل مصر، در کتاب [[شفاء السقام فی زیارة خیر الانام (کتاب)|شِفاء السَّقام]]، مجادله و نزاع درباره آن را مجادله در ضروریات دانسته است.<ref>سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۳۱۸.</ref> [[جعفر سبحانی]] متکلم شیعه نیز اصل توسل به اسباب در حیات بشری را [[فطرت|فطری]] دانسته است.<ref>سبحانی، التوسل مفهومه وأقسامه وحکمه فی الشریعة الإسلامیة الغرّاء، ۱۳۷۴ش، ص۱۸.</ref>  

البته مواردی از توسل در میان اهل‌سنت نیز گزارش شده است. برای نمونه سَمْعانی، تاریخ‌نگار، محدث و فقیه شافعی‌مذهب قرن ششم هجری، به زیارت قبر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] می‌رفته و به او متوسل می‌شده‌ است.<ref>سمعانی، الانساب، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۴۷۹.</ref> ابوعلی خَلّال، از دیگر عالمان اهل‌‌سنت در قرن سوم هجری، گفته است هرگاه برایم مشکلی پیش می‌آمد به زیارت قبر موسی بن جعفر می‌رفتم و به او متوسل می‌شدم و مشکلم برطرف می‌شد.<ref>بغدادی، تاریخ بغداد، |۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> از [[محمد بن ادریس شافعی|محمد بن اِدریس شافعی]]، از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقهای چهارگانه اهل‌سنت]]، نیز نقل شده که قبر موسی بن جعفر را «داروی شفابخش» توصیف کرده است.<ref>کعبی، الامام موسی بن الکاظم علیه السلام سیره و تاریخ، ۱۴۳۰ق، ص۲۱۶.</ref>

برای مشروعیت و جواز شرعی توسل به ادله زیر استناد کرده‌اند:

*'''قرآن:''' خدا در [[آیه وسیله]] به مؤمنان دستور داده است که برای تقرب به خداوند وسیله‌ای بجویند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۳۲۸؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۴۹.</ref> همچنین در [[آیه ۶۴ سوره نساء]] به گنهکاران توصیه شده که نزد پیامبر(ص) بروند و از او درخواست کنند که درباره آن‌ها از خداوند [[استغفار|طلب مغفرت]] کند.<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۹۰ش، ج۷، ص۴۱۲؛ سوره نساء، آیه ۶۴.</ref> از دیگر آیاتی که بر مشروعیت توسل دلالت می‌کند، [[آیه ۹۷ سوره یوسف]] است<ref>مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۴۲۵ق، ص۲۰۱.</ref> که براساس آن فرزندان [[یعقوب (پیامبر)|حضرت یعقوب]] از پدرشان درخواست کردند که برای آن‌ها [[استغفار|طلب مغفرت]] کند.<ref>سوره یوسف، آیه ۹۷.</ref>