پرش به محتوا

حلال‌زادگی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
حلال‌زاده کسی است که از طریق [[ازدواج|ازدواج شرعی]] متولد شده است و [[ولد الزنا|زنازاده]] نباشد.<ref>بحرانی، الأنوار اللوامع في شرح مفاتيح الشرائع، مجمع البحوث العلمیة، ج‌۱۴، ص۱۱‌.</ref> طبق آموزه‌های فقه شیعه افراد زیر نیز حلال‌زاده شمرده می‌شوند:
حلال‌زاده کسی است که از طریق [[ازدواج|ازدواج شرعی]] متولد شده است و [[ولد الزنا|زنازاده]] نباشد.<ref>بحرانی، الأنوار اللوامع، مجمع البحوث العلمیة، ج‌۱۴، ص۱۱‌.</ref> طبق آموزه‌های فقه شیعه افراد زیر نیز حلال‌زاده شمرده می‌شوند:


*فردی که از طریق [[وطی به شبهه]] به دنیا آمده باشد به شرط اینکه شبهه از دو طرف (پدر و مادر) باشد.<ref>بحرانی، الأنوار اللوامع في شرح مفاتيح الشرائع، مجمع البحوث العلمیة، ج‌۱۴، ص۱۱‌؛ نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۴.</ref> اگر یکی از زن و مرد موضوع برایش مشتبه نبود و عمداً مرتکب این عمل شد، فرزند نسبت به وی [[ولد الزنا]] شمرده می‌شود.<ref>بحرانی، الأنوار اللوامع في شرح مفاتيح الشرائع، مجمع البحوث العلمیة، ج‌۱۴، ص۱۱‌؛ طاهری، حقوق مدنی، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۳۵۰.</ref>
*فردی که از طریق [[وطی به شبهه]] به دنیا آمده باشد به شرط اینکه شبهه از دو طرف (پدر و مادر) باشد.<ref>بحرانی، الأنوار اللوامع، مجمع البحوث العلمیة، ج‌۱۴، ص۱۱‌؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۴.</ref> اگر یکی از زن و مرد موضوع برایش مشتبه نبود و عمداً مرتکب این عمل شد، فرزند نسبت به وی [[ولد الزنا]] شمرده می‌شود.<ref>بحرانی، الأنوار اللوامع، مجمع البحوث العلمیة، ج‌۱۴، ص۱۱‌؛ طاهری، حقوق مدنی، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۳۵۰.</ref>
*فردی که انعقاد نطفه‌اش در زمانی باشد که [[آمیزش|آمیزش زن و شوهر]] در آن زمان حرام باشد.<ref>جمعى از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ۱۴۲۶ق، ج‌۳، ص۳۶۷‌.
*فردی که انعقاد نطفه‌اش در زمانی باشد که [[آمیزش|آمیزش زن و شوهر]] در آن زمان حرام باشد.<ref>جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج‌۳، ص۳۶۷‌.
</ref> مانند آمیزش در حالتی که زن [[حیض]] است یا در هنگام روزه واجب معین و یا در حال [[احرام]].<ref>نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۴۱، ص۴۱۱‌.
</ref> مانند آمیزش در حالتی که زن [[حیض]] است یا در هنگام روزه واجب معین و یا در حال [[احرام]].<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۴۱، ص۴۱۱‌.
</ref>
</ref>
*فرزندی که طبق ازدواج مرسوم اقوام دیگر حتی [[شرک|مشرکان]] به دنیا آمده باشد.<ref>پورمحمدی، «قاعده لکل قوم نکاح»، ص۲۷۸.</ref> به عنوان نمونه [[مجتهد|فقیهان شیعه]] فرزند حاصل از [[ازدواج با محارم|نکاح با محارم]] طبق فرهنگ [[مجوس|مجوسیان]] را حلال‌زاده می‌دانند.<ref>شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۳ق، ص۴۴؛ بروجردی، جامع الاحادیث الشیعه، ۱۳۸۶ش، ج۲۶، ص۳۸۰؛ عاملی، وسائل، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۱۹۹.</ref> برخی محققان مستند فقیهان را روایاتی دانسته‌اند که رسم ازدواج سایر فرق حتی مشرکان را به رسمیت شناخته است.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۸۷؛ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۲۰۰؛ پورمحمدی، «قاعده لکل قوم نکاح»، ص۲۷۸.</ref> و برخی دیگر با ضمیمه کردن [[قاعده جب|قاعده جَب]] حکم می‌کنند گرچه ازدواج فرد مجوسی با مادرش در شریعت اسلام حرام است اما بعد از مسلمان شدن اعمال سابق نادیده گرفته می‌شود.<ref>شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۳ق، ص۴۴؛ مباني الفقه الفعال في القواعد الفقهية الأساسية، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۳۰۲.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]] با استناد به [[سیره عقلاء|سیره عقلا]] این فرزند را حلال‌زاده می‌داند.<ref>مکارم شیرازی، انوار الفقاهه (کتاب حدود و تعزیرات)، ۱۴۱۸ق، ص۴۸.</ref> براساس [[حدیث|روایات]] در هر قومی رسم ازدواجی میان مردم وجود دارد که آن را متفاوت از زنا می‌دانند.<ref>عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۲۰۰.</ref>
*فرزندی که طبق ازدواج مرسوم اقوام دیگر حتی [[شرک|مشرکان]] به دنیا آمده باشد.<ref>پورمحمدی، «قاعده لکل قوم نکاح»، ص۲۷۸.</ref> به عنوان نمونه [[مجتهد|فقیهان شیعه]] فرزند حاصل از [[ازدواج با محارم|نکاح با محارم]] طبق فرهنگ [[مجوس|مجوسیان]] را حلال‌زاده می‌دانند.<ref>شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۳ق، ص۴۴؛ بروجردی، جامع الاحادیث الشیعه، ۱۳۸۶ش، ج۲۶، ص۳۸۰؛ عاملی، وسائل، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۱۹۹.</ref> برخی محققان مستند فقیهان را روایاتی دانسته‌اند که رسم ازدواج سایر فرق حتی مشرکان را به رسمیت شناخته است.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۸۷؛ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۲۰۰؛ پورمحمدی، «قاعده لکل قوم نکاح»، ص۲۷۸.</ref> و برخی دیگر با ضمیمه کردن [[قاعده جب|قاعده جَب]] حکم می‌کنند گرچه ازدواج فرد مجوسی با مادرش در شریعت اسلام حرام است اما بعد از مسلمان شدن اعمال سابق نادیده گرفته می‌شود.<ref>شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۳ق، ص۴۴؛ مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الأساسیة، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۳۰۲.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]] با استناد به [[سیره عقلاء|سیره عقلا]] این فرزند را حلال‌زاده می‌داند.<ref>مکارم شیرازی، انوار الفقاهه (کتاب حدود و تعزیرات)، ۱۴۱۸ق، ص۴۸.</ref> براساس [[حدیث|روایات]] در هر قومی رسم ازدواجی میان مردم وجود دارد که آن را متفاوت از زنا می‌دانند.<ref>عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۲۰۰.</ref>
*کسی که حلال‌زادگی‌اش مشکوک است؛ ولی پدر و مادر مشخصی دارد؛ همچنین کسی که پدر و مادر مشخصی نداشته باشد مانند کودکی که پیدا شده را بیشتر [[مجتهد|فقیهان]] حلال‌زاده دانسته‌اند؛ هرچند برخی اشکالاتی به آن وارد کرده‌اند.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۶۷.</ref>
*کسی که حلال‌زادگی‌اش مشکوک است؛ ولی پدر و مادر مشخصی دارد؛ همچنین کسی که پدر و مادر مشخصی نداشته باشد مانند کودکی که پیدا شده را بیشتر [[مجتهد|فقیهان]] حلال‌زاده دانسته‌اند؛ هرچند برخی اشکالاتی به آن وارد کرده‌اند.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۶۷.</ref>
از حلال‌زادگی با عنوان «طَهارت مَوْلِد»<ref>برای نمونه نگاه کنید به: محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۸۷ و ۱۱۴، ج۴،‌ ص۵۹ و۱۲۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۱، ص۱۱۷و۱۱۸؛ عاملی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة‌، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۳.</ref> در ابواب مختلف فقهی مانند اجتهاد و تقلید، [[نماز جماعت]]، نکاح، [[قضاوت]] و [[بینه شرعی|‌شهادت]] سخن گفته شده است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۶۶.</ref>
از حلال‌زادگی با عنوان «طَهارت مَوْلِد»<ref>برای نمونه نگاه کنید به: محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۸۷ و ۱۱۴، ج۴،‌ ص۵۹ و۱۲۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۱، ص۱۱۷و۱۱۸؛ عاملی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة‌، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۳.</ref> در ابواب مختلف فقهی مانند اجتهاد و تقلید، [[نماز جماعت]]، نکاح، [[قضاوت]] و [[بینه شرعی|‌شهادت]] سخن گفته شده است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۶۶.</ref>


===اهمیت حلال‌زادگی===
===اهمیت حلال‌زادگی===
اهمیت حلال‌زادگی در تشیع به جهت امتیازاتی نظیر برخورداری از [[ارث]]<ref>فقه الصادق عليه السلام، ۱۴۱۲ق، ج‌۲۴، ص۴۷۰‌؛ نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۳۹، ص۲۷۴‌.</ref> و امکان تصدی مناصبی چون [[قضاوت]]<ref>نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۴۰، ص۱۲‌؛ روحانی، فقه الصادق عليه السلام، ۱۴۱۲ق، ج‌۲۵، ص۲۱‌.</ref> و [[امام جماعت|امام جماعت شدن]]<ref>نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۱۳، ص۳۲۴‌؛ روحانی، فقه الصادق عليه السلام، ۱۴۱۲ق، ج‌۶، ص۲۸۷‌.</ref> است که برای مسلمان حلال‌زاده برشمرده شده است و فرد زنازاده از آن بی‌بهره است.<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۴ و ج۴۰، ص۱۲-۱۳؛ یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۹۷؛ شکریان امیری، «شرطیت حلال زادگی یا زنازاده نبودن در شهادت و قضاوت»، ص۱۲۰.</ref> برخی پژوهشگران سبب این محرومیت را موارد زیر می‌دانند:
اهمیت حلال‌زادگی در تشیع به جهت امتیازاتی نظیر برخورداری از [[ارث]]<ref>فقه الصادق علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج‌۲۴، ص۴۷۰‌؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۳۹، ص۲۷۴‌.</ref> و امکان تصدی مناصبی چون [[قضاوت]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۴۰، ص۱۲‌؛ روحانی، فقه الصادق علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج‌۲۵، ص۲۱‌.</ref> و [[امام جماعت|امام جماعت شدن]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج‌۱۳، ص۳۲۴‌؛ روحانی، فقه الصادق علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج‌۶، ص۲۸۷‌.</ref> است که برای مسلمان حلال‌زاده برشمرده شده است و فرد زنازاده از آن بی‌بهره است.<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۴ و ج۴۰، ص۱۲-۱۳؛ یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۹۷؛ شکریان امیری، «شرطیت حلال زادگی یا زنازاده نبودن در شهادت و قضاوت»، ص۱۲۰.</ref> برخی پژوهشگران سبب این محرومیت را موارد زیر می‌دانند:


*انتقال برخی صفات رذیله از طریق وراثت به افرادی که حلال‌زاده نیستند. اینان معتقدند همانطور که ویژگی‌های ظاهری افراد از طریق ژِن انتقال می‌یابد ویژگی‌های باطنی نیز منتقل می‌شود و در فرزندان نامشروع غالبا زمینه ارتکاب جرم بیشتر است.<ref>بصیری، گوهری، «نقش وراثت در سرنوشت انسان از منظر قرآن و حدیث»، ص۱۲۱.</ref>
*انتقال برخی صفات رذیله از طریق وراثت به افرادی که حلال‌زاده نیستند. اینان معتقدند همانطور که ویژگی‌های ظاهری افراد از طریق ژِن انتقال می‌یابد ویژگی‌های باطنی نیز منتقل می‌شود و در فرزندان نامشروع غالبا زمینه ارتکاب جرم بیشتر است.<ref>بصیری، گوهری، «نقش وراثت در سرنوشت انسان از منظر قرآن و حدیث»، ص۱۲۱.</ref>
*نداشتن مقبولیت اجتماعی<ref>کیخا، فتوحی، «تحلیل و بررسی ارزش اثباتی شهادت ولد الزنا در مذاهب اسلامی»، ص۲۳۹.</ref>
*نداشتن مقبولیت اجتماعی<ref>کیخا، فتوحی، «تحلیل و بررسی ارزش اثباتی شهادت ولد الزنا در مذاهب اسلامی»، ص۲۳۹.</ref>
*[[کفر|کافر بودن]] کسی که حلال‌زاده نیست.<ref>حلی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۲.</ref>
*[[کفر|کافر بودن]] کسی که حلال‌زاده نیست.<ref>حلی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۲.</ref>
*نجابت نداشتن؛ به گفته [[سید مرتضی]]، خداوند می‌داند که فرد متولد از زنا خیر و صلح را اختیار نمی‌کند فلذا از تصدی اموری چون [[بینه شرعی|شهادت در دادگاه]] محروم است.<ref>سید مرتضی، الانتصار في انفرادات الإمامية، ۱۴۱۵ق، ص۵۰۲‌.</ref>
*نجابت نداشتن؛ به گفته [[سید مرتضی]]، خداوند می‌داند که فرد متولد از زنا خیر و صلح را اختیار نمی‌کند فلذا از تصدی اموری چون [[بینه شرعی|شهادت در دادگاه]] محروم است.<ref>سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۵۰۲‌.</ref>


==حلال‌زادگی؛ شرط برخی مناصب==
==حلال‌زادگی؛ شرط برخی مناصب==
خط ۴۸: خط ۴۸:
* ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
* ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
* ابن‌جزری، شمس‌الدین محمد، اسنی المطالب فی مناقب الامام علی بن ابی‌طالب، اصفهان، مکتبة الامام امیرالمؤمنین(ع) العامة، بی‌تا.
* ابن‌جزری، شمس‌الدین محمد، اسنی المطالب فی مناقب الامام علی بن ابی‌طالب، اصفهان، مکتبة الامام امیرالمؤمنین(ع) العامة، بی‌تا.
* ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة العمروی، بیروت،دار الفکر، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة العمروی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* ابن‌مردویه اصفهانی، ابوبکر احمد بن موسی، مناقب علی بن ابی‌طالب، قم،‌دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق.
* ابن‌مردویه اصفهانی، ابوبکر احمد بن موسی، مناقب علی بن ابی‌طالب، قم،‌ دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق.
* بحرانی، حسین بن محمد، الأنوار اللوامع في شرح مفاتيح الشرائع، قم، مجمع البحوث العلمیة، چاپ اول.
* بحرانی، حسین بن محمد، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، قم، مجمع البحوث العلمیة، چاپ اول.
* بروجردی، حسین، جامع الاحادیث الشیعه، تهران، انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
* بروجردی، حسین، جامع الاحادیث الشیعه، تهران، انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
* بصیری، حمیدرضا، گوهری، مریم، [https://ajsm.atu.ac.ir/article_295_704c447ba5551632e9e0c4aacd2e2d13.pdf «نقش وراثت در سرنوشت انسان از منظر قرآن و حدیث»]، دوره ۴، شماره ۱۳، ۱۳۹۲ش.
* بصیری، حمیدرضا، گوهری، مریم، [https://ajsm.atu.ac.ir/article_295_704c447ba5551632e9e0c4aacd2e2d13.pdf «نقش وراثت در سرنوشت انسان از منظر قرآن و حدیث»]، دوره ۴، شماره ۱۳، ۱۳۹۲ش.
خط ۵۶: خط ۵۶:
* حسینی قزوینی، سید محمد، [https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=5131 «آیا شیعیان مخالفان خود را «حرام‌زاده» می‌دانند؟»]، مندرج در سایت تحقیقاتی ولی عصر، تاریخ درج ۲۴ آذر ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ش.
* حسینی قزوینی، سید محمد، [https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=5131 «آیا شیعیان مخالفان خود را «حرام‌زاده» می‌دانند؟»]، مندرج در سایت تحقیقاتی ولی عصر، تاریخ درج ۲۴ آذر ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ش.
* حلی، ابن ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
* حلی، ابن ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
* روحانی، سید محمدصادق، فقه الصادق عليه السلام، قم، مدرسه امام صادق عليه السلام‌، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
* روحانی، سید محمدصادق، فقه الصادق علیه‌السلام، قم، مدرسه امام صادق علیه‌السلام‌، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
* سید مرتضی، الانتصار في انفرادات الإمامية، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
* سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
* سیفی مازندرانی، علی‌اکبر، مباني الفقه الفعال في القواعد الفقهية الأساسية، قم، انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۲۵ق.
* سیفی مازندرانی، علی‌اکبر، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الأساسیة، قم، انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۲۵ق.
* شکریان امیری، [https://mags.markazfeqhi.com/article_241034.html «شرطیت حلال زادگی یا زنازاده نبودن در شهادت و قضاوت»]، دوفصلنامه فقه و اجتهاد، دوره ۴، شماره ۸، ۱۳۹۶ش.
* شکریان امیری، [https://mags.markazfeqhi.com/article_241034.html «شرطیت حلال زادگی یا زنازاده نبودن در شهادت و قضاوت»]، دوفصلنامه فقه و اجتهاد، دوره ۴، شماره ۸، ۱۳۹۶ش.
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۲ق.
* شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۲ق.
* شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالك الأفهام إلى تنقيح شرایع الاسلام‌، مؤسسة المعارف الإسلامية‌، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق‌.
* شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایع الاسلام‌، مؤسسة المعارف الإسلامیة‌، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق‌.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، جامعه مدرسین، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، جامعه مدرسین، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
* شیخ صدوق، محمد، امالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
* شیخ صدوق، محمد، امالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیة، قم، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیة، قم، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* طاهری، حبیب‌الله، حقوق مدنی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق.
* طاهری، حبیب‌الله، حقوق مدنی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق.
* طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، لبنان، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات‌، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
* طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، لبنان، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‌، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
* طباطبایی یزدی،‌ سید محمد، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (محشّی)، تحقیق احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۹ق.
* طباطبایی یزدی،‌ سید محمد، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (محشّی)، تحقیق احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۹ق.
* طوسی، محمد بن حسن، النهاية في مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت، دار الکتب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق.
* طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت،‌ دار الکتب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق.
* عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* عاملی، یاسین عیسی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة‌ بیروت، دار البلاغه، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.  
* عاملی، یاسین عیسی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة‌ بیروت،‌ دار البلاغه، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.  
* کیخا، محمدرضا، فتوحی، عبدالله، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1698086/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D9%88%D9%84%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9% «تحلیل و بررسی ارزش اثباتی شهادت ولد الزنا در مذاهب اسلامی»]، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره۴۱، ۱۳۹۹ش.
* کیخا، محمدرضا، فتوحی، عبدالله، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1698086/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D9%88%D9%84%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9% «تحلیل و بررسی ارزش اثباتی شهادت ولد الزنا در مذاهب اسلامی»]، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره۴۱، ۱۳۹۹ش.
* مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
* مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
خط ۷۷: خط ۷۷:
* مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم السلام، زیر نظر محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
* مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم السلام، زیر نظر محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
* محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمد علی بقال، قم،‌ مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
* محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمد علی بقال، قم،‌ مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه (کتاب حدود و تعزیرات)، قم، انتشارات مدرسة الإمام علي بن أبي طالب عليه السلام‌، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه (کتاب حدود و تعزیرات)، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام‌، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
* منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة‌، قم، نشر تفکر، ۱۴۰۹ق.
* منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة‌، قم، نشر تفکر، ۱۴۰۹ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، دارالاحیاء لتراث العربی، بیروت، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، دارالاحیاء لتراث العربی، بیروت، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
*علی پورمحمدی، رضا پورمحمدی، [https://flj.isu.ac.ir/article_75732_5e7267d5aac7f7dfd756f135859a2262.pdf «قاعده لکل قوم نکاح»]، دوفصلنامه علمی فقه و حقوق خانواده، دوره ۲۶، شماره ۷۴، ۱۴۰۰ش.
*علی پورمحمدی، رضا پورمحمدی، [https://flj.isu.ac.ir/article_75732_5e7267d5aac7f7dfd756f135859a2262.pdf «قاعده لکل قوم نکاح»]، دوفصلنامه علمی فقه و حقوق خانواده، دوره ۲۶، شماره ۷۴، ۱۴۰۰ش.
{{پایان}}
{{پایان}}


{{الگو آزاد:اصطلاحات فقهی}}
{{الگو آزاد:اصطلاحات فقهی}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۰۰

ویرایش