سوره: تفاوت میان نسخه‌ها

<div style="text-align:justify">

'''سوره''' اصطلاحی قرآنی، به معنای مجموعه‌ای از [[آیه|آیات قرآن]] است که آغاز و پایان مشخص دارد و در اکثر موارد با [[بسم الله الرحمن الرحیم]] آغاز می‌شود. برخی مفسران معتقدند تمام آیات یک سوره با هم مرتبط هستند و یک موضوع محوری را دنبال می‌کنند. برخی سوره‌های قرآن به خاطر شباهت‌هایی که با هم دارند، به دسته‌های مختلفی قسمت‌بندی شده‌اند؛ قسمت کردن سوره‌ها بر اساس زمان نزول ([[سوره‌های مکی و مدنی|مکی یا مدنی]]) و بخش‌بندی سوره‌ها بر اساس تعداد آیات ([[سبع طوال|سَبع طِوال]]، [[مئون|مِئون]]، [[سوره‌های مثانی|مَثانی]] و [[مفصلات|مُفَصَّل]]) از جمله این دسته‌بندی‌ها است.

==معنای سوره و اهمیت آن در مباحث اسلامی==

سوره اصطلاحی قرآنی و به معنای مجموعه‌ای از [[آیه|آیات قرآن]] است که آغاز و پایان مشخصی دارد و در اکثر موارد با [[بسم الله الرحمن الرحیم]] (مگر [[سوره توبه]] که با بسم الله الرحمن الرحیم ندارد) آغاز می‌شود.<ref>معارف، مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی، ۱۳۸۳ش، ص۵۲.</ref> در برخی نوشته‌ها، سوره‌های قرآن به فصل‌های کتاب تشبیه شده است،<ref>رکنی، آشنایی با علوم قرآن، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۴.</ref> ولی برخی محققان این تشبیه را ناصحیح دانسته‌اند؛ چرا که سوره‌های قرآن، ویژگی‌های فصل‌ کتاب را ندارد.<ref>معارف، مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی، ۱۳۸۳ش، ص۵۲.</ref> از میان تقسیم‌بندی‌های مختلف قرآن (مانند تقسیم‌بندی آن به [[جزء (قرآن)|جُزْء]] و [[حزب (قرآن)|حِزب]])، تقسیم‌بندی آن به آیه‌ها و سوره‌ها را تنها دسته‌بندی واقعی قرآن دانسته‌اند که منشأ قرآنی دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۲۳۰-۲۳۱.</ref>

==نخستین و آخرین سوره نازل شده==

درباره نخستین سوره نازل شده بر پیامبر سه نظریه وجود دارد؛ برخی آیات ابتدایی [[سوره علق|سوره عَلَق]]، برخی آیات ابتدایی [[سوره مدثر|سوره مُدَّثِر]] و برخی [[سوره فاتحه|سوره فاتِحَةُ الکتاب]] را نخستین سوره نازل شده بر حضرت محمد(ص) دانسته‌اند.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۰۶-۱۰۸؛ معرفت، التمهید، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۲۴-۱۲۶.</ref> [[محمدهادی معرفت]] مؤلف [[التمهید فی علوم القرآن (کتاب)|کتاب التمهید]] معتقد است اگر چه آیات ابتدایی سوره علق نخستین آیات نازل شده بر پیامبر و آیات ابتدایی سوره مُدَّثِر نخستین آیاتی بود که بعد از [[دوره فترت|دوره فَترَت]] بر پیامبر نازل شد، اما اولین سوره‌ای که به صورت کامل بر پیامبر(ص) نازل گردید، سوره حمد است.<ref>معرفت، التمهید، ۱۳۸۶ش، ج ۱، ص۱۲۷.</ref>