توقیعات امام مهدی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

{{درباره ۲|توقیعات امام دوازدهم|آشنایی با مفهوم توقیع، مدخل |توقیع|}}

در کتاب‌های [[کتاب الغیبه|الغیبه شیخ طوسی]] و [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال‌الدین شیخ صدوق]] توقیعات در بخش جداگانه‌ای گردآوری شده است. همچنین کتاب‌هایی به صورت مستقل با موضوع توقیعات امام زمان نوشته شده است.

توقیعات امام مهدی(ع) گاه به خط خود او بوده است و گاه او املا کرده و نواب اربعه می‌نوشته‌اند. بنا بر گزارش های تاریخی، در توقیع‌های امام مهدی(عج)، در مواردی اثر مُهر امام زمان(عج) نیز در نوشته موجود بوده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۶۳.</ref> در مواردی هم او در ذیل نامه، بر نگارش آن به خط خود تصریح کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کشی، رجال‌الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۵۱۳، ۵۵۱.</ref> از [[عبدالله بن جعفر حمیری]] نقل شده است:

همچنین توقیعی از امام مهدی(عج) به خط احمد بن ابراهیم نوبختی و املای حسین بن روح نوبختی (نائب سوم امام مهدی) موجود است.<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۸-۵۰۹.</ref>  

همچنین برخی از سخنان [[نواب اربعه]] همچون اَخبار [[عالم غیب|غیبی]] آنان و اظهارنظر درباره مسائل دینی در محدوده توقیع‌ها ذکر شده است.<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۲-۵۰۴؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۴، ۲۹۸، ۳۰۷،۳۰۸،۳۲۱.</ref> گفته‌اند دلیل این کار احتمالاً این سخن از [[حسین بن روح نوبختی]] درباره خویش است<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۷۷.</ref> که «در امر دین از خود سخن نمی‌گوید، بلکه همه را از «اصل» (امام مهدی(عج)) شنیده است.»<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۸-۵۰۹.</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان = آخرین توقیع [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] به [[علی بن محمد سمری|نایب چهارم]]:|«تو تا شش روز دیگر وفات خواهی کرد پس خود را آماده ساز و به کسی برای جانشینی پس از خودت وصیت نکن چراکه [[غیبت کبرا|غیبت دوم (کامل)]] آغاز گردیده است و مرا ظهوری نخواهد بود، مگر به اذن خداوند. ظهور، پس از گذشت زمانی دراز و سخت شدن دلها و پر شدن زمین از جور و ستم خواهد بود. بزودی کسانی از شیعیانم می‌آیند و ادعای دیدنِ مرا می‌کنند. آگاه باشید که هر کس پیش از [[خروج سفیانی]] و [[صیحه آسمانی|صیحه]]، ادعای دیدن مرا کند، دروغگو و افترا زننده است.»||| منبع = [[شیخ صدوق|صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال‌الدین]]، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۱۶.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

در منابع حدیثی حدود صد توقیع از امام مهدی موجود است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۱۷.</ref> بیشتر آن‌ها مربوط به دوره غیبت صغری است و در کتاب‌های کمال‌الدین شیخ صدوق و الغیبه شیخ طوسی نقل شده است. در کتاب کمال‌الدین در باب مربوط به توقیع‌ها، ۴۹ توقیع و یک [[دعا]] نقل شده است. همچنین در کتاب الغیبة، ۴۳ توقیع و [[روایت]] نقل شده که دوازده تایشان از کمال‌الدین شیخ صدوق روایت شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۱۷، پانویس۲.</ref>  

{{جعبه نقل قول| عنوان = بخشی از توقیع امام مهدی(عج){{سخ}} خطاب به اسحاق بن یعقوب:|: «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ‌ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم؛{{سخ}} در حوادثی که برایتان پیش می‌آید، به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنان هستم.» || منبع = صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۴.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

شماری از توقیع‌های صادرشده از سوی امام مهدی، در پاسخ به پرسش‌های عقیدتی مانند [[صفات خدا]]، [[نبوت]] و [[امامت]] بوده است. حضرت مهدی(عج) در پاسخ به پرسش‌های مربوط به امامت، با اشاره بر این که زمین هیچ‌گاه خالی از حجّت نبوده است و این سنّت الهی تا [[قیامت]] ادامه دارد، به وظیفه امام در تعیین امامِ پس از خود پرداخته و خاطرنشان ساخته که [[امام حسن عسکری(ع)]]، ایشان را به امامت معرفی نموده است. او از اصل امامت و نیز از امامت خویش در برابر [[جعفر کذاب]]، دفاع نموده، شیعیان را از تعیین وقت [[ظهور]]، معرّفی، جانمایی و جست‌وجوی خود، نهی کرده است.<ref>برای مشاهده این توقیع‌ها نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۳۰-۱۶۵.</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان = نامه امام در تأیید [[حسین بن روح]]|: «ما او (حسین بن روح) را می‌شناسیم، خداوند تمام خوبی‌ها و خوشنودی‌های خویش را به وی بشناساند و او را با عنایت خود خرسند گرداند. از نامه او آگاه شدیم و به وی اطمینان داریم. او نزد ما دارای مقامی است که موجب شادی وی خواهد شد. خداوند احسان خود را نسبت به وی زیاد گرداند.»||| منبع =[[شیخ طوسی|طوسی]]، [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)|الغیبه]]، ۱۴۱۱ق، ص۳۷۲.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

چنان‌که در کتاب [[دانشنامه امام مهدی (کتاب)|دانشنامه امام مهدی]] آمده است مهم‌ترین منابع توقیعات امام مهدی(عج)، [[کمال‌الدین]] اثر [[شیخ صدوق]] و [[الغیبه شیخ طوسی|الغیبة]] اثر [[شیخ طوسی]] هستند<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۲۴.</ref> که هر یک بخشی جداگانه به توقیع‌های او اختصاص داده‌اند.<ref>صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۲-۵۳۲؛ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۸۱ به بعد.</ref>

با این حال، آثاری به صورت مستقل نیز درباره توقیعات امام مهدی نوشته شده است که در آن‌ها بیشتر به گردآوری توقیع‌ها پرداخته شده است:

*موسوعة توقیعات الامام المهدی، از محمدتقی اکبرنژاد، قم، مسجد جمکران، ۱۴۲۷ق

{{پانوشت}}

==پیوند به بیرون==

{{مهدویت}}