پرش به محتوا

جزیره خضراء: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}}
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}}
{{در دست ویرایش ۲|روز=[[۴]]|ماه=[[اسفند]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Alikhani}}
{{در دست ویرایش ۲|روز=[[۴]]|ماه=[[اسفند]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Alikhani}}
'''اَلْجَزیرَةُ ‌الْخَضْراء'''، یا جزیره خضراء، جزیره‌ای‌ است که بر اساس داستانی در برخی منابع ذکر شده، محل زندگی [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه |امام‌ دوازدهم‌]] [[شیعه|شیعیان]] و فرزندانش‌ در دوران [[غیبت کبری]] معرفی شده است. برخی صحت این داستان را مورد تردید قرار داده و در نقد آن آثاری پدید آورده‌اند. [[آقابزرگ تهرانی |آقا بزرگ تهرانی]]، [[جعفر کاشف الغطاء]]، [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی]]، [[محمدتقی تستری]]، [[سید محمد صدر]] و [[سید جعفر مرتضی عاملی]] از جمله ناقدان این داستان هستند.
'''جَزیرۀ خَضْرا'''، جزیره‌ای‌ است که ادعا شده [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] و فرزندانش‌ در آنجا اقامت دارند. گزارش مربوط به جزیره خضرا در دو گزارش جداگانه، یکی برای قرن ششم و دیگری برای قرن هفتم ذکر شده است و تنها در کتاب‌های قرن دهم و بعد از آن آمده و در کتاب‌های قبل از آن در دسترس نیست.
 
داستان مربوط به جزیره خضرا در دوران تسلط اخباری‌ها در دوره صفویه، شهرت یافت. این گزارش، واکنش متفاوت عالمان شیعه را در پی داشت؛ برخی آن را پذیرفتند، اما بسیاری دیگر، مانند کاشف الغطا، آقابزرگ طهرانی، سید جعفر مرتضی عاملی، آن را رد کرده‌اند. معتبر نبودن منبع اصلی این گزارش‌ها، تعارض داشتن آن با برخی باورهای شیعی و تناقض درونی داستان‌ها، از جمله اشکال‌های وارد شده به این گزارش‌ها است.
 
به گفته رسول جعفریان، تأیید یا رد ماجرای مربوط به جزیره خضرا، در ذوق فکری و مذهبی افراد ریشه دارد و اخباری‌ها آن را تأیید و غیر ایشان آن را رد کرده‌اند. عالمانی چون شعرانی و حسن‌زاده آملی نیز بر این باورند ماجرای جزیره خضرا، مربوط به یکی از فاطمیان به نام مهدی بوده که فرزندانش در جزیره خضرا سکونت داشتند و به دلیل شباهت اسمی، به اشتباه بر امام زمان تطبیق شده است.
 
برخی نویسندگان با بررسی ویژگی‌های جزیره خضرا، آن را بر منقطه‌ای به نام مثلث برمودا واقع در اقیانوس اطلس، تطبیق داده‌اند. اما محققان دیگری با ذکر ویژگی‌های متمایزی، این ادعا را ناصحیح دانسته‌اند. کتاب‌ «الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا» به قلم ناجی النجار مهم‌ترین کتابی است که در تأیید ارتباط جزیره خضرا و امام زمان و نیز ارتباط آن با مثلث برمودا نوشته شده است. محققان مختلفی به نقد این کتاب پرداخته‌اند که از جمله آنها می‌توان به «الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا» تألیف سید جعفر مرتضی عاملی اشاره کرد.


== جایگاه و اهمیت ==
== جایگاه و اهمیت ==
خط ۲۰: خط ۲۶:
=== گزارش دوم ===
=== گزارش دوم ===
گزارش دوم را [[علی بن محمد بیاضی]] (درگذشت: ۸۷۷ق) در [[الصراط المستقیم الی مستحقی التقدیم (کتاب)|کتاب الصراط المستقیم]]<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۴.</ref> و [[میرزا حسین نوری]] (درگذشت: ۱۳۲۰ق) در [[جنة المأوی فیمن فاز بلقاء الحجة علیه السلام (کتاب)|کتاب جنة المأوی]] از [[کمال‌الدین‌ انباری‌]] درسال ۵۴۳ق نقل‌ کرده‌اند.<ref>نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۰.</ref> فیض کاشانی در کتاب نوادر الاخبار منبع این گزارش را مورد اعتماد دانسته است.<ref>فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، ص۲۹۵.</ref> طبق این گزارش انباری‌ در مجلسی‌ حضور داشت‌ که یکی از وزیران عباسیان سخنی‌ در مذمت‌ مذهب‌ شیعه گفت‌.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۴؛ نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱.</ref> در این‌ هنگام‌ مردی‌ به حمایت از شیعیان، داستان رفتن اتفاقی خود به جزیره خضرا را نقل کرد.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۴؛ نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱.</ref> او مدعی شد در یک سفر دریایی به‌ جزایر سرسبزی‌ رسید که‌ ناخدای‌ کشتی‌ نیز آنجا را نمی‌شناخت.<ref>نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۲.</ref> مردمان‌ آنجا بسیار دین‌دار بودند.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۵.</ref> در آن جزیره شهرهای مختلفی وجود داشت که فرزندان‌ امام زمان بر آنها حکومت می‌کردند.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۵-۲۶۶؛ نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۲-۳۸.</ref>
گزارش دوم را [[علی بن محمد بیاضی]] (درگذشت: ۸۷۷ق) در [[الصراط المستقیم الی مستحقی التقدیم (کتاب)|کتاب الصراط المستقیم]]<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۴.</ref> و [[میرزا حسین نوری]] (درگذشت: ۱۳۲۰ق) در [[جنة المأوی فیمن فاز بلقاء الحجة علیه السلام (کتاب)|کتاب جنة المأوی]] از [[کمال‌الدین‌ انباری‌]] درسال ۵۴۳ق نقل‌ کرده‌اند.<ref>نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۰.</ref> فیض کاشانی در کتاب نوادر الاخبار منبع این گزارش را مورد اعتماد دانسته است.<ref>فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، ص۲۹۵.</ref> طبق این گزارش انباری‌ در مجلسی‌ حضور داشت‌ که یکی از وزیران عباسیان سخنی‌ در مذمت‌ مذهب‌ شیعه گفت‌.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۴؛ نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱.</ref> در این‌ هنگام‌ مردی‌ به حمایت از شیعیان، داستان رفتن اتفاقی خود به جزیره خضرا را نقل کرد.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۴؛ نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱.</ref> او مدعی شد در یک سفر دریایی به‌ جزایر سرسبزی‌ رسید که‌ ناخدای‌ کشتی‌ نیز آنجا را نمی‌شناخت.<ref>نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۲.</ref> مردمان‌ آنجا بسیار دین‌دار بودند.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۵.</ref> در آن جزیره شهرهای مختلفی وجود داشت که فرزندان‌ امام زمان بر آنها حکومت می‌کردند.<ref>بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۲۶۵-۲۶۶؛ نوری، جنة المأوی، ۱۴۲۷ق، ص۳۲-۳۸.</ref>
== ارتباط جزیره خضرا با مثلث برمودا ==
[[پرونده:مثلث برمودا.jpg|بندانگشتی|مثلث برمودا منطقه‌ای در اقیانوس اطلس که بر جزیره خضرا تطبیق شده است.]]
در اقیانوس اطلس منقطه‌ای به نام مثلث برمودا وجود دارد که احتمال داده شده جزیره خضرا باشد.<ref>النجار، الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا، ۱۴۰۹ق، ص۱۴.</ref> گفته شده ویژگی‌های مشابه مثلث برمودا و جزیره خضرا سبب یکسان دانستن این دو منطقه شده است؛<ref>النجار، الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا، ۱۴۰۹ق، ص۱۴.</ref> چرا که طبق این گزارش‌ها، در هر دو منطقه دریای سفیدی وجود دارد که کشتی‌های عبورکننده از آنجا، دچار حادثه شده، ناپدید می‌شوند.<ref>النجار، الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا، ۱۴۰۹ق، ص۳۰؛ عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۶.</ref> با این حال برخی محققان با دلیل‌های زیر این ادعا را رد کرده‌اند:
*جزیره خضرا در دریای مدیترانه، اما مثلث برمودا در اقیانوس اطلس است.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص ۱۶۲.</ref>
* داشتن برخی صفات مشترک دلیل کافی برای یکسان دانستن جزیره خضرا و مثلث برمودا نیست.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۶.</ref>
* در موارد متعددی کشتی‌هایی به مثلث برمودا رفته‌، بدون حادثه‌ای بازگشته‌اند.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۹.</ref>
* احتمال دارد فردی با شنیدن یا دیدن مثلث برمودا، داستان مربوط به جزیره خضرا را ساخته باشد.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۶.</ref>
* این احتمال داده شده که اخبار مربوط به ناپدیدشدن کشتی‌ها و هواپیماها واقعیت نداشته باشد و به دلیل برخی مسائل سیاسی جعل شده باشد.<ref>پژوهشکده مهدویت، مهدویت، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ۱۳۸۸ش، ص۵۳.</ref>
علاوه بر مثلث برمودا، مناطق دیگری نیز وجود دارد که گفته شده از مثلث برمودا بااهمیت‌تر است، با این حال آن را بر جزیره خضرا تطبیق نکرده‌اند.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۹۱.</ref>


== نقدها به ماجرای جزیره خضراء ==
== نقدها به ماجرای جزیره خضراء ==
خط ۴۲: خط ۳۷:
=== تطبیق اشتباه جزیره خضرا بر امام زمان ===
=== تطبیق اشتباه جزیره خضرا بر امام زمان ===
به باور [[علی‌اکبر غفاری]] ماجرای جزیره خضرا، نه مربوط به امام زمان، بلکه مربوط به یکی از نوادگان امام صادق معروف به «القائم باَمر الله» بوده است.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> به گفته غفاری، در زمان خلفای عباسی برخی فرزندان اسماعیل (فرزند امام صادق) در شمال آفریقا و مناطقی دیگر قدرت یافتند.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> برخی از آنان علیه عباسیان قیام کرده، ادعای امامت کردند.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> یکی از آنها که «القائم بامر الله» نام داشت در جزیره خضرا ساکن بود که نام و موقعیت او منشأ اشتباه شده است.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> [[ابوالحسن شعرانی]] و [[حسن‌زاده آملی]] نیز معتقدند ماجرای جزیره خضرا، مربوط به یکی از [[فاطمیان]] به نام مهدی بوده که فرزندان او در جزیره خضرا سکونت داشتند که به اشتباه بر امام زمان تطبیق شده است.<ref>قمی، دمع السجوم، ترجمه ابوالحسن شعرانی، ۱۳۸۱ش، ص۴۴۰؛ حسن‌زاده آملی، هزار و یک نکته، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۲۶۰.</ref>
به باور [[علی‌اکبر غفاری]] ماجرای جزیره خضرا، نه مربوط به امام زمان، بلکه مربوط به یکی از نوادگان امام صادق معروف به «القائم باَمر الله» بوده است.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> به گفته غفاری، در زمان خلفای عباسی برخی فرزندان اسماعیل (فرزند امام صادق) در شمال آفریقا و مناطقی دیگر قدرت یافتند.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> برخی از آنان علیه عباسیان قیام کرده، ادعای امامت کردند.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> یکی از آنها که «القائم بامر الله» نام داشت در جزیره خضرا ساکن بود که نام و موقعیت او منشأ اشتباه شده است.<ref>غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، ص۱۱۴.</ref> [[ابوالحسن شعرانی]] و [[حسن‌زاده آملی]] نیز معتقدند ماجرای جزیره خضرا، مربوط به یکی از [[فاطمیان]] به نام مهدی بوده که فرزندان او در جزیره خضرا سکونت داشتند که به اشتباه بر امام زمان تطبیق شده است.<ref>قمی، دمع السجوم، ترجمه ابوالحسن شعرانی، ۱۳۸۱ش، ص۴۴۰؛ حسن‌زاده آملی، هزار و یک نکته، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۲۶۰.</ref>
== ارتباط جزیره خضرا با مثلث برمودا ==
[[پرونده:مثلث برمودا.jpg|بندانگشتی|مثلث برمودا منطقه‌ای در اقیانوس اطلس که بر جزیره خضرا تطبیق شده است.]]
در اقیانوس اطلس منقطه‌ای به نام مثلث برمودا وجود دارد که احتمال داده شده جزیره خضرا باشد.<ref>النجار، الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا، ۱۴۰۹ق، ص۱۴.</ref> گفته شده ویژگی‌های مشابه مثلث برمودا و جزیره خضرا سبب یکسان دانستن این دو منطقه شده است؛<ref>النجار، الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا، ۱۴۰۹ق، ص۱۴.</ref> چرا که طبق این گزارش‌ها، در هر دو منطقه دریای سفیدی وجود دارد که کشتی‌های عبورکننده از آنجا، دچار حادثه شده، ناپدید می‌شوند.<ref>النجار، الجزیرة الخضراء و قضیة مثلث برمودا، ۱۴۰۹ق، ص۳۰؛ عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۶.</ref> با این حال برخی محققان با دلیل‌های زیر این ادعا را رد کرده‌اند:
*جزیره خضرا در دریای مدیترانه، اما مثلث برمودا در اقیانوس اطلس است.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص ۱۶۲.</ref>
* داشتن برخی صفات مشترک دلیل کافی برای یکسان دانستن جزیره خضرا و مثلث برمودا نیست.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۶.</ref>
* در موارد متعددی کشتی‌هایی به مثلث برمودا رفته‌، بدون حادثه‌ای بازگشته‌اند.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۹.</ref>
* احتمال دارد فردی با شنیدن یا دیدن مثلث برمودا، داستان مربوط به جزیره خضرا را ساخته باشد.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۸۶.</ref>
* این احتمال داده شده که اخبار مربوط به ناپدیدشدن کشتی‌ها و هواپیماها واقعیت نداشته باشد و به دلیل برخی مسائل سیاسی جعل شده باشد.<ref>پژوهشکده مهدویت، مهدویت، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ۱۳۸۸ش، ص۵۳.</ref>
علاوه بر مثلث برمودا، مناطق دیگری نیز وجود دارد که گفته شده از مثلث برمودا بااهمیت‌تر است، با این حال آن را بر جزیره خضرا تطبیق نکرده‌اند.<ref>عاملی، الجزیرة الخضراء و مثلث برمودا، ۱۴۲۳ق، ص۹۱.</ref>


== تک‌نگاری‌ها ==
== تک‌نگاری‌ها ==
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۱۹۴

ویرایش