سرد شدن آتش بر ابراهیم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سرد‌شدن آتش بر ابراهیم''' [[اراده الهی|اراده خدا]] بر نجات [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]] از آتشی است که [[نمرود]] و بت‌پرستان به‌خاطر [[بت‌شکنی ابراهیم|بت‌شکنی او]] آماده کرده بودند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۴۳۳-۴۴۶.</ref> [[قرآن|قرآن]] در آیات ۵۱ تا ۷۰ [[سوره انبیاء]]، آیات ۸۵ تا ۹۸ [[سوره صافات]] و [[آیه ۲۴ سوره عنکبوت]] به این قسمت از زندگی حضرت ابراهیم اشاره کرده است.<ref>مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۲ش، ص۳۲۶و۳۲۷و۳۹۹و۴۴۹.</ref> بر اساس [[آیه ۶۹ سوره انبیاء]] خداوند به آتش خطاب می‌کند که بر ابراهیم سرد و سلامت باش.<ref>مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۲ش، ص۳۲۷.</ref> به باور مفسران این دستور به آتش [[اراده تکوینی|خطابی تکوینی]] بوده است.<ref>طباطبایی، الميزان في تفسير القرآن، ۱۳۹۰ق، ج‏۱۴، ص۳۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۴۴۶.</ref> مفسران اسلامی در مورد چگونگی [[اراده الهی|اراده خدا]] و سردشدن آتش نظرات مختلفی دارند.<ref>سجادی‌زاده، میرزایی، «نقد و بررسی تفسیر آیه سرد شدن آتش بر ابراهیم (ع)»، ص۱۵۸.</ref> برخی از آرای آنها چنین است:

*ماهیت آتش دگرگون و به گلستان مبدل شد.<ref>طیب، اطيب البيان فى تفسير القرآن، ۱۳۶۹ش، ج‏۹، ص۲۰۸.</ref>

*خداوند میان آتش و ابراهیم حائلی قرار داد تا او را نسوزاند.<ref>طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار إحياء التراث العربي‏، ج۷، ص۲۶۳.</ref>

*این مسئله از [[معجزه|اعجاز الهی]] است و ما قادر به پاسخگویی نیستیم.<ref>فضل‌الله، من وحى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج‏۱۵، ص۲۴۱.</ref>

*صرفا حرارت از آتش گرفته شده چرا که حرارت جزو ماهیت آتش نیست.<ref>عراقی، القرآن و العقل، ۱۳۶۲ش، ج۳، ص۳۲۷؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار إحياء التراث العربي‏، ج۷، ص۲۶۳.</ref>

*خداوند خاصیتی در جسم ابراهیم قرار داد تا آتش در او اثر نکند مانند جسم [[جهنم|نگهبانان جهنم]].<ref>فخررازی، التفسير الكبير، ۱۴۲۰ق، ج‏۲۲، ص۱۵۹.</ref>

به گفته برخی [[فهرست تفسیرهای شیعه|تفاسیر]] ماجرای این واقعه چنین است: ابراهیم در حدود ۱۶ سالگی<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۴۳۶.</ref> هنگامی که اهالی برای جشن سالانه خود از شهر خارج شده بودند با تبر به [[بت‌شکنی ابراهیم|تکه‌تکه کردن بتها]] پرداخت و آن را بر دوش بت بزرگ گذاشت.<ref>مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏۷، ص۸۴و۸۳؛ تفسير نمونه، ج‏۱۳، ص۴۳۷و۴۳۶.</ref> شخصی که از دشمنی ابراهیم با بتان خبر داشت نام او را افشا کرد. دادگاهی برای ابراهیم تشکیل شد و او برای تحقیر عقاید بت‌پرستان بت بزرگ را انجام دهنده این کار دانست؛ اما آنها باور نکردند و سرانجام به عنوان مجازات او را به سوزانده‌شدن در آتش محکوم کردند. مشرکان مردم را در انجام این کار تشویق کردند و مشارکت در سوزاندن ابراهیم را یاری رساندن به خدایان دانستند<ref>مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۲ش، ص۳۲۷.</ref> به‌گونه‌ای که برخی برای برآورده شدن حاجات خود نذر هیزم و برخی دیگر که در شرف مرگ و مرض بودند از اموال خود وصیت به خرید هیزم برای سوزاندن ابراهیم می‌کردند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۴۴۴؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۸۷.</ref> آتش به قدری زیاد شد که هیچکس نتوانست ابراهیم را به داخل آن ببرد. در این میان [[ابلیس]] پیشنهاد استفاده از منجنیق داد. ابراهیم را در منجنیق گذاشتند و به سمت آتش پرتاب کردند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۸۵-۸۷؛ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۱ش، ج‏۱۳، ص۴۳۶و۴۴۶.</ref>

طبق بعضی از [[حدیث|روایات]] هنگام پرتاب به سمت آتش گفتگویی میان ابراهیم و بعضی از [[فرشته|فرشتگان الهی]] صورت گرفته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۲۴؛ طبرسی، الإحتجاج على أهل اللجاج‏، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۴۸.</ref> بنابر این روایات فرشتگان از خدا درخواست نجات او را کردند. خداوند نیز به آنها اذن یاری می‌دهد. ابراهیم از پیشنهاد کمک آنها ابراز بی‌نیازی می‌کند. در نهایت [[جبرئیل]] به او پیشنهاد می‌دهد از خدا طلب کمک کند. ابراهیم در پاسخ به او، خداوند را عالم به این حال می‌داند و از این درخواست نیز سربازمی‌زند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۱۵۵.</ref> برخی از روایات نیز [[دعا|دعاهایی]] نظیر «يَا اللَّهُ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا مَنْ‏ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَد» یا «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا آمَنْتَنِي فَجَعَلَهَا بَرْداً وَ سَلاماً» را از زبان ابراهیم نقل کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۲۴؛ طبرسی، الإحتجاج على أهل اللجاج‏، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۴۸.</ref>

* سجادی‌زاده، سید علی، میرزایی، مصطفی، [https://www.sid.ir/fileserver/jf/4008613962507.pdf «نقد و بررسی تفسیر آیه سرد شدن آتش بر ابراهیم (ع)»]، دوفصلنامه آموزه‌های قرآنی، شماره ۲۵، ۱۳۹۶ش.

* طباطبایی، محمدحسین، الميزان في تفسير القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات‏، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق.

* طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ایران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.

* طوسی، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن‏، بیروت، دار إحياء التراث العربي‏، چاپ اول.

* طیب، عبد الحسین، اطيب البيان فى تفسير القرآن، تهران، اسلام، چاپ دوم، ۱۳۶۹ش.

* فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، لبنان، دار إحياء التراث العربي‏، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.

* فضل‌الله،محمدحسین، من وحى القرآن، لبنان، دار الملاك‏، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

* مجلسی، محمدتقی، بحارالانوار، بیروت، دار إحياء التراث العربي‏، ۱۴۰۳ق.

* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الإسلامية، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.

*طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج على أهل اللجاج‏، مشهد، نشر مرتضى‏، ۱۴۰۳ق.