اجتهاد در مقابل نص: تفاوت میان نسخه‌ها

با وجود مخالفت فقیهان شیعه و سنی،  مواردی گزارش شده است که صحابه به صورت صریح در مقابل نص [[فتوا]] داده‌اند.<ref>ابن‌حزم، الإحکام فی اصول الأحکام، دار الآفاق الجدیده، ج۲، ص۱۲؛ حسینی میلانی، خلاصة عبقات الانوار، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۲۲ـ۲۲۷؛ تیجانی، ثم اهتدیت، منشورات مدینة العلم، ص۱۶۵ـ۱۶۷.</ref> به‌عقیده عالمان شیعه، [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] از اولین کسانی است که مرتکب اجتهاد در برابر نص قرآن و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] شده‌اند.<ref>مرکز الابحاث العقائدیه، موسوعة من حیاة المستبصرین، ۱۴۳۳ق، ج۹، ص۶۶.</ref> می گویند او نخستین اجتهاداتش در مقابل نص را در جریان معروف [[ازدواج موقت]] و [[متعة الحج|مُتعه حج]] انجام داد و از جانب خود آن‌ها را [[حرام]] کرد.<ref> مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌گوید، ۱۴۲۸ش، ص۱۲۸ـ۱۳۰؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۸.</ref>

[[سید عبدالحسین شرف‌الدین|شرف‌الدین عاملی]] در [[النص و الاجتهاد (کتاب)|کتاب النص و الاجتهاد]] برخی از این اجتهادات را نقل کرده است. وی در هفت فصلِ این کتاب صد اجتهاد در برابر نص از خلفا، حاکمان و برخی از بستگان آنان در زمان رسول خدا یا پس از آن را برمی‌شمارد.<ref>شرف الدین، النص و الاجتهاد، ۱۴۰۴ق، بخش۲، ص۵.</ref> برخی از این موارد عبارت‌اند از: