موسی (پیامبر): تفاوت میان نسخه‌ها

'''موسی(ع)''' از [[اولو العزم|پیامبران اولوالعزم]] و صاحب شریعت و رهبر [[بنی‌اسرائیل]]. داستان‌ها و [[معجزه|معجزات]] حضرت موسی در [[قرآن]] بیش از هر [[پیامبران|پیامبر]] دیگری ذکر شده است. یکی از القاب اصلی حضرت موسی، کلیم‌الله است که در این باره گفته شده،‌ خداوند با وی مستقیم و بدون واسطه سخن می‌گفت.

پاره‌ای از داستان‌های قرآن درباره موسی عبارتند از همراهی او با یکی از اولیای الهی -که بنابر روایات شیعه [[حضرت خضر|خضر]] بوده است- و داستان انداخته شدن موسی به رود. طبق داستان اخیر، مادر موسی از ترس کشته شدن فرزندش توسط سربازان [[فرعون]]، او را در صندوقچه‌ای گذاشت و به رود انداخت. موسی به قصر فرعون رسید و در آنجا رشد یافت. ماجرای درگیری موسی با فرد قبطی از دیگر داستان‌های قرآنی است که براساس آن فرد قبطی کشته شد و موسی(ع) وادار شد از [[مصر]] فرار کند و به [[مدین (شهر)|مدین]] برود.  

حضرت موسی(ع) در مدین با دختر [[شعیب (پیامبر)|شعیب پیامبر]] [[ازدواج]] کرد و ده سال به چوپانی پرداخت. او در چهل سالگی در [[بقعه مبارکه|سرزمین طور]]، [[وحی]] الهی را دریافت کرد و به [[نبوت|پیامبری]] رسید و آموزه‌ها و دستوراتی از جمله [[توحید]]، لزوم [[عبادت|عبادت خداوند]]، ادای [[نماز]] و مسئله [[معاد]] را دریافت نمود. وی همراه با برادرش [[هارون (پیامبر)|هارون]] نزد فرعون رفت تا رهایی بنی‌اسرائیل را از او بخواهد؛ اما فرعون با وجود آنکه [[معجزه|معجزاتی]] از حضرت موسی مشاهده کرد، حقانیت او را نپذیرفت و به اذیت و آزار [[بنی‌اسرائیل]] پرداخت. حضرت موسی به دستور خداوند، به همراه بنی‌اسرائیل و با کمک معجزه شکافته شدن دریا از مصر خارج شدند. معجزات دیگری نیز در [[قرآن]] و [[حدیث|روایات معصومان]] برای حضرت موسی نقل شده است؛ از جمله تبدیل عصا به مار عظیم و [[ید بیضا]].

[[شیعه|شیعیان]] برآنند که همه [[پیامبران]] و از جمله حضرت موسی، از ابتدای تولد تا پایان عمر، [[عصمت پیامبران|از همه گناهان معصوم‌اند]]؛ اما [[تفسیر قرآن|مفسران]] [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] با اتکا به ذکر مواردی از رویدادهای زندگی موسی که در قرآن ذکر شده، از جمله [[کشتن قبطی]] یا انداختن الواح با عصبانیت، [[عصمت]] وی را زیر سؤال برده‌اند. مفسران شیعه با بیان شواهدی توضیح داده‌اند که این موارد به‌معنای ردّ عصمت حضرت موسی نیست.

آثار هنری و تألیفی بسیاری درباره حضرت موسی، زندگی و نبوت او تولید و انتشار یافته است؛ از جمله تابلو مینیاتور [[محمود فرشچیان]] از تبدیل شدن [[عصای موسی]] به مار. شاعرانی مانند [[سعدی|سعدی شیرازی]]، [[مولوی]]، [[اقبال لاهوری]] و [[پروین اعتصامی]]، اشعاری درباره موسی سروده‌اند. فیلم‌هایی نیز درباره حضرت موسی تولید شده است که فیلم سینمایی ده فرمان از جمله ‌آنهاست.

حضرت موسی(ع) یکی از پنج [[ پیامبران |پیامبر]] [[اولو العزم| اولوالعزم]]<ref>زحیلی، تفسير الوسيط، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۱۸۱.</ref>، یعنی دارای شریعت،<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۸۷ش، ص۹۳۷.</ref> بود. نام موسی(ع) ۱۳۶ بار در [[قرآن]] آمده<ref>رهبریان، «موسی»، ص۱۱۲۳.</ref> و [[معجزه|معجزات]] بسیاری از او در [[قرآن]] نقل شده است.<ref>رهبریان، «موسی»، ص۱۱۲۳.</ref> قرآن داستان‌های زندگی موسی را بیش از دیگر [[پیامبران]] یاد کرده است.<ref>رهبریان، «موسی»، ص۱۱۲۳.</ref> او داماد [[ شعیب (پیامبر)|حضرت شعیب]] بود.<ref>اعلمى، تراجم أعلام النساء، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۴۵.</ref> [[ یوشع (پیامبر) | حضرت یوشع]]، وصی و جانشین موسی(ع) بود.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۸۲.</ref><br>

قرآن، موسی(ع) را [[رسول]] و [[نبوت| نبی]] معرفی کرده<ref>سوره مریم، آیه ۵۱.</ref> و او را به دلیل رسالتش و گفتگو با خداوند، بر قومش برتری داده است.<ref>سوره اعراف، آیه ۱۴۴.</ref> [[الواح موسی|الواح]]<ref>ابن‌عطیه، المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۴۸.</ref> و [[تورات]] بر حضرت موسی نازل شد.<ref>زحیلی، التفسير المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج، ۱۴۱۸ق، ج۲۱، ص۲۱۶.</ref> او صاحب کتاب آسمانی و [[شریعت]] بود<ref>رهبریان، «موسی»، ص۱۱۲۳.</ref> و شريعت او در میان ادیان الهی، نزدیک‌ترین شریعت به [[اسلام]] دانسته‌ شده است.<ref>حجازی، التفسير الواضح، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۷۴۶.</ref><br>

به‌گفته [[ سید محمدحسین فضل‌الله |محمدحسین فضل‌الله]] از عالمان معاصر، رسالت حضرت موسی محدود به گروه یا مکان معینی نبوده، بلکه جهانی و همگانی بوده است.<ref>فضل‌الله، تفسير من وحي القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۴، ص۲۸.</ref> با این حال برخی محققان براساس [[ آیه|آیات قرآن]] و تورات معتقدند که مخاطب دین یهود و کتاب تورات، صرفا قوم [[ بنی‌اسرائیل|

بنى‌اسرائیل]] (فرزندان [[یعقوب (پیامبر)| یعقوب]]) بوده و خطابى به سایر [[امت]]‌ها ندارد.<ref>احمدی، [http://ensani.ir/fa/article/91907 «نظریه‌ای درباره محدود بودن شریعت حضرت موسی و حضرت عیسی به بنی‌اسرائیل»]، پرتال جامع علوم انسانی.</ref>

صفت «کلیم الله» (به‌معنای کسی که خدا با او سخن گفت) مختص حضرت موسی(ع) دانسته‌ شده است.<ref>فضل‌الله، تفسير من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۲۰، ص۲۰۲.</ref> هرچند برخی معتقدند خداوند در [[معراج]] با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله| پیامبر اسلام]] نیز بدون واسطه سخن گفت،<ref>بروجردی، تفسير جامع، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۴۶۲</ref>

به گفته وی، سخن گفتن خدا با موسی، با واسطه<ref>طباطبایی ،المیزان  فی تفسیر القران ،۱۳۹۳ق ، ج۱۶ ،ص۳۲.</ref> و امری حقیقی بوده که گرچه آثاری عادی داشته، اما بی‌نیاز از اعضا و جوارح مادی مثل دهان بوده است.<ref>طباطبائی، الميزان في تفسير القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref>

== زندگینامه ==

حضرت موسی(ع)، فرزند عمران از نسل لاوی بن یعقوب دانسته شده است.<ref>ملاحویش، بیان المعانی، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۳۹۴.</ref> نام پدرش در [[تورات]]، عمرام است که در لهجه عرب به‌صورت عمران درآمده و [[اسلام|مسلمانان]] نیز او را عمران خواندند.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۲۱۸۰.</ref> ولادت حضرت موسی(ع) حدود ۲۵۰ سال پس از وفات [[حضرت ابراهیم]] بود.<ref>مصطفوی، التحقيق فی كلمات القرآن الكريم، ۱۳۶۰ق، ج‏۱۱، ص ۲۰۶.</ref> [[مسعودی]] در [[اثبات الوصیة للامام علی بن ابی‌طالب (مسعودی)|اثبات الوصیة]]، فاصله میان موسی و ابراهیم(ع) را ۴۶۸ سال گفته‌است.<ref>مسعودی، اثبات الوصیة، نشر انصاریان، ج۱ ص۶۴.</ref> <br>

موسی پس از درگیری با مرد قبطی و کشتن وی، برای در امان ماندن از مأموران حکومتی، به [[مدین]] فرار کرد.<ref>طالقانی، پرتوى از قرآن، ۱۳۶۲ش، ج۳، ص۸۸.</ref> در آنجا به دو دختر چوپان (به نام‌های صفراء و لیّا<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۳،‌ ص۸۵.</ref>)، کمک کرد که به حیوانات‌شان آب دهند.<ref>سوره قصص، آیه ۲۴.</ref> پدر این دختران -که در روایات و تاریخ [[حضرت شعیب]] دانسته شده-،<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۱۳۸؛  مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۳،‌ ص۸۵.</ref> پس از اطلاع از داستان موسی، او را فراخواند<ref>سوره قصص، آیه۲۵.</ref> و به او پیشنهاد کار و ازدواج با دخترش را داد.<ref>سوره قصص، آیه۲۷.</ref> موسی در مدین ماند و با دختر شعیب [[ازدواج]] کرد و چوپانی گوسفندان او را بر عهده گرفت.<ref>سوره قصص، آیات۲۷-۲۸.</ref> بنابر آنچه در قرآن و تفاسیر شیعه آمده، موسی ده سال در مدین، در کنار شعیب زندگی کرد و به چوپانی پرداخت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۷۲.</ref> پس از آن، او در مسیر بازگشت از مدین به مصر، شب هنگام که به همراه خانواده راه را گم کرده بود،<ref>طباطبایی ، المیزان فی تفسیر القران ،۱۳۹۳ق ،ج ۱۶ ،ص۳۱</ref> آتشی از سوی [[طور سینا|طور]] دید و رفت تا خبری یا بخشی از آتش را بیاورد.<ref>سوره نمل، آیه۷.</ref> موسی نزدیک آتش رفت، از سمت راست آنجا و از میان درختی ندا آمد: ای موسی! منم خداوند، پروردگار جهانیان،<ref>سوره قصص، آیه۳۰.</ref> تنها [[توحید|من را بپرست]] و [[نماز]] را برای یاد من بپادار.<ref>سوره طه، آیه۱۴.</ref> موسی در طور سینا، به پیامبری برگزیده شد<ref>سوره طه، آیه۱۳.</ref> و خداوند به او دستور داد [[عصای موسی|عصایش]] را بیندازد،<ref>سوره طه، آیه۱۹.</ref> عصا را انداخت، ناگهان تبدیل به مار شد.<ref>سوره طه، آیه۲۰.</ref> به او دستور داده شد نترسد و آن را بردارد که عصا به حالت اولیه خود باز خواهد گشت.<ref>سوره طه، آیه۲۱.</ref> همچنین دستور داده شد که دستش را در گریبانش فرو برد که [[ ید بیضا|دستش سفید و نورانی شد]].<ref>سوره طه، آیه۲۲.</ref> انجام این [[معجزه|معجزات]] توسط موسی در [[کوه طور]]، برای آمادگی موسی جهت انجام آنها در نزد فرعون دانسته شده است.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۷، ص۳۳۳.</ref>

براساس آیات قرآن، حضرت موسی(ع) از خداوند برای بنی‌اسرائیل آب طلب کرد و خداوند به او دستور داد عصایش را بر سنگی بزند؛ دوازده چشمه به تعداد قبائل بنی‌اسرائیل، از آن سنگ جاری شد و هر یک از آن قبائل، چشمه‌ای مخصوص خود داشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۷۲.</ref> برخی این داستان و معجزه موسی(ع) را در زمان آوراگی در بیابان<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۳،‌ ص۸۷؛ مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۱۱.</ref> و برخی مربوط به پیش از آن دوران دانسته‌اند.<ref>طالقانی، پرتوی از قرآن، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۷۱.</ref>

حضرت موسی(ع) در دوران آوارگی در بیابان<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۳،‌ ص۸۷؛ ثعلبی نیشابوری، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۵.</ref> و در سن ۱۲۰<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۷۷.</ref> یا ۱۲۶ سالگی<ref>مسعودی، اثبات الوصیة، نشر انصاریان، ص۶۴.</ref> وفات یافت. براساس روایتی از [[پیامبر(ص)]]، موسی(ع) ۱۲۶ سال زندگی کرد.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۲۴.</ref>  

درگذست حضرت موسی(ع) را حدود هفده قرن پیش از میلاد مسیح دانسته‌اند.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۰ش، ج۱۴، ص۲۷۶.</ref>

براساس برخی روایات، قبر حضرت موسی(ع) پنهان بوده است.<ref>مسعودی، اثبات الوصية، ۱۳۸۴ش، ص۶۳.</ref>

ده فرمان، دستوراتی بود که بر روی [[الواح موسی|الواح]] نوشته شده بود و بر حضرت موسی(ع) نازل گردید.<ref>موسوى سبزوارى، مواهب الرحمان في تفسير القرآن، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۱۰۹.</ref><br>

مراد از تورات کتاب‌های پنج‌گانه موسی(ع)است. یهودیان این کتاب‌ها را نازل شده بر حضرت موسی(ع) می‌دانند.<ref>بستانی، دائرةالمعارف، دارالمعرفة، ج ۷، ص۲۶۴.</ref> این اسفار (کتاب‌ها) عبارتند از سفر تکوین(پیدایش)، خروج، لاویان، اعداد و تثنیه.<ref>بستانی، دائرةالمعارف، دارالمعرفة، ج ۷، ص۲۶۴.</ref> البته گاه تورات به کل کتاب مقدس یهودیان نیز اطلاق می‌شود.<ref>موسی‌پور، «تورات»، ج۸، ص۴۴۳.</ref><br>

مسلمانان معتقدند تورات، تحریف شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۱۰.</ref>

در قرآن کریم به ۱۶ مورد از معجزات حضرت موسی(ع) اشاره شده و برخی از معجزات در آیات متعددی ذکر شده است؛ شکافتن دریا در هفده آیه،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ بقره، ۵۰؛ اعراف، ۱۳۶-۱۳۸؛ یونس، ۹۰؛ اسراء، ۱۰۳؛ طه، ۷۷و۷۸؛ شعراء، ۶۳و۶۶؛ قصص، ۴۰؛ زخرف، ۵۵؛ دخان، ۲۳-۲۴؛ ذاریات، ۴۰؛ قمر، ۴۲؛ نازعات، ۲۵.</ref> تبدیل عصا به مار عظیم در هشت آیه،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۰۷و۱۱۷؛ طه، ۲۰و۶۹؛ شعراء، ۳۲و۴۵؛ نمل، ۱۰؛ قصص، ۳۱.</ref> [[ید بیضا|درخشندگی دست]] در پنج آیه،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۰۸؛ طه، ۲۲؛ شعراء، ۳۳؛ نمل، ۱۲؛ قصص، ۳۲.</ref> افراشتن کوه بر فراز سر بنی‌اسرائیل در چهار آیه،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۷۰؛ بقره، ۶۳و۹۳؛ نساء، ۱۵۴؛ اعراف، ۱۷۱.</ref> نزول صاعقه بر بنی‌اسرائیل در سه آیه،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ بقره، ۵۵و۵۶؛ نساء، ۱۵۳.</ref> و نیز نزول منّ و سلوی (خوراک) برای بنی‌اسرائیل در سه آیه از قرآن کریم.<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۷۰؛ بقره، ۵۷؛ اعراف، ۱۶۰؛ طه، ۸۰.</ref> معجزات دیگر عبارتند از: استفاده از ابرها به‌عنوان سایبان،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۷۰؛ بقره، ۵۷؛ اعراف، ۱۶۰.</ref> ابتلای مردم به خون‌دماغ شدن یا خون‌رنگ شدن و غیرقابل شرب شدن رود نیل،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۳۳.</ref> خشکسالی،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۳۰.</ref> فرستاده‌شدن طوفان،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۳۳.</ref> ملخ،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۳۳.</ref> شپش<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۳۳.</ref> و غوک،<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ اعراف، ۱۳۳.</ref> و نیز زنده‌شدن مقتول بنی‌اسرائیل.<ref>نیک‌منش، بررسی معجزات نه‌گانه حضرت موسی...، ۱۳۸۷ش، ص۶۹؛ بقره، ۶۷-۷۴.</ref>

[[معجزه]] ید بیضاء که مفسرانی از جمله [[سید عبدالله شبر]]<ref>شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۸۰.</ref> و [[فضل بن حسن طبرسی]]<ref>طبرسی، مجمع البیان،۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۰۵.</ref> آن را به‌معنای دست نورانی و درخشان می‌دانند و مفسرانی از جمله [[شیخ طوسی]]<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۴، ص۴۹۲.</ref> و [[محمدجواد مغنیه]]<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۷۵.</ref> آن را دست سفید خوانده‌اند، به‌عنوان یکی از معجزات نه‌گانه [[حضرت موسی(ع)]] در قرآن ذکر شده<ref>سوره نمل، آیه ۱۲.</ref> و در سوره‌های [[سوره اعراف|اعراف]]، [[سوره طه|طه]]، [[سوره شعراء|شعراء]]، [[سوره نمل|نمل]] و [[سوره قصص|قصص]] از آن یاد شده است.<ref>سوره اعراف: آیه ۱۰۸؛ سوره طه، آیه ۲۲؛ سوره شعراء، آیه ۳۳؛ سوره نمل، آیه ۱۲؛ سوره قصص، آیه ۳۲.</ref><br>

بنابر آنچه در [[آیه]] ۵۰ [[سوره بقره]] آمده است، [[خدا|خداوند]] دریا را برای [[بنی‌اسرائیل]] شکافت و آنها را نجات داد و در مقابل، پیروان [[فرعون]] را غرق ساخت.<ref>سوره بقره، آیه ۵۰.</ref> در این آیه شیوه شکافتن دریا بیان نشده است، با این حال بر اساس آیه ۶۳ [[سوره شعراء]]، خداوند به موسی [[وحی]] کرد تا عصای خود را به دریا بزند و آنگاه که موسی این کار را انجام داد، دریا شکافته شد و آب‌ها بر روی هم قرار گرفتند.<ref>سوره شعراء، آیه ۶۳.</ref> همچنین در آیه‌ای دیگر، به غرق شدن فرعون نیز اشاره شده است.<ref>سوره اسراء، آیه ۱۰۳.</ref>

کشته شدن قبطی، در جریان درگیری فرد قبطی با مردی از بنی‌اسرائیل، به دست موسی(ع) اتفاق افتاد.<ref>راوندی، قصص الانبیا، ۱۳۶۸ش، ص۱۵۴-۱۵۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۵۳ش، ج۱۶، ص۵۴.</ref> این داستان در آیه ۱۵ سوره قصص بیان شده است.<ref>سوره قصاص، آیه ۱۵.</ref> برخی معتقدند که کشتن قبطی با معصوم بودن موسی(ع) ناسازگار است<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۴، ص۵۸۵.</ref> و به صورت زیر استدلال کرده‌اند:

*اگر مرد قبطی مستحق قتل بوده است، پس چرا موسی(ع) در آیه ۱۵ [[سوره قصص]] پس از انجام این فعل گفته است: «این از عمل شیطان است.»<ref>فاضل مقداد، اللوامع الالهیة، ۱۳۸۰ش، ص۲۵۹.</ref> و در آیه بعدی گفته: «خدایا به خودم ستم کردم و آمرزشت را نصیب من فرما.»<ref>سوره قصص، آیه۱۶.</ref> و همچنین در آیه ۲۰ [[سوره شعراء]] گفته: «من آن کار را انجام دادم در حالی که از بی خبران بودم.»<ref>سوره شعراء، آیه ۲۰. .</ref>

یکی از اموری که براساس آن به عصمت حضرت موسی(ع) از خطا و اشتباه خدشه کرده‌اند، رفتارهای او در واکنش به گوساله‌پرستی قومش، پس از برگشت از کوه طور است.<ref>فخر رازی، عصمة الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۹۲. .</ref> در آیه ۱۵۰ [[سوره اعراف]] آمده است، وقتی که موسی از کوه طور به سوی قومش برگشت و گوساله پرستی آنان را دید، الواحی که در دست داشت را به زمین افکند و از روی خشم و با عصبانیت سر برادرش را گرفت و به سوی خود کشید.<ref>سوره اعراف، آیه ۱۵۰.</ref> این واقعه در تورات به این صورت نقل شده است: «چون موسی به اردوگاه رسید و گوساله و رقص‌کنندگان را دید، خشم موسی برافروخت و الواح را از دست خود افکند و آنها را شکست.»<ref>تورات، سفر خروج، باب ۳۲، فقره ۱۹.</ref>

پاسخ‌هایی به این شبهه داده شده است که از جمله آنها:

*[[علامه طباطبایی]] این اندازه از اختلافات را منافی با عصمت دو  پیامبری که  معصوم هستند ندانسته؛ زیرا که ناشی از اختلاف در سلیقه و مشی است و عصمت تنها اختصاص به احکام ودستورات الهی دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۸، ص۲۵۱.</ref>{{یاد|هذا المقدار من الاختلاف في السليقة والمشية بين نبيين معصومين لا دليل على منعه ، وإنما العصمة فيما يرجع إلى حكم الله سبحانه دون ما يرجع إلى السلائق وطرق الحياة على اختلافها.}}

آثار هنری بسیاری برای حضرت موسی(ع) در قرن‌های مختلف ساخته شده است.<ref>[http://www.iranjewish.com/essay/Essay_49_bina_15mosespic.htm میرعبدالله لواسانی، «تصویر حضرت موسی(ع) درآثار هنری جهان»]، انجمن کلیمیان تهران.</ref> چند فیلم سینمایی که مشهورترین آن‌ها فیلم ده فرمان در سال ۱۹۵۶م و با هزینه بسیار ساخته شد و آن‌را از بزرگترین فیلم‌های تاریخ سینما دانسته‌اند.<ref>[http://forum.cinemacenter.ir/thread13128.html «ده فرمان چگونه ساخته شد؟»]، سینما سنتر.</ref> همچنین فیلم سینمایی «خروج: خدایان و پادشاهان» دیگر فیلم مشهور در مورد حضرت موسی(ع) است که در سال ۲۰۰۷ ساخته شد.<ref>[https://moviemag.ir/cinema/movie-reviews/world/10253-نقد-و-بررسی-فیلم-هجرت-خدایان-و-پادشاهان-exodus-gods-and-kings «نقد و بررسی فیلم هجرت: خدایان و پادشاهان»]، سایت موی مگ.</ref> انیمیشین‌هایی نیز در مورد موسی(ع) ساخته شد از جمله انیمیشن موزیکال «شاهزاده مصر» که در سال ۱۹۸۸م ساخته شد.<ref> [https://www.imna.ir/news/418543/روایت-تاریخی-فرهنگی-انیمیشن-شاهزاده-مصر «روایت تاریخی_فرهنگی انیمیشن شاهزاده مصر»]، خبرگزاری ایمنا.</ref><br>

تابلو فرش‌های متعددی نیز در ایران با موضوع موسی(ع)‌ و وقایع زندگی او، بافته شده است.<ref>[http://www.iranjewish.com/essay/Essay_45_bina_12_carpet_mosheh.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر تصویر حضرت موسی(ع) در فرش ایران»]، انجمن کلیمیان تهران. .</ref>

و در نهایت با تعبیر «این خطا را صد صواب اولی‌ترست»<ref>مولوی، [https://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar2/sh36 «مثنوی معنوی، دفتر دوم، بخش ۳۶ - عتاب کردن حق تعالی موسی را علیه‌السلام از بهر آن شبان»]،‌ سایت گنجور.</ref> از شبان دفاع می‌کند.<br>

البته برخی قرآن‌پژوهان معتقدند این داستان، خاستگاه دینی و قرآنی ندارد بلکه در مقابل آموزه‌های قرآنی است.<ref>قرائتی، [https://www.khabaronline.ir/news/352226 «مثنوی موسی و شبان مولوی کاملا ضد قرآنی است»]، سایت خبر آنلاین.</ref>