پرش به محتوا

تمثیلات قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۴: خط ۵۴:


==اقسام تمثیل در قرآن==
==اقسام تمثیل در قرآن==
در اینجا به برخی از اقسام تمثیل در قرآن کریم که مورد توجه مفسران قرار گرفته است، اشاره می‌شود:
برخی از اقسام تمثیل در قرآن کریم که مورد توجه مفسران قرار گرفته است عبارتند از:


===از نظر صراحت در بیان ادات تشبیه===
===از نظر صراحت در بیان ادات تشبیه===
محققان، تمثیلات قرآن را از نظر صراحت و عدم صراحت به دو قسم می‌دانند:
محققان، تمثیلات قرآن را از نظر صراحت و عدم صراحت دو قسم می‌دانند:
# مثال صریح: تمثیلی را گویند که در آن صراحتاً به واژه «مثل» و مانند آن (همچون کاف تشبیه) اشاره گردیده است.
# مثال صریح: تمثیلی را گویند که در آن صراحتاً به واژه «مثل» و مانند آن (همچون کاف تشبیه) اشاره گردیده است.
# مثال کامن: و آن تمثیلی است که در آن به موارد یاد شده، تصریح نگردیده است.
# مثال کامِن: و آن تمثیلی است که در آن به موارد یاد شده، تصریح نگردیده است.


===از نظر تعداد افراد مورد تشبیه ===
===از نظر تعداد افراد مورد تشبیه ===
خط ۷۰: خط ۷۰:
مفسران قرآن، از نظر وجه تمثیل نیز بر این باورند که برخی از مثال‌ها تنها ناظر به یک جهت بوده و برخی دیگر وجوه متعددی را در نظر دارد. قسم اول را «تمثیل بسیط» و قسم دوم را «تمثیل مرکب» می‌گویند.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲۰.</ref>
مفسران قرآن، از نظر وجه تمثیل نیز بر این باورند که برخی از مثال‌ها تنها ناظر به یک جهت بوده و برخی دیگر وجوه متعددی را در نظر دارد. قسم اول را «تمثیل بسیط» و قسم دوم را «تمثیل مرکب» می‌گویند.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲۰.</ref>
# تمثیل بسیط، نظیر آیه «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ کَالْحِجَارَةِ»<ref>سوره بقره، آیه ۷۴.</ref>
# تمثیل بسیط، نظیر آیه «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ کَالْحِجَارَةِ»<ref>سوره بقره، آیه ۷۴.</ref>
# تمثیل مرکب، نظیر آیه «مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ…»<ref>سوره بقره، آیه۲۶۱.</ref> در این تمثیل، انفاق به کاشتن دانه تشبیه شده و اخلاص انفاق‌کننده، به زمین پاک و عهده‌دار شدن خداوند به رشد و فزونی آن، به گیاهی مناسب با رشدی فزاینده و فزونی اجر چنین انفاقی نیز به خوشه‌های فراوانی تشبیه شده که از آن صدها دانه پدید می‌آید.<ref>المیدانی، امثال القرآن و صور من ادبه الرفیع، ۱۴۱۲ق، ص۲۰ و ۴۵.</ref>
# تمثیل مرکب، نظیر آیه «مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ…»<ref>سوره بقره، آیه۲۶۱.</ref> در این تمثیل، انفاق به کاشتن دانه تشبیه شده و [[اخلاص]] انفاق‌کننده، به زمین پاک و عهده‌دار شدن خداوند به رشد و فزونی آن، به گیاهی مناسب با رشدی فزاینده و فزونی اجر چنین انفاقی نیز به خوشه‌های فراوانی تشبیه شده که از آن صدها دانه پدید می‌آید.<ref>المیدانی، امثال القرآن و صور من ادبه الرفیع، ۱۴۱۲ق، ص۲۰ و ۴۵.</ref>


== ویژگی‌های تمثیلات قرآنی ==
== ویژگی‌های تمثیلات قرآنی ==
۱۷٬۵۳۴

ویرایش