پرش به محتوا

محرمیت نسبی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۴۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ دسامبر ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{احکام}}
{{احکام}}
'''مَحرَمیت نَسَبی''' نوعی [[محارم|محرمیت]] که به‌واسطه تولد میان دو نفر یا بیشتر ایجاد می‌شود. نَسَب یا از [[آمیزش]] حلال و [[وطی به شبهه]] به‌وجود می‌آید و یا به اعتقاد برخی از فقیهان شیعه همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] از [[زنا|آمیزش حرام]]. به باور برخی از فقیهان شیعه، امکان دارد نسب شرعی از غیر آمیزش تحقق پیدا می‌کند که به آن [[تلقیح مصنوعی]] گفته شده است.<br>مادر و مادربزرگ، دختر و دختر فرزند، خواهر، عمه و عمه‌های پدر و مادر، خاله و خاله‌های پدر و مادر، خواهرزاده (دختر خواهر) اولاد و نوه‌ها و نتیجه‌های خواهر هر چه پایین‌تر روند و برادرزاده (دختر برادر) اولاد و نوه‌ها و نتیجه‌های برادر هر چه پایین‌تر روند، هفت دسته از محارم نسبی هستند که [[ازدواج]] با آن‌ها [[حرام]] و نگاه کردن به آن‌ها جایز دانسته شده است.<br>
'''مَحرَمیت نَسَبی''' نوعی [[محارم|محرمیت]] که به‌واسطه تولد میان دو نفر یا بیشتر ایجاد می‌شود. نَسَب یا از [[آمیزش]] حلال و [[وطی به شبهه]] به‌وجود می‌آید و یا به اعتقاد برخی از فقیهان از [[زنا|آمیزش حرام]]. به باور عده‌ای از فقیهان شیعه، نسب شرعی از غیر آمیزش نیز تحقق پیدا می‌کند که به آن [[تلقیح مصنوعی]] گفته می‌شود.<br>مادر و مادربزرگ، دختر و دختر فرزند، خواهر، عمه و عمه‌های پدر و مادر، خاله و خاله‌های پدر و مادر، خواهرزاده (دختر خواهر) اولاد و نوه‌ها و نتیجه‌های خواهر هر چه پایین‌تر روند و برادرزاده (دختر برادر) اولاد و نوه‌ها و نتیجه‌های برادر هر چه پایین‌تر روند، هفت دسته از محارم نسبی مرد هستند که [[ازدواج]] با آن‌ها [[حرام]] و نگاه کردن به آن‌ها جایز دانسته شده است.<br>همچنین پدر و پدربزرگ، پسر و پسر فرزند، برادر، پسر خواهر، پسر برادر، عمو و عموی پدر و مادر، دایی و دایی پدر و مادر محارم نسبی زنان هستند.
همچنین پدر و پدربزرگ، پسر و پسر فرزند، برادر، پسر خواهر، پسر برادر، عمو و عموی پدر و مادر، دایی و دایی پدر و مادر بر زنان [[محارم|مَحرَم]] هستند.
==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
محرمیت نسبی عبارت است از رابطه خویشاوندی بین دو نفر که هر کدام از یک نسل و یا هر دو از نسل شخص ثالثی به دنیا آمده باشند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸.</ref> این اصطلاح در ابواب فقهی [[ازدواج|نکاح]] و [[ارث]] آمده است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸ و ج۳۹، ص۷.</ref><br>به نظر برخی از فقیهان شیعه همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، نَسَبی که باعث ایجاد [[محارم|محرمیت]] می‌شود به دو قسم تقسیم شده است:<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۲۵۲؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref>
محرمیت نسبی عبارت است از رابطه خویشاوندی بین دو نفر که هر کدام از یک نسل و یا هر دو از نسل شخص ثالثی به دنیا آمده باشند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸.</ref> این اصطلاح در ابواب فقهی [[ازدواج|نکاح]] و [[ارث]] آمده است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸ و ج۳۹، ص۷.</ref><br>به نظر برخی از فقیهان شیعه همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، نَسَبی که باعث ایجاد [[محارم|محرمیت]] می‌شود به دو قسم تقسیم شده است:<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۲۵۲؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref>
===نسب شرعی===
===نسب شرعی===
*بواسطه [[آمیزش|آمیزشی]] حاصل می‌شود که یا استحقاق آمیزش را داشته<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> (هر چند مانعی مثل [[حیض|حائض بودن]] و یا [[احرام|مُحرم]] بودن زن در میان باشد)<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> و یا استحقاق آمیزش را نداشته<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> و به تصور اینکه آمیزش حلال است با زنی آمیزش کرده است<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> که از عمل او به [[وطی به شبهه]] تعبیر شده است.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref>
نسب شرعی به سه طریق ایجاد می‌شود:
* بدون آمیزش حاصل می‌شود که به آن [[تلقیح مصنوعی]] گفته‌اند.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref>
*[[آمیزش|آمیزش حلال]]: تولدی که از آمیزش حلال حاصل شود.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> (هرچند مانعی مثل [[حیض|حائض بودن]] و یا [[احرام|مُحرم]] بودن زن در میان باشد)<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref>  
*[[وطی به شبهه]]: جایی که استحقاق آمیزش وجود ندارد؛<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> ولی مرد به تصور اینکه آمیزش حلال است، با زنی آمیزش کرده است.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref> فرزند متولد شده از وطی به شبهه احکام فرزند حاصل از ازدواج را دارد.<ref>قبله‌ای، «بررسی احکام فقهی و حقوقی حمل و جنین ناشی از زنا و وطی به شبهه»، ص۱۶.</ref>
* [[تلقیح مصنوعی]]: تولدی که بدون آمیزش حاصل می‌شود.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۸.</ref>


===نسب غیر شرعی===
===نسب غیر شرعی===
خط ۴۳: خط ۴۴:
*شهید ثانی، مسالک الاَفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاِسلامیة، ۱۴۱۳ق.
*شهید ثانی، مسالک الاَفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاِسلامیة، ۱۴۱۳ق.
*طباطبائی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
*طباطبائی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
* قبله‌ای، خلیل، «بررسی احکام فقهی و حقوقی حمل و جنین ناشی از زنا و وطی به شبهه»، در نشریه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره ۸، زمستان ۱۳۷۶ش.
*محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
*محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
*مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب، ۱۳۸۰-۱۳۸۱ش.
*مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب، ۱۳۸۰-۱۳۸۱ش.
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱

ویرایش