پرش به محتوا

تقوا: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۱۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۳
خط ۵۳: خط ۵۳:
در کلمات فقها نیز جایگاه تقوا در برخی از احکام بیان شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۲۱۱؛ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۹.</ref> از جمله، به [[فتوا|فتوای]] فقیهان، بر [[امام جمعه]] واجب است که در خطبه [[نماز جمعه]] به تقوا توصیه کند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۱۱.</ref> به فتوای برخی فقیهان در صورت مساوی بودن دو [[مجتهد]] از نظر علمی، بر [[تقلید (فقه)|مُقلِد]] واجب است که از مجتهدی که باتقواتر است [[تقلید (فقه)|تقلید]] کند.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۹.</ref>
در کلمات فقها نیز جایگاه تقوا در برخی از احکام بیان شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۲۱۱؛ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۹.</ref> از جمله، به [[فتوا|فتوای]] فقیهان، بر [[امام جمعه]] واجب است که در خطبه [[نماز جمعه]] به تقوا توصیه کند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۱۱.</ref> به فتوای برخی فقیهان در صورت مساوی بودن دو [[مجتهد]] از نظر علمی، بر [[تقلید (فقه)|مُقلِد]] واجب است که از مجتهدی که باتقواتر است [[تقلید (فقه)|تقلید]] کند.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۹.</ref>


==اهمیت==
==برخی بیانات قرآن و روایات و علما درباره تقوا==
{{جعبه نقل قول
{{جعبه نقل قول
  |عنوان=
  |عنوان=
خط ۷۴: خط ۷۴:
|title=امام علی(ع):}}
|title=امام علی(ع):}}


قرآن در آیات مختلفی درباره اهمیت تقوا سخن گفته است. [[آیه ۱۳ سوره حجرات]]، ملاک ارزش‌گذاری انسان را رعایت تقوای الهی معرفی کرده است.<ref>سوره حجرات، آیه ۱۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۲۱۰.</ref> مطابق [[آیه ۱۹۷ سوره بقره]]، بهترین توشه معنوی برای آخرت، تقوا است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۲۹۹.</ref> در [[آیه ۲۶ سوره اعراف]] پس از آن که جامه‌های تن را ذکر می‌کند، تقوا را جامه روح و به عنوان جامه‌ای نیکوتر و لازم‌تر معرفی می‌کند<ref>سوره اعراف، آیه ۲۶؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۷.</ref> و در [[آیه ۷۶ سوره آل عمران]]، تقوا، از عوامل تحصیل محبت و دوستی خداوند دانسته شده است.<ref>سوره آل عمران، آیه ۷۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۳، ص۲۶۴.</ref>
در [[آیه ۱۳ سوره حجرات]]، ملاک ارزش‌گذاری انسان را رعایت تقوای الهی معرفی کرده است.<ref>سوره حجرات، آیه ۱۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۲۱۰.</ref> مطابق [[آیه ۱۹۷ سوره بقره]]، بهترین توشه معنوی برای آخرت، تقوا است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۲۹۹.</ref> در [[آیه ۲۶ سوره اعراف]] پس از ذکر جامه‌های تن، تقوا جامه روح و جامه‌ای نیکوتر و لازم‌تر معرفی شده است.<ref>سوره اعراف، آیه ۲۶؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۷.</ref>


در سایر آثار دینی درباره اهمیت تقوا سخن به میان آمده است. در خطبه ۱۱۲ نهج البلاغه، از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] چنین نقل شده است که تقوای الهی، دوستان خدا را در حمایت خود قرار داده و آن‌ها را از تجاوز به حریم محرمات الهی نگه داشته و خوف خدا را ملازم دل‌های آن‌ها قرار داده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۱۲، ص۱۶۹؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۳.</ref> در خطبه ۱۶، مَثَل تقوا را مثل مرکب‌های رهوار و مطیع و رامی دانسته است که مهار آن‌ها در اختیار کسانی است که بر آن‌ها سوارند و آن‌ها را وارد [[بهشت]] می‌سازند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۶، ص۵۷؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۴.</ref> در خطبه ۱۸۹ گفته است تقوا در امروزه دنیا برای انسان به منزله یک حصار و سِپَر است و در فردای آخرت، راه بهشت است<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۱، ص۲۸۴.</ref> و در خطبه ۲۲۸، تقوا را کلید درستی و اندوخته روز قیامت، آزادی از قید بردگی و نجات از هر بدبختی دانسته است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۲۳۰، ص۳۵۱؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۵.</ref> [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]، تقوا را سبب رسیدن به عزت انسانی دانسته <ref>صحیفه سجادیه، دعای ۳۲، بند ۱۹ و ۲۰؛ زارعی، تقوا از دیدگاه امام سجاد (ع) با تاکید بر صحیفه سجادیه، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۴.</ref> و در ضمن برخی دعاهای [[صحیفه سجادیه]]، داشتن تقوای الهی را از درگاه خداوند درخواست کرده است.<ref>صحیفه سجادیه، دعای ۱۷، بند ۵ و دعای ۲۲، بند ۱۲.</ref>
در خطبه ۱۱۲ نهج البلاغه، از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] چنین نقل شده است که تقوای الهی، دوستان خدا را در حمایت خود قرار داده و آن‌ها را از تجاوز به حریم محرمات الهی نگه داشته و خوف خدا را ملازم دل‌های آن‌ها قرار داده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۱۲، ص۱۶۹؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۳.</ref> در خطبه ۱۶، مَثَل تقوا را مثل مرکب‌های رهوار و مطیع و رامی دانسته است که مهار آن‌ها در اختیار کسانی است که بر آن‌ها سوارند و آن‌ها را وارد [[بهشت]] می‌سازند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۶، ص۵۷؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۴.</ref> در خطبه ۱۸۹ گفته است تقوا در امروزه دنیا برای انسان به منزله یک حصار و سِپَر است و در فردای آخرت، راه بهشت است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۱، ص۲۸۴.</ref> در خطبه ۲۲۸، تقوا را کلید درستی و اندوخته روز قیامت، آزادی از قید بردگی و نجات از هر بدبختی دانسته است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۲۳۰، ص۳۵۱؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۵.</ref> [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]، تقوا را سبب رسیدن به عزت انسانی دانسته <ref>صحیفه سجادیه، دعای ۳۲، بند ۱۹ و ۲۰؛ زارعی، تقوا از دیدگاه امام سجاد (ع) با تاکید بر صحیفه سجادیه، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۴.</ref> و ضمن برخی دعاهای [[صحیفه سجادیه]]، داشتن تقوای الهی را از درگاه خداوند درخواست کرده است.<ref>صحیفه سجادیه، دعای ۱۷، بند ۵ و دعای ۲۲، بند ۱۲.</ref>


همچنین در روایتی از پیامبر(ص) تقوا جمع همه نیکی‌ها معرفی شده است.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۱، ص۲۶۶.</ref> از امام باقر(ع) نقل شده که محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند باتقواترین آنان است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۳.</ref> همچنین در روایت دیگری از وی، شیعیان واقعی کسانی معرفی شده‌اند که تقوای الهی پیشه می‌کنند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۳.</ref> برپایه روایتی از امام صادق(ع)، عمل کمی که با تقوا همراه است، بهتر از عمل زیاد بدون تقوا است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶.</ref>
در روایتی از پیامبر(ص)، تقوا جمع همه نیکی‌ها معرفی شده است.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۱، ص۲۶۶.</ref> از امام باقر(ع) نقل شده که محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند باتقواترین آنان است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۳.</ref> همچنین در روایت دیگری از وی، شیعیان واقعی کسانی معرفی شده‌اند که تقوای الهی پیشه می‌کنند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۳.</ref> برپایه روایتی از امام صادق(ع)، عمل کمی که با تقوا همراه است، بهتر از عمل زیاد بدون تقوا است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶.</ref>


برخی عالمان [[اخلاق|اخلاق اسلامی]] نیز درباره اهمیت تقوا سخنانی بیان کرده‌اند.<ref>راغب اصفهانی، الذریعه إلی مکارم الشریعة، ۱۴۱۴ق، ص۵۹؛ امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۲۰۶.</ref> برای نمونه [[راغب اصفهانی]] (متوفای [[سال ۳۹۶ هجری قمری|۳۹۶ق]])، حکیم و لغت‌شناس اهل اصفهان، در [[الذریعه إلی مکارم الشریعة (کتاب)|الذریعه إلی مکارم الشریعة]]، تقوا و [[تزکیه|طهارت نفس]] را شرط اصلی [[خلیفةالله|خلیفةاللهی]] انسان معرفی کرده است.<ref>راغب اصفهانی، الذریعه إلی مکارم الشریعة، ۱۴۱۴ق، ص۵۹.</ref> [[احمد بن فهد حلی|ابن فهد حلی]] در کتاب [[عدة الداعی و نجاح الساعی (کتاب)|عدة الداعی]] در بیان اهمیت تقوا گفته است که اگر برای انسان در عالَم، خصلتی نیکوتر، سودمندتر و از جهت منزلت، رفیع‌تر از تقوا وجود داشت، هرآینه خداوند به‌وسیله [[وحی]] به بندگانش خبر می‌داد.<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۳۰۴.</ref> [[محمدمهدی نراقی]] در کتاب [[جامع السعادات (کتاب)|جامع السعادات]] تقوا را بزرگترین منجی انسان و از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به سعادت و مقامات والا معرفی کرده است.<ref>نراقی، جامع السعادات، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ج۲، ص۱۸۱.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] نیز در [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]] رسیدن به مقامات و کسب کمالات والای انسانی را بدون  تقوا، غیر ممکن دانسته است.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۲۰۶.</ref>
[[راغب اصفهانی]] (متوفای [[سال ۳۹۶ هجری قمری|۳۹۶ق]])، حکیم و لغت‌شناس، در [[الذریعه إلی مکارم الشریعة (کتاب)|الذریعه الی مکارم الشریعه]]، تقوا و [[تزکیه|طهارت نفس]] را شرط اصلی [[خلیفةالله|خلیفةاللهی]] انسان معرفی کرده است.<ref>راغب اصفهانی، الذریعه إلی مکارم الشریعة، ۱۴۱۴ق، ص۵۹.</ref> [[احمد بن فهد حلی|ابن فهد حلی]] در کتاب [[عدة الداعی و نجاح الساعی (کتاب)|عدة الداعی]] در بیان اهمیت تقوا گفته است که اگر برای انسان در عالَم، خصلتی نیکوتر، سودمندتر و از جهت منزلت، رفیع‌تر از تقوا وجود داشت، قطعاً خداوند به‌وسیله [[وحی]] به بندگانش خبر می‌داد.<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۳۰۴.</ref> [[محمدمهدی نراقی]] در کتاب [[جامع السعادات (کتاب)|جامع السعادات]] تقوا را بزرگ‌ترین منجی انسان و از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به سعادت و مقامات والا معرفی کرده است.<ref>نراقی، جامع السعادات، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ج۲، ص۱۸۱.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] نیز در [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]] رسیدن به مقامات و کسب کمالات والای انسانی را بدون  تقوا، غیر ممکن دانسته است.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۲۰۶.</ref>


==مراتب تقوا==
==مراتب تقوا==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۵۲

ویرایش