نیابت در عبادت: تفاوت میان نسخه‌ها

اصل نخستین در [[عبادت]] آن است که هر شخصی اعمال عبادی که بر او [[واجب]] یا [[مستحب]] شده است را خودش انجام دهد؛<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۵۳.</ref> ولی به گفته [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، نسبت به انجام برخی از عبادات، [[شارع|شارع مقدس]] اجازه داده است که شخصی به نیابت از کسی که عبادتی از او فوت شده، عمل عبادی را انجام دهد<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲،ص۳۱۱.</ref> و عبادات فوت شده از او جبران گردد.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۵۲.</ref>  

نیابت در عبادت اگر همراه با دریافت دستمزد باشد، نیابت استیجاری نامیده شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۲، ص۱۲۰.</ref> از آنجائی که اعمال عبادی نیازمند [[قصد قربت]] بوده و قصد قربت با گرفتن دستمزد در تنافی است؛<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۷۷-۷۸.</ref> برخی از فقیهان شیعه همچون [[علامه حلی]] قائل به عدم جواز عبادت استیجاری بوده است.<ref>علامه حلی،‌ منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۳۲.</ref> در مقابل گروه دیگری از فقیهان شیعه همچون [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] قائل به جواز بوده و برای برطرف شدن تنافی بین قصد قربت و گرفتن دستمزد، راهکاری ارائه کرده و گفته است: انگیزه اصلی نائب برای انجام عمل عبادی کسب رضایت خداست؛ ولی گرفتن دستمزد است که باعث ایجاد انگیزه برای پذیرش نیابت از طرف نائب می‌شود.<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۷۹.</ref>       

بنابر گفته [[مجتهد|فقیهان شیعه]]، نیابت در امور عبادی از طرف افرادی که در قید حیات هستند ممکن بوده و به دو بخش تقسیم شده است:<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۵۳۲.</ref>

*نیابت در [[مستحب|مستحبات]]؛ اگر نائب به نیتِ اهداء [[ثواب و عقاب|ثواب]]، عمل مستحبی را از طرف شخصی که زنده است انجام دهد، نیابت او در همه مستحبات صحیح دانسته شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۷، ص۳۷۹.</ref> ولی اگر به قصد نیابت، عمل مستحبی را انجام دهد؛ به گفته برخی از [[مجتهد|مراجع تقلید]] در اعمالی همچون [[نماز زیارت]] و [[نافله‌های روزانه]]، نیابت جایز نخواهد بود.<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۱۱۴.</ref>

*نیابت در [[واجب|واجبات]] به‌طور کلی از طرف شخص زنده، باطل دانسته‌ شده است؛<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۱۱.</ref> مگر نیابت در عباداتی همچون [[حج]]، [[نماز طواف]] و [[طهارت]] (وضو، غسل، تیمم)<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۲۰۱-۲۰۲.</ref> که با لحاظ شرایطی جایز شمرده‌‌ شده است.<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۲۰۱-۲۰۲.</ref>

* نائب بایستی [[شیعه]]<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۵۳۴.</ref> عاقل و [[بلوغ|بالغ]] باشد.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۵۲.</ref>

* نیابت در [[نماز]]<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۷۵.</ref>

* نیابت در [[حج]] و [[نماز طواف]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۲، ص۱۲۰؛ یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۲۰۲.</ref>

* نیابت در [[اعتکاف]]<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۲۰۲.</ref>

* نیابت در [[زیارت]] و [[نماز زیارت]]<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۲۰۲.</ref>