امام حسن مجتبی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان = امام حسن علیه السلام

| نام = حسن بن علی

| تصویر =بقیع در 1308 قمری.jpg

| اندازه تصویر = 300px

| نقش = امام دوم شیعیان

| کنیه = ابومحمد

| زادگاه = [[مدینه]]

| مدفن = [[بقیع]]، [[مدینه]]

| محل زندگی = مدینه، [[کوفه]]

| طول عمر = ۴۸سال

}}

حسن بن علی در [[۲۱ رمضان]] سال ۴۰ قمری، و پس از شهادت امام علی(ع)، به [[امامت]] رسید و در همان روز، بیش از چهل هزار نفر با او برای [[خلافت]] بیعت کردند. [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]، خلافت او را نپذیرفت و با لشکری از [[شام]] به سوی [[عراق]] حرکت کرد. امام مجتبی(ع) سپاهی به فرماندهی [[عبیدالله بن عباس بن عبدالمطلب|عبیدالله بن عباس]] به سمت معاویه فرستاد و خود به همراه یک گروه دیگر به ساباط رفت. معاویه تلاش کرد با طرح شایعاتی میان سپاهیان امام حسن(ع)، زمینه را برای برقراری صلح فراهم کند. در این شرایط، امام حسن(ع) مورد [[ترور|سوءقصد]] یکی از [[خوارج]] قرار گرفت و زخمی شد و برای مداوا به [[مدائن]] انتقال یافت. همزمان، گروهی از سران [[کوفه]] به معاویه نامه نوشتند و قول دادند حسن بن علی را به وی تسلیم کنند یا به قتل برسانند. معاویه نیز نامه‌های کوفیان را برای حسن بن علی(ع) فرستاد و به او پیشنهاد صلح داد. امام مجتبی(ع) صلح و واگذاری خلافت به معاویه را پذیرفت به این شرط که معاویه بر اساس [[قرآن|کتاب خدا]] و [[سنت|سنت پیامبر(ص)]] عمل نماید و برای خود جانشین تعیین نکند و همه مردم از جمله شیعیان علی(ع) در امنیت باشند. بعدها معاویه به هیچ‌یک از این شرط‌ها عمل نکرد. صلح با معاویه، نارضایتی شماری از [[فهرست اصحاب امام حسن مجتبی(ع)|یاران امام حسن(ع)]] را در پی داشت و حتی برخی، او را «مُذلّ المؤمنین» (خوارکننده مؤمنان) خواندند.

مجموع سخنان و مکتوبات امام مجتبی(ع) و نام ۱۳۸ نفر از کسانی که از او [[حدیث|روایت]] کرده‌اند، در کتاب [[مسند الامام المجتبی (کتاب)|مسند الامام المجتبی(ع)]] گردآوری شده است.

== دوران کودکی و جوانی ==

بر اساس پاره‌ای از گزار‌ش‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پیش از آنکه پیامبر(ص) نام حسن را برای فرزند او انتخاب کند، نام حمزه<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة الدمشق، ج۱۳، ص۱۷۰</ref> یا حرب<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۱۶۵</ref> را برای او در نظر گرفته بود ولی وقتی پیامبر از نام او پرسید، گفت در نامگذاری فرزندش، بر رسول خدا پیشی نمی‌گیرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۲۳۹-۲۴۴؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۳۹، ص۶۳.</ref> [[باقر شریف قرشی]] از پژوهشگران شیعه دلایلی در رد این گزارش‌ها برشمرده است.<ref>قرشی، حیاه الامام الحسن، ۱۴۱۳ق، ج‏۱، ص۵۲-۵۳.</ref>

====آیین گرگیعان====

===دوره کودکی===

از دوره کودکی و نوجوانی حسن بن علی(ع) اطلاع چندانی در دست نیست.<ref>مهدوی دامغانی، «حسن بن علی، امام»، ص۳۰۴.</ref>

گزارش‌های مربوط به دوره جوانی امام حسن(ع) محدود است، از جمله در [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]] آمده است که به دستور [[عمر بن خطاب]]، حسن بن علی در [[شورای شش‌نفره|شورای شش‌نفره تعیین خلیفه]] به عنوان شاهد حضور داشت.<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۲.</ref>

بنابر نقل بلاذری، در ماجرای شورش مردم در اواخر خلافت عثمان، که به محاصره خانه او و بستن آب بر او و در نهایت کشته شدنش انجامید، حسن بن علی و برادرش، به دستور امام علی(ع)، در کنار عده‌ای دیگر به محافظت از خانه عثمان پرداختند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۵۵۸-۵۵۹</ref> به گفته [[قاضی نعمان مغربی|قاضی‌نعمان مغربی]] (درگذشته ۳۶۳ق) و نویسنده [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامة]]، پس از آنکه شورشیان آب را بر عثمان بستند، امام مجتبی(ع) به دستور پدر، به خانه عثمان آب رسانده است.<ref>قاضی نعمان، المناقب و المثالب، ۱۴۲۳ق، ص۲۵۱؛ طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۸.</ref> گزارش‌هایی از زخمی شدن حسن بن علی در این ماجرا حکایت دارد<ref>دیار بکری، تاریخ الخمیس، دارالصادر، ج۲، ص۲۶۲.</ref> ولی برخی علمای شیعه همچون [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] این گزارش‌ها را ساختگی دانسته‌اند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۳۲۴.</ref> [[سید مرتضی]] پس از تردید در اینکه امام علی(ع)، حسنین(ع) را برای دفاع از عثمان فرستاده باشد، علت این اقدام را جلوگیری از قتل عمدی خلیفه و رساندن آب و غذا به خانواده او می‌داند، نه جلوگیری از برکناری او از خلافت، چرا که او به جهت کارهای ناروایش مستحق خلع شدن از [[خلافت]] بود.<ref>سید مرتضی، الشافی فی الامامة، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۴۲.</ref>