امامت: تفاوت میان نسخه‌ها

درباره وجوب امامت و نصب و تعیین امام، اختلاف نظر است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، کشف المراد، ص۴۹۰؛ علامه مجلسی، کشف الیقین، ج۱، ص۳۶.</ref> به‌نقل از [[علامه حلی]] در کتاب [[کشف المراد]]، برخی متکلمان معتزله و گروهی از خوارج، بر این نظرند که امامت، اساساً واجب نیست، در حالی که سایر فرق اسلامی می‌گویند واجب است؛ اما در وجوب عقلی یا شرعی بودن آن اختلاف نظر دارند.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۴۹۰؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۷۵.</ref> جبائیان (پیروان ابوعلی جبائی از معتزلیان بصره)، اصحاب حدیث و اشاعره براین باورند که امامت واجب نقلی است و نه عقلی.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۴۹۰.</ref> در مقابل، گروهی از معتزله، ماتریدیه و اباضیه امامت را واجب عقلی دانسته‌اند؛ اما این باورند که نصب و تعیین امام به عهده مردم است.<ref>طوسی، قواعدالعقائد، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۰؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۵؛ طوسی، تلخیص المحصل، ۱۴۰۵ق، ص۴۰۶؛ جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۳۴۵.</ref>  

[[امامیه]] به وجوب عقلی امامت قائلند و بر این باورند که نصب و تعیین امام، عقلاً بر خداوند واجب است.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۴۹۰؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۷۵؛ علامه مجلسی، کشف الیقین، ج۱، ص۳۶.</ref> منظور از وجوب در این بحث، وجوب کلامی است (نه وجوب فقهی) که مترتب بر بحث [[حسن و قبح عقلی]] است و براساس آن، خداوند به‌مقتضای حکمتش، خوب است که امام تعیین کند و ترک آن، خلاف مقتضای حکمت وی بوده و قبیح است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۴، ص۳۱۱.</ref>  

امامیه برای اثبات وجوب نصب و تعیین امام از سوی خداوند، به [[قاعده لطف]] استدلال کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طوسی، تلخیص المحصل، ص۴۲۶؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۷۵؛ مظفر، دلائل الصدق، ج۴، ص۲۵۳.</ref> مطابق این قاعده، امام، [[قاعده لطف|لطف]] است؛ یعنی بندگان را به طاعت و انجام واجبات الهی نزدیک و از انجام بدی‌ها و اموری که مورد نهی خداوند است، دور می‌کند.<ref>طوسی، تلخیص المحصل، ص۴۲۶.</ref> هر لطفی با این ویژگی بر خداوند واجب است، بنابراین نصب و تعیین امام بر خداوند واجب است.<ref>طوسی، تلخیص المحصل، ص۴۲۶؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۷۵.</ref>