|
|
| خط ۷۹: |
خط ۷۹: |
|
| |
|
| متکلمان امامیه برای اثبات امامت سایر امامان(ع) به [[حدیث دوازده خلیفه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۸۰؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۹۰.</ref> و همچنین نصوص متواتری که در آن به امامت هریک از امامان(ع) به‌طور معین و جداگانه تصریح شده، تمسک جسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۵۳؛ علامه حلی، کشف المراد، ص۵۳۹؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۹۰؛ فاضل مقداد، إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۷۵.</ref> همچنین از نظر امامیه عصمت و افضلیت از شرایط و ویژگی‌های امام به شمار می‌روند و با توجه به برخی نصوص، سایر امامان پس از امام علی، هم معصوم بوده‌اند و هم در علم و سایر فضایل انسانی، برترین مردم عصر خودشان بوده‌اند.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۵۳۹-۵۴۰؛ فاضل مقداد، إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۷۴-۳۷۵.</ref> | | متکلمان امامیه برای اثبات امامت سایر امامان(ع) به [[حدیث دوازده خلیفه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۸۰؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۹۰.</ref> و همچنین نصوص متواتری که در آن به امامت هریک از امامان(ع) به‌طور معین و جداگانه تصریح شده، تمسک جسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۵۳؛ علامه حلی، کشف المراد، ص۵۳۹؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۹۰؛ فاضل مقداد، إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۷۵.</ref> همچنین از نظر امامیه عصمت و افضلیت از شرایط و ویژگی‌های امام به شمار می‌روند و با توجه به برخی نصوص، سایر امامان پس از امام علی، هم معصوم بوده‌اند و هم در علم و سایر فضایل انسانی، برترین مردم عصر خودشان بوده‌اند.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۵۳۹-۵۴۰؛ فاضل مقداد، إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۷۴-۳۷۵.</ref> |
|
| |
| ==ویژگی‌ها و لوازم امامت==
| |
| ===افضلیت===
| |
| {{اصلی|افضلیت امام}}
| |
| [[متکلمان]] شیعه [[امامیه]]، افضلیت را یکی از شرایط و ویژگی‌های مهم امامت می‌دانند<ref>نگاه کنید به: محقق حلی، المسلک، ۱۴۱۴ق، ص۱۹۸؛ حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷؛ فاضل مقداد، اللوامع الالهیه، ۱۴۲۲ق، ص۳۳۳؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۱۲۱.</ref> و در این باره [[اتفاق نظر]] دارند.<ref>نگاه کنید به: فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۳۳۶؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۱۲۲؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۳۳.</ref> آنان امام را در تمام کمالات و فضائل نفسانی و بدنی همچون علم، دین، [[تقوی]]، سخاوت و شجاعت افضل می‌دانند.<ref>نگاه کنید به: حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷؛ بحرانی، النجاة فی القیامة، ۱۴۱۷ق، ص۶۶؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۳۷و۲۳۸.</ref> متکلمان برای اثبات افضلیت امام دلایل عقلی و نقلی متعددی همچون قبح و زشتی، ترجیح بلا مُرَجِّح، تقدیم مفضول بر فاضل،<ref>محقق حلی، المسلک فی أصول الدین، ۱۴۱۴ق، ص۲۰۶؛ حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷؛ فاضل مقداد، اللوامع الالهیه، ۱۴۲۲ق، ص۳۳۳؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۱۲۵.</ref> و [[آیه]] ۳۵ [[سوره یونس]]<ref>حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷؛ فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۳۳۶؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۱۲۶.</ref> استناد کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷؛ بحرانی، النجاة فی القیامة، ۱۴۱۷ق، ص۶۵ و ۶۶؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۱۲۵-۱۳۰.</ref>
| |
|
| |
| === علم خدادای===
| |
| {{اصلی|علم غیب}}
| |
| امامان معصوم(ع) به غیر از آنچه از طریق پیامبر(ص) بی‌واسطه یا با واسطه شنیده بودند، علوم دیگری نیز داشته‌اند. این آگاهی از آن قبیل علوم غیرعادی است که به‌صورت [[الهام]] و [[تحدیث]] به آنان داده شده است، همانند آنچه به [[حضرت خضر|خضر(ع)]]، [[ذوالقرنین]]، [[حضرت مریم(س)|حضرت مریم]] و [[مادر موسی]] الهام شد. با چنین علمی بوده که بعضی از ائمه(ع) در سن کودکی و خردسالی، به مقام امامت می‌رسیدند. به واسطه این علم، آنان از هر آنچه در مسیر هدایت بندگان و انجام وظیفه امامت خویش به آن نیاز داشتند، آگاه بودند و به فراگیری از دیگران نیازی نداشتند.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقائد، ۱۳۷۷ش، ص۳۲۱-۳۲۲.</ref>
| |
|
| |
| === ولایت===
| |
| {{اصلی|ولایت|ولایت امام علی(ع)}}
| |
| ولایت در [[اسلام]]، [[قرآن کریم]] و اندیشه [[شیعه جعفری|شیعه]] به‌معنای «سرپرستی» و «مالکیت تدبیر» مورد استفاده قرار گرفته است.<ref>طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۲۶-۲۷.</ref> این ولایت بر دو قسم تکوینی و تشریعی است. [[ولایت تکوینی]] یا ولایت بر تکوین عبارت است از سرپرستی امام بر موجودات جهان و عالم خارج و تصرفی عینی در آن‌ها. قسم دیگر ولایت، [[ولایت تشریعی]] امام است که شامل سرپرستی امام بر تفسیر و توضیح [[قرآن کریم]] و [[سنت نبوی]] و رهبری جامعه است.<ref>جوادی آملی، ولایت فقیه، بی‌نا، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref>
| |
|
| |
| گفته شده بیشتر علمای شیعه امامیه بر اثبات ولایت تکوینی ائمه(ع) اذعان دارند.<ref>حمود، الفوائدالبهیة، ۱۴۲۱ق، ج۲، صص۱۱۷و۱۱۹.</ref> در اثبات ولایت تشریعی ائمه(ع) به‌معنای اولویت در تصرف بر اموال و نفوس مردم نیز اختلافی وجود ندارد.<ref>خویی، مصباح الفقاهة، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۸؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۳، ۱۳۵ و۱۴۱.</ref> بر اساس روایات [[تفویض]]،<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۵-۲۶۸؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۳۸۳-۳۸۷.</ref> ولایت تشریعی به‌معنای حق تشریع و قانون‌گذاری نیز برای امامان ثابت است.<ref>نگاه کنید به: عاملی، الولایة التکوینیة و التشریعیة، ۱۴۲۸ق، ص۶۰-۶۳؛ مؤمن، «ولایة ولی المعصوم(ع)»، ص۱۰۰-۱۱۸؛ حسینی، میلانی، اثبات الولایة العامة، ۱۴۳۸ق، ص۲۷۲ و ۲۷۳، ۳۱۱و۳۱۲.</ref>
| |
|
| |
| ===حجیت کلام و لزوم اطاعت از وی===
| |
| {{اصلی|مفترض الطاعة}}
| |
| این ویژگی بدان معناست که کلام امام و [[تفسیر]] او از [[قرآن|کلام خداوند]] معتبر و اطاعت از آن لازم است. این ویژگی به‌واسطه بهره‌مندی از علم خدادادی و لدنّی و آگاهی از منظور [[خدا]] در [[آیات]] کتاب‌های آسمانی است.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۳۱-۳۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == اشکال ناسازگاری امامت با خاتمیت== | | == اشکال ناسازگاری امامت با خاتمیت== |
