پرش به محتوا

زلیخا: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۲۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ اوت ۲۰۲۳
اصلاح ارقام
(اصلاح ارقام)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|روز=[[۴]]|ماه=[[شهریور]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Alikhani}}
{{در دست ویرایش ۲|روز=[[۴]]|ماه=[[شهریور]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Alikhani}}
'''زُلِیْخا''' همسر [[عزیز مصر]] بود که بعد از ورود [[حضرت یوسف(ع)]] به خانه عزیز مصر در حالی که تازه به سن بلوغ رسیده بود دلباخته او شد. [[قرآن]] از زلیخا نامی نبرده و تنها با تعبیر «الَّتِی هُوَ فِی بَيْتِهَا»، زنی که یوسف در خانه آن زن بود، <ref>سوره یوسف، آیه ۲۳.</ref> و «امْرَأَتُ الْعَزِیز»، همسر عزیز مصر، از او یاد می‌کند.<ref>سوره یوسف، آیه ۳۰.</ref> با این حال در برخی منابع تفسیری،<ref>برای نمونه ر.ک: مقاتل، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۳۲۷؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۵۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۴۰.</ref> تاریخی<ref>برای نمونه ر.ک: مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۳، ص۶۸؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۴۵؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۱۵.</ref> و حدیثی نام او زلیخا معرفی شده است.<ref>برای نمونه ر.ک: شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۵؛ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۶۴؛ راوندی، قصص الانبیا، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۶.</ref> ولی به گفته فخر رازی برای این نام، منبع معتبری وجود ندارد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۱۸، ص۴۳۵.</ref>
'''زُلِیْخا''' همسر [[عزیز مصر]] که داستان او و [[حضرت یوسف(ع)]] در [[قرآن]] آمده است.<ref>اسدی، «زلیخا»، ص۴۱۶.</ref> در قرآن نام زلیخا نیامده و تنها با تعبیر «الَّتِی هُوَ فِی بَيْتِهَا» (زنی که یوسف در خانه آن زن بود)<ref>سوره یوسف، آیه ۲۳.</ref> و «امْرَأَتُ الْعَزِیز» (همسر عزیز مصر)<ref>سوره یوسف، آیه ۳۰.</ref> از او یاد می‌شود.<ref>اسدی، «زلیخا»، ص۴۱۴.</ref> با این حال در برخی منابع تفسیری،<ref>برای نمونه ر.ک: مقاتل، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۳۲۷؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۵۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۴۰.</ref> تاریخی<ref>برای نمونه ر.ک: مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۳، ص۶۸؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۴۵؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۱۵.</ref> و حدیثی نام او زلیخا معرفی شده است.<ref>برای نمونه ر.ک: شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۵؛ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۶۴؛ راوندی، قصص الانبیا، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۶.</ref> با این حال فخر رازی معتقد است، برای این نام، منبع معتبری وجود ندارد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۱۸، ص۴۳۵.</ref> چنان‌که در برخی منابع نام همسر عزیز مصر، زَلْیَخه دانسته شده است.<ref>دیلمی، اعلام الدین، ۱۴۰۸ق، ص۴۲۹.</ref>


زلیخا از همسرش صاحب فرزند نمی‌شد.<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ۱۳۳۶ش، ج۵، ص۲۸.</ref> او زنی زیبا، ثروتمند<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۵۷.</ref> و بت‌پرست بود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۴۵.</ref> زلیخا با آنکه شوهر داشت، عاشق یوسفی شد که عزیز مصر او را به او پیشکش کرده بود.{{مدرک}} زلیخا از حضرت یوسف کامجویی کرد، اما یوسف با دیدن برهان پروردگارش (رَأَیٰ بُرْهَانَ رَبِّهِ) سوی در گریخت.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۳-۲۵.</ref> زلیخا خود را به یوسف رساند و پیراهنش را پاره کرد.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref> جلوی در، یوسف و زلیخا با عزیز مصر روبه‌رو شدند.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref> زلیخا و یوسف هر یک، دیگری را به خیانت و سوء متهم کردند.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۵-۲۶.</ref> در آن هنگام فردی از خویشاوندان زلیخا شهادت داد که اگر پیراهن یوسف از پشت پاره شده باشد، یوسف راست گفته است؛<ref>سوره یوسف، آیه ۲۶-۲۷.</ref> از‌این‌رو اتهام خیانت از یوسف برداشته شد.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۸-۲۹.</ref> بر اساس برخی گزارش‌ها، شاهدی که به نفع یوسف شهادت داد، خواهرزاده سه ماهۀ زلیخا بود<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۴۷.</ref> که به قدرت خدا به سخن در آمد.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۴۳.</ref> با این حال در گزارش‌های دیگر آن شاهد، مردی حکیم معرفی شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۴۷.</ref> به گفته برخی مفسران به درخواست زلیخا، یوسف به زندان انداخته شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۵۴؛ بیضاوی، انوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۶۳.</ref> زلیخا پس از مدتی به گناه خود و راستگویی یوسف اعتراف کرد.<ref>سوره یوسف، آیه ۵۱.</ref>
زلیخا از همسرش صاحب فرزند نمی‌شد.<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ۱۳۳۶ش، ج۵، ص۲۸.</ref> او زنی زیبا، ثروتمند<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۵۷.</ref> و بت‌پرست بود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۴۵.</ref> زلیخا با آنکه شوهر داشت، عاشق یوسفی شد که عزیز مصر او را به او پیشکش کرده بود.{{مدرک}} زلیخا از حضرت یوسف کامجویی کرد، اما یوسف با دیدن برهان پروردگارش (رَأَیٰ بُرْهَانَ رَبِّهِ) سوی در گریخت.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۳-۲۵.</ref> زلیخا خود را به یوسف رساند و پیراهنش را پاره کرد.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref> جلوی در، یوسف و زلیخا با عزیز مصر روبه‌رو شدند.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref> زلیخا و یوسف هر یک، دیگری را به خیانت و سوء متهم کردند.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۵-۲۶.</ref> در آن هنگام فردی از خویشاوندان زلیخا شهادت داد که اگر پیراهن یوسف از پشت پاره شده باشد، یوسف راست گفته است؛<ref>سوره یوسف، آیه ۲۶-۲۷.</ref> از‌این‌رو اتهام خیانت از یوسف برداشته شد.<ref>سوره یوسف، آیه ۲۸-۲۹.</ref> بر اساس برخی گزارش‌ها، شاهدی که به نفع یوسف شهادت داد، خواهرزاده سه ماهۀ زلیخا بود<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۴۷.</ref> که به قدرت خدا به سخن در آمد.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۴۳.</ref> با این حال در گزارش‌های دیگر آن شاهد، مردی حکیم معرفی شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۴۷.</ref> به گفته برخی مفسران به درخواست زلیخا، یوسف به زندان انداخته شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۵۴؛ بیضاوی، انوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۶۳.</ref> زلیخا پس از مدتی به گناه خود و راستگویی یوسف اعتراف کرد.<ref>سوره یوسف، آیه ۵۱.</ref>
خط ۱۹: خط ۱۹:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* اسدی، علی، «زلیخا»، در دایرة المعارف قرآن کریم، ج۱۴،‌ قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۵ش.
* پاکمهر، علی، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1673952 «زلیخا در اندیشه شاعران و عارفان قرن پنجم تا هفتم»]، در فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد مشهد)، شماره ۴۶، پاییز ۱۳۹۴ش.
* پاکمهر، علی، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1673952 «زلیخا در اندیشه شاعران و عارفان قرن پنجم تا هفتم»]، در فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد مشهد)، شماره ۴۶، پاییز ۱۳۹۴ش.
* خسروی، زهرا، [https://daneshnameh.srbiau.ac.ir/article_4085_f13108317101e207be4397daaf416b1e.pdf «پژوهش تطبیقی داستان یوسف و زلیخا در ادبیات اسلامی»]، در مجله دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، شماره ۲، ۱۳۸۸ش.
* خسروی، زهرا، [https://daneshnameh.srbiau.ac.ir/article_4085_f13108317101e207be4397daaf416b1e.pdf «پژوهش تطبیقی داستان یوسف و زلیخا در ادبیات اسلامی»]، در مجله دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، شماره ۲، ۱۳۸۸ش.
* دیلمی، حسن بن محمد، اعلام الدین فی صفات المؤمنین، قم، مؤسسة آل‌البیت(ع) لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ق.
* سعدی، بوستان، پایگاه اینترنتی گنجور.
* سعدی، بوستان، پایگاه اینترنتی گنجور.
* سعدی، دیوان اشعار، پایگاه اینترنتی گنجور.
* سعدی، دیوان اشعار، پایگاه اینترنتی گنجور.
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱

ویرایش