همسر نوح: تفاوت میان نسخه‌ها

'''همسر حضرت نوح''' در قرآن به عنوان الگوی [[کفر|زنان کافر]] و [[جهنم|اهل دوزخ]] معرفی شده‌ است. طبق [[آیه ۱۰ سوره تحریم]] او و همسر لوط به شوهرانشان خیانت کردند. به باور مفسران شیعه خیانت همسر نوح ارتکاب [[فحشا]] و عمل منافی عفت نیست، بلکه [[جاسوسی]] برای دشمنان، دیوانه خطاب کردن آن حضرت و افشای نام مؤمنان بود.  

بنابر برخی [[حدیث|روایات]] منظور از عبارت «إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَیهِ الْقَوْلُ» (به‌فارسی: مگر کسانی از خانواده است که پیشتر در مورد ایشان وعده هلاکت داده شده است.) در [[آیه ۴۰ سوره هود]]، همسر و [[پسر نوح]] هستند که خداوند آنها را از نجات یافتگان [[طوفان نوح|طوفان]] استثنا کرد و در طوفان غرق شدند.  

همسر حضرت نوح در دو آیه ۱۰ سوره تحریم و ۴۰ سوره هود مورد اشاره قرار گرفته است. در [[سوره تحریم]]<ref>تحریم، آیه۱۰.</ref> او زنی خیانتکار، الگوی زنان کافر و [[جهنم|اهل دوزخ]] معرفی می‌شود. گروهی از مفسران با توجه به برخی روایات، در تفسیر آیه ۴۰ سوره هود که خداوند به حضرت نوح دستور می‌دهد، خاندانت را بر کشتی سوار کن، مگر آنها که قبلًا وعده هلاک آنان داده شد، مراد از آن افراد را همسر و فرزند آن پیامبر بیان می‌کنند، که در [[طوفان نوح]] غرق شدند.<ref>قرشی، احسن الحدیث، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۴۹۴؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۵۳.</ref>

در تفاسیر شیعه منظور از جمله «فخانتاهما» در [[آیه ۱۰ سوره تحریم]]، که مربوط به خیانت همسر نوح و همسر [[لوط (پیامبر)|حضرت لوط]] است، انحراف جنسی و ارتکاب فحشا بیان نشده‌ است،<ref>به عنوان نمونه مراجعه شود به: طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۵۲؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۵۹۶؛ شرف الدین، الفصول المهمة فی تالیف الامة، ص۱۵۶.</ref> شیخ طوسی در این رابطه می‌نویسد: اگر چه همسران [[پیامبران]] معصوم و مصون از خطا نبودند ولی با استناد به روایت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] که فرمود: ما بغت امراة نبی قط، همسر هیچ پیامبری هرگز آلوده به عمل منافی عفت نشده‌است.<ref>در المنثور، سیوطی،۱۴۱۴ق، ج۸، ص۲۲۸.</ref> همسر حضرت نوح از [[فحشا]] مبرا دانسته شده‌ است.<ref>طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۴۹۵.</ref> در برخی از [[فهرست تفسیرهای شیعه|تفاسیر شیعه]] خیانت همسر نوح را همکاری با دشمنان و افشای اسرار آن پیامبر و نسبت دیوانگی به نوح نوشته‌اند.<ref>برای نمونه مراجعه شود به: طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۴۹۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۰، ص۲۳۵؛ لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ج ۴، ص۵۲۳؛ خزائلی، اعلام قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۶۴۴؛ مرتضی علم‌الهدی، الامالی، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۱۴۴-۱۴۵؛ طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۲۸۵؛ مازندرانی، شرح الکافی الاصول و الروضه، ۱۴۲۱ق، ج۱۰، ص۱۰۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۳۰۱؛ مغنیه، تفسیر الکاشف،۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۶۸.</ref>

مفسران در ضبط نام همسر نوح اختلاف کرده‌اند، در تفسیر [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] هیچ اشاره‌ای به نام همسر آن حضرت نشده‌ است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۲ش، ج ۱۹ ص۳۴۲ - ۳۴۴.</ref> صاحب [[تفسیر روح المعانی]] نام او را والعه می‌نویسد و به نقل از [[مقاتل الطالبیین (کتاب)|کتاب مقاتل]] نامش را والهه بیان می‌کند.<ref> الآلوسی، روح المعانی،۱۴۱۵ق، ج۲۸، ص۱۶۲.</ref> در [[جامع الاحکام القرآن|تفسیر جامع الاحکام القرآن]] نام همسر حضرت نوح والهه و نام همسر [[لوط (پیامبر)|حضرت لوط]] والعه آمده‌ است،<ref>قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ۱۳۸۴ق، ج۱۸، ص۲۰۱.</ref> به گزارش مکارم شیرازی و خزائلی بعضی از مفسران بر عکس این مطلب را ذکر کرده‌اند، یعنی نام همسر نوح را «والعه» و همسر لوط را «والهه» یا «واهله» گفته‌اند.<ref> مکارم شیرازی، نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۳۰۱ و ۳۱۳؛ خزائلی، اعلام قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۶۴۴.</ref> طبق روایتی که در کتاب بحار الانوار نقل شده است، نام همسر نوح رابعا (مادر کنعان) بود و در طوفان غرق شد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۳۴۲.</ref> عده‌ای نیز نام او را واغله نوشته‌اند.<ref> لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج ۴، ص۵۲۳؛ کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۹، ص۳۳۴؛ جزائری، قصص الأنبیاء، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۸۴.</ref>

به گفته جزائری بعضی از مفسران بر این باورند، حضرت نوح فقط یک زن به نام عموره داشته، ولی در مقابل گروهی دو همسر برای نوح نام برده‌اند، که یکی از آنها در طوفان غرق شد.<ref>جزایری، قصص الانبیا، ۱۳۷۵ش، ص۱۵۶.</ref> مجلسی در روایتی که در بحار الانوار آورده است، یک همسر مؤمن به نام عموره برای آن پیامبر ذکر کرده‌ اشت.<ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۳۴۱.</ref> در روایت بحار الانوار نقل شده‌ است، [[جبرئیل]] به حضرت نوح امر می‌کند با عَمُوره (دختر ضمران بن أخنوخ) [[ازدواج]] کند، این زن اولین ایمان آورنده به آن پیامبر است و همراه آن حضرت سوار بر کشتی می‌شود. عده‌ای نام این زن را هیکل نوشته‌اند، که ممکن است نام او عَموره و صفت او هیکل باشد؛ این زن سه فرزند از نوح به نام‌های سام، حام و یافث داشت.<ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۳۴۱ و ۳۴۲.</ref>

* جزایری، نعمت‌الله‌بن عبدالله، قصص‌الانبیا؛ مترجم یوسف عزیزی، تهران: هاد، ۱۳۷۵ش.

* شرف‌الدین الموسوی، سیدعبدالحسین، الفصول المهمة فی تالیف الامة، قم، قسم الاعلام الخارجی المؤسسة البعثة، بی‌تا.

* طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه اسماعیلیان، ۱۳۷۲ش.

* طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، تحقیق: لجنة من العلماء والمحققین الاخصائیین، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات،۱۴۱۵ق.

* طبرسی، فضل بن حسن جوامع الجامع، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۸ق.

* قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۷ش.

* قرطبی، شمس الدین، الجامع لأحکام القرآن، قاهره،‌ دار الکتب المصریة، ۱۳۸۴ق.  

* کاشانی، ملا فتح الله، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران، کتابفروشی محمد حسن علمی‌، ۱۳۳۶ش.

* مازندرانی، محمدصالح بن احمد، شرح الکافی الاصول و الروضه، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی للطباعة و النشر والتوزیع، ۱۴۲۱ق.  

* مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، دارالاحیاء التراث، ۱۴۰۳ق - ۱۹۸۳م.

* مرتضی علم‌الهدی، علی بن حسین، الامالی، تحقیق: السیدمحمد بدرالدین النعسانی الحلبی، قم، منشورات مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی، ۱۳۲۵ق.

* مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، تهران، چاپ سی و دوم، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش.

* موسوی، سیدمحمدمهدی، قصص قرآن، بلال، ۱۳۸۲ش.