آیه انفاق: تفاوت میان نسخه‌ها

مفسران [[اهل سنت و جماعت| اهل سنت]] درباره شأن نزول آیه انفاق دو نظر داده‌اند؛ عده‌ای از آنان شأن نزول آیه را تنها در مورد امام علی(ع) دانسته‌اند.<ref>شیبانی، نهج البیان، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۲؛ صنعانی، تفسیر عبدالرزاق، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۱۸؛ دینوری، الواضح، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۹۲؛ واحدی، الوجیز، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۹۱؛ جرجانی، درج الدرر، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۶۵؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۴۰.</ref> دسته دوم در کنار اشاره به شأن‌نزول آیه در مورد امام علی(ع)، از احتمالات دیگری چون انفاق [[عبدالرحمن بن عوف]]<ref>ماتریدی، تأویلات اهل السنه، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۶۸؛ ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۷۰۱.</ref> و [[ابوبکر بن ابی‌قحافه| ابوبکر]]<ref> زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۱۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۶۱؛ ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۷۰۱.</ref> سخن گفته‌اند؛ چنانکه به عبدالرحمن بن عوف به‌عنوان فردی که در روز، و علی(ع) به عنوان فردی که در شب انفاق می‌کرد، اشاره کرده‌اند<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۱۰۰۸م، ج۱، ص۴۹۲-۴۹۳؛ ابن جوزی، زاد المسیر، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۴۶؛ بغوی، تفسیر البغوی، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۸۰.</ref> و یا هر کسی که در راه [[خدا]]<ref> ماوردی، النکت و العیون، بیروت، ج۱، ص۳۴۷.</ref> بدون [[اسراف]] و [[تبذیر]] انفاق می‌کند<ref>قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۳، ۳۴۷؛ ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۷۰۱.</ref> و حتی کسانی که به اسب‌های [[جهاد|جهادی]] در راه خدا آذوقه می‌دهند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۱۹؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۷، ص۷۱؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۶۳.</ref>  

برخی از مفسران معتقدند هرچند این آیه در مورد شخص خاص نازل شده است؛ اما حکم آن اختصاص به مورد خاصی ندارد و شامل همه کسانی می‌شود که در انفاق این‌گونه عمل کنند؛<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶۰؛ ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۷۰۱؛ سمرقندی، بحر العلوم، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref> هرچند انفاق امام علی(ع) به علت سبقت در این مسئله دارای فضیلت بیشتری است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۶۶۷. </ref>

در آیه انفاق، به راه‌های مختلف انفاق اشاره شده است؛ به این صورت که اگر نیازی به اظهار نباشد، به صورت مخفیانه انفاق شود<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶۰.</ref> تا کرامت دریافت‌کننده خدشه‌دار نگردد.<ref>مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ش،ج۱، ص۴۳۰. </ref> البته در صورتی که مصلحت‌هایی همچون ترغیب دیگران و [[تعظیم شعائر]] در میان باشد، می‌توان به صورت آشکارا انفاق کرد؛ هرچند مقدم داشتن شب بر روز و انفاق پنهان بر انفاق آشکار بهتر است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۷، ص۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶۱؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۳۵.</ref>

در آین آیه، همچنین، به پاداش انفاق از جمله بخشش [[ گناه|گناهان]] و دوری از عذاب اشاره شده است. برخی از مفسران معتقدند خداوند با این کار، زمینه را برای آرامش وجدان و رفع اندوه فراهم می‌کند؛<ref>رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۳۲۵.</ref> چراکه ممکن است برخی به سبب واهمه از آینده و یا ترس از دست دادن ثروت، از انفاق خودداری کنند؛ لذا انفاق‌کنندگان را کسانی می‌داند که وحشتی از آینده نداشته و با از دست دادن بخشی از دارایی خود اندوهگین نخواهند شد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶۱.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)| مجمع البیان]]<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۶۶۷.</ref> و برخی دیگر از مفسران<ref>ماتریدی، تأویلات أهل السنة، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۶۸، ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۴۵.</ref> منظور از آیه را عدم ترس و وحشت در [[قیامت]] دانسته‌اند.