پرش به محتوا

ام‌کلثوم دختر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۷: خط ۲۷:
== معرفی ==
== معرفی ==
===ولادت و نسب===
===ولادت و نسب===
به‌گزارش عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام‌کلثوم داشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۸، ص۴۶۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> ولی درباره تاریخ ولادت ام‌کلثوم و این‌که او فرزند چندم ایشان است اختلاف‌نظر هست: در برخی از منابع، ولادت او به‌صورت کلی، در زمان پیامبر گزارش شده است؛<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> اما ذَهَبی تاریخ‌نگار اهل سنت (درگذشته ۷۴۸ق) نوشته در حدود [[سال ۶ قمری]] به دنیا آمده است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۰۰.</ref>  
به‌گزارش عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام‌کلثوم داشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۸، ص۴۶۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> در برخی از منابع، ولادت او به‌صورت کلی، در زمان پیامبر گزارش شده است؛<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> اما ذَهَبی تاریخ‌نگار اهل‌سنت (درگذشته ۷۴۸ق) نوشته در حدود [[سال ۶ قمری]] به دنیا آمده است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۰۰.</ref>  


همچنین طبق منابع شیع، مثل الارشاد مفید و مناقب ابن‌شهرآشوب، او فرزند پس از [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] بوده است؛<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۸۹.</ref> اما در منابع اهل سنت، فرزند سوم امام علی و بزرگ‌تر از زینب گزارش شده است.<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ۱۴۱۰ق، ص۲۴۷؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۰۰.</ref>
همچنین طبق گزارش شیخ مفید در الارشاد، او فرزند پس از [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] بوده است؛<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> اما در سیره ابن‌اسحاق سیره نویس قرن اول و دوم قمری، نام او پیش از نام زینب ذکر شده است؛ ولی تصریح نشده که او بزرگ‌تر بوده یا زینب.<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ۱۴۱۰ق، ص۲۴۷.</ref>
{{تبارنامه امام علی}}
{{تبارنامه امام علی}}


=== کنیه‌ها و القاب ===
=== کنیه‌ها و القاب ===
[[شیخ مفید]] در شمار فرزندان امیرالمؤمنین(ع)، نام او را زینب صغری ذکر می‌کند که [[کنیه|مُکَنّا]] به ام‌کلثوم است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> این [[کنیه]] را پیامبر اکرم(ص) به سبب شباهت زینب صغری به خاله‌اش - [[ام‌کلثوم دختر رسول خدا (ص)]] - به او داد.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، مکتبة الصدر، ج۱، ص۲۲۸.</ref> در بسیاری از منابع فریقین(شیعه واهل سنت)، از او تعبیر به ام کلثوم کبری شده است.
[[شیخ مفید]] نام او را زینب صُغریٰ ذکر کرده و [[کنیه|کنیه‌اش]] را ام‌کلثوم نوشته است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> به‌گزارش شیخ عباس قمی در [[الکنی و الالقاب (کتاب)|الکنی و الالقاب]]، این [[کنیه]] را پیامبر(ص) به‌جهت شباهت زینب صغری به دخترش [[ام‌کلثوم دختر رسول خدا (ص)|ام‌کلثوم]] به او داد.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، مکتبة الصدر، ج۱، ص۲۲۸.</ref> در بسیاری از منابع فریقین(شیعه واهل سنت)، از او تعبیر به ام کلثوم کبری شده است.


[[سید محسن امین]] در این باره می‌گوید: دختران امیر مؤمنان(ع) که اسم یا کنیه آنان ام‌کلثوم باشد سه یا چهار تن هستند:
[[سید محسن امین]] نوشته است امام علی سه یا چهار دختر به نام یا کنیه ام‌کلثوم داشته است:
# ام‌کلثوم کبری دختر فاطمه (س).
# ام‌کلثوم کبری دختر فاطمه (س)؛
# ام‌کلثوم وُسطی همسر [[مسلم بن عقیل]].
# ام‌کلثوم همسر [[مسلم بن عقیل]] که احتمالاً ام‌کلثوم وسطیٰ بوده است؛
# ام‌کلثوم صغری.
# ام‌کلثوم صغری؛
# زینب صغری که کنیه‌اش ام‌کلثوم است.
# زینب صغری که کنیه‌اش ام‌کلثوم بوده است.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، دار التعارف، ج۳، ص۴۸۴-۴۸۵.</ref>


وی تصریح می‌کند: اگر دو تای آخر یکی باشند، سه نفر و گرنه ام‌کلثوم‌ها چهار تن هستند.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۳، ص۴۸۴.</ref> با این حال برخی منابع، اسم ام‌کلثوم دختر علی(ع) و فاطمه(س) را «‌رقیه کبری‌» و نام ام‌کلثوم صغری را «‌نفیسه‌» خوانده‌اند.<ref>علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۱۷، ۱۸؛ مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ۸۱۳.</ref>
به‌گفته او، ممکن است دو تای آخر یکی باشند یا این‌که دو تا باشند و امام علی(ع) چهار دختر به این نام یا کنیه داشته باشد.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۳، ص۴۸۴-۴۸۵.</ref>
 
با این حال برخی منابع، اسم ام‌کلثوم دختر علی(ع) و فاطمه(س) را «‌رقیه کبری‌» و نام ام‌کلثوم صغری را «‌نفیسه‌» خوانده‌اند.<ref>علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۱۷، ۱۸؛ مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ۸۱۳.</ref>


=== همسر و فرزندان ===
=== همسر و فرزندان ===
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۱۵۴

ویرایش